«Σκέψεις για την απόλαυση της τέχνης με αφορμή την ελληνική φύση»
Η τέχνη μπορεί να αποδειχτεί για τη ζωή μας έρωτας και ελευθερία χωρίς ορίζοντα. Αν και «η ποίηση καθυστερεί τη μεταμόρφωση. Κάνει πιο δύσκολη την καθημερινή μας πράξη» (Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου), ποιήματα και μυθιστορήματα για τον έρωτα, την ελευθερία και τις ομορφιές της φύσης έχουν γραφτεί πάμπολλα. Ένα τοπίο που επικοινωνεί με τον Θεό -ή με ό, τι τέλος πάντων αποκαλεί κανείς άπιαστο και υπερβατικό- ως το ιδανικό σκηνικό για μια έντονη ιστορία αγάπης που ενώνει διαφορετικές γενιές και ανθρώπους. Ανάμεσα ίσως στους απέραντους ελαιώνες που απλώνονταν ως τη θάλασσα, στις ασημιές ελιές και τους γέρικους πλατάνους…
Σε πολλά σημεία διάφορες περιγραφές ποιημάτων, μα κυρίως, μυθιστορημάτων μού έφεραν στο μυαλό τον Ντ. Χ. Λόρενς, ο οποίος επίσης εξίσωνε τον έρωτα με τη δυναμική της φύσης- συγκρούεται και τελικά τιθασεύεται από την τάξη και τη λογική που επιβάλλει ο ξανθός Απόλλωνας, ο θεός της τάξης και του ήλιου. Αυτό το αντιστάθμισμα ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, την ορμή και την κατάρρευση, αυτή η ανεξήγητη δύναμη που μετατρέπει τον ευλογημένο έρωτα σε αιώνια κατάρα, τελικά βρίσκει απάντηση στη σιωπηρή ομορφιά του ίδιου του τόπου, του όμορφου τοπίου σε περασμένα χρόνια.
Τότε ακριβώς που τα πάντα ήταν αληθινά και ξεκάθαρα, ενώ οι ανθρώπινες σχέσεις μετρούσαν στην απολυτότητά τους -το πένθος, ο έρωτας, η γέννα, το πάθος, επιβάλλοντας την αλήθεια τους σε όλο τους το εύρος. Τα πράγματα αποκαλύπτονταν στην ουσία τους κάτω από το φως : ακόμη και οι πεταλούδες δεν είναι παρά ψυχές -βλέπε τον σχετικό πλατωνικό μύθο- που περιπλανώνται γύρω μας, οι γυναίκες συμβολίζουν την απαρχή και το τέλος του κόσμου, ενώ οι άνδρες ενσαρκώνουν τη δύναμη και την επιβολή. Αρχέγονες συνθήκες που φλερτάρουν έντονα με τις εσωτερικές αλήθειες που επιβιώνουν ανά τους αιώνες θυμίζοντάς μας ότι παραμένουν πάντοτε εκεί και ζωντανές, όπως οι ίδιες εξάλλου οι αιώνιες ομορφιές.
Μόνιμη και διαρκώς μεταβαλλόμενη η σχέση του ανθρώπου και του ζωγράφου με το τοπίο και τη φύση: τα πεύκα, απογυμνωμένα από άλλα «επεισόδια», μόνα τους πάνω σε λευκό περιβάλλον, παραπέμπουν στη λιτότητα της ιαπωνικής ζωγραφικής και ίσως υπαινίσσονται την οικονομία και την απέριττη σοφία του χρόνου που περνάει.
Κεντρικό θέμα των έργων πολλών ζωγράφων δεν θα μπορούσε παρά να είναι το τοπίο μέσα από το επίμονο βλέμμα του καλλιτέχνη και ο διάλογος της φύσης με το κτισμένο περιβάλλον και με το φως. Αυτά διατηρούν ισόβια σχέση με το τοπίο.
Ζωγραφίζοντας από μνήμης στο εργαστήριο, και αυτή η απόσταση που μεσολαβεί από το βλέμμα στον καμβά μεταμορφώνει, με τη βοήθεια της αφαίρεσης, το τοπίο και το μετατρέπει σε μια στιγμή του μυαλού, της διάθεσης, της ανάμνησης. Οι εικόνες πάντοτε οικείες και βιωμένες και συνδέονται με τη ζωή και τις εμπειρίες του.
Ο έμπειρος ζωγράφος γνωρίζει, όπως κάθε εξασκημένος και πειθαρχημένος εικαστικός, την απόλυτη δυναστεία του φωτός πάνω στη φύση και τα πράγματα. Ό,τι έχει δει το μεταφέρει στα έργα του πότε με ένταση χρωμάτων, πότε με πυκνότητα σύνθεσης, πότε με λιτότητα, αποτυπώνοντας ουσιαστικά τη δική του διαδρομή στον χρόνο και την επίγνωση ότι ο χρόνος αλλάζει αυτό που βλέπουμε και μεταθέτει τις σημασίες. Φτιάχνει το δικό του ημερολόγιο εμπειρίας με καθαρές και φωτεινές εικόνες, με αφηρημένη, εξπρεσιονιστική ποιότητα και κάτι απροσδιόριστα αινιγματικό.
Με το έργο του δηλώνει ότι τον καθοδηγούν οι αισθήσεις του, επιστρέφει κάθε καλοκαίρι στη νησιώτικη ύπαιθρο, εκεί που έχει θεμελιώσει την αδιάκοπη και μοναδική σχέση του με το θέμα του…
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Η εκδήλωση της επιθετικής συμπεριφοράς και των πράξεων βίας συνιστά ένα κοινωνικό πρόβλημα το οποίο στις μέρες μας λαμβάνει συνεχώς εκρηκτικές διαστάσεις. Η έξαρση της εγκληματικότητας, η οποία καθημερινά βιώνεται από όλους τους Έλληνες, απειλεί να κλονίσει την πολιτική και οικονομική σταθερότητα και να διαρρήξει την κοινωνική συνοχή.
Βαθμιαία, λοιπόν, εδραιώνεται ένα κλίμα φόβου, ανασφάλειας, καχυποψίας και εσωστρέφειας, το οποίο σταδιακά οδηγεί σε απώλεια εμπιστοσύνης απέναντι στον συνάνθρωπο, αλλά και στην ίδια την πολιτεία.
Η επιθετική συμπεριφορά περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα εκδηλώσεων και ενεργειών: από την απλή λεκτική προσβολή μέχρι τις πολεμικές συρράξεις. Στον τόπο μας, κουκουλοφόροι, παρέες παράνομων λαθρομεταναστών, τρομοκρατικές οργανώσεις, εγκληματικές ενέργειες και επιθετικές συμπεριφορές στους αθλητικούς χώρους δημιουργούν μία ατμόσφαιρα ανομίας στις πόλεις και στις γειτονιές μας.
Στο ερώτημα για το πώς φτάνει το άτομο στην εκδήλωση της επιθετικής συμπεριφοράς έχουν δοθεί διάφορες απαντήσεις από τους φιλοσόφους, τους ψυχολόγους, τους βιολόγους και τους κοινωνιολόγους.
Ο Αθηναίος φιλόσοφος Πλάτων στο διάλογο «Πρωταγόρας» παρουσιάζει το Σωκράτη να υιοθετεί τη ρήση ότι «ουδείς εκών κακός», που σημαίνει ότι κανένας άνθρωπος από τη φύση του δεν είναι κακός. Κατά τον Σωκράτη, δηλαδή, κανένας άνθρωπος δεν θα έπραττε κάτι άδικο εάν γνώριζε τι πραγματικά είναι το Αγαθό.
Ο πατέρας της ψυχανάλυσης Φρόιντ, μετά τα τραγικά γεγονότα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για να ερμηνεύσει τη φύση της ανθρώπινης επιθετικότητας διατύπωσε την άποψη ότι αυτή είναι ενστικτώδης, εγγενής και αναπόφευκτη. Ο ψυχολόγος Άλμπερτ Μπαντούρα υποστήριξε ότι οι άνθρωποι μαθαίνουν να είναι επιθετικοί μονάχα όταν μιμούνται ανάλογες πράξεις.
Οι βιολογικές θεωρίες υποστηρίζουν ότι υπάρχει μία προδιάθεση για επιθετική συμπεριφορά εξαιτίας γενετικών ανωμαλιών. Τέλος, οι κοινωνιολογικές θεωρίες συνδέουν την εκδήλωση της επιθετικής συμπεριφοράς με τη δομή και τη λειτουργία της κοινωνίας.
Στο περιβάλλον όπου αυξάνονται τα κρούσματα επιθετικής συμπεριφοράς οι πολίτες αισθάνονται ανυπεράσπιστοι. Το αίσθημα αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι τα δίκτυα της παρανομίας οργανώνονται, ενώ αυτά της προστασίας αποδιοργανώνονται. Γι’ αυτό στις κρίσιμες αυτές ώρες απαιτείται η άμεση διασφάλιση του αισθήματος της ασφάλειας των πολιτών και η επιστροφή του νόμου κυρίως στις πόλεις. Σε αυτό θα συνδράμουν:
- Το οικογενειακό και το σχολικό περιβάλλον, τα οποία ως θερμοκήπια παιδείας θα θωρακίσουν την εύπλαστη ψυχή του νέου και θα ενδυναμώσουν τον χαρακτήρα του με υγιείς αρχές και αξίες. Ο Απόστολος Παύλος στην προς Κορινθίους Α΄ Επιστολή αναφέρει χαρακτηριστικά «αγάπην δε μη έχω, ουδέν ειμί», που σημαίνει ότι μπορεί να έχω όλα τα προσόντα και όλες τις ικανότητες, εάν όμως μου λείπει η αγάπη, τότε δεν είμαι απολύτως τίποτα.
- Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία θα περιορίσουν την προβολή της βίας.
- Η σταθερή εθνική πολιτική στο σοβαρό πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης.
- Η Πολιτεία, η οποία θα εφαρμόζει άμεσα τη νομοθεσία σε κάθε μορφή παραβατικότητας, θα βελτιώσει το σωφρονιστικό σύστημα επιβάλλοντας ποινές με πνεύμα ισοτιμίας και ισονομίας και θα προβεί στην υλοποίηση πολιτιστικών δράσεων ώστε οι νέοι, κυρίως, άνθρωποι να έχουν τη δυνατότητα εποικοδομητικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου τους ώστε να μη βρίσκουν καταφύγιο σε παραβατικές ομάδες και δράσεις.
Τέλος, αν όλοι μας με τον λόγο και τις πράξεις μας λειτουργούμε ως πρότυπα υγιούς κοινωνικής συμπεριφοράς, έχοντας βέβαια πίστη ότι η δικαιοσύνη δεν είναι απλώς μία αρετή του προσώπου, αλλά μία θεμελιώδης αξία, μία έννοια-κλειδί χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει και να ανθήσει η πολιτική κοινωνία και εν γένει η Πολιτεία.
