Κυρίως λόγω και της απόφασης των κομμάτων που εκφράζουν τον ενδιάμεσο χώρο να ψηφίσουν στις αυριανές εκλογές τον «κανένα» άρχισε να δημιουργείται στην κοινωνία των πολιτών το ερώτημα τι αντίκτυπο θα έχει το λευκό ψηφοδέλτιο στο εκλογικό αποτέλεσμα. Και μπορεί οι ηγεσίες των κομμάτων που αποφάσισαν να μην στηρίξουν τον έναν ή τον άλλον υποψήφιο να επεσήμαναν τη σημασία της συμμετοχής στις αυριανές εκλογές, ωστόσο δεν είναι λίγοι αυτοί που φαίνεται να αποφάσισαν να μην πάνε να ψηφίσουν αφού ο δικός τους υποψήφιος δεν προκρίθηκε στο δεύτερο γύρο. Και άλλοι που θεωρούν πως είτε πάνε και ρίξουν «λευκό» είτε απέχουν είναι το ίδιο..
Ποια είναι όμως η αλήθεια; Ο Εκλογικός Νόμος
Σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο, η λευκή ψήφος θεωρείται άκυρη ψήφος. Σύμφωνα με τη διατύπωση στο άρθρο 31 (6Α) του εκλογικού νόμου: «Ο Έφoρoς απoρρίπτει ως άκυρov παv ψηφoδέλτιov: (α) τo oπoίov δεv φέρει τη σφραγίδα ή άλληv επίσημov βεβαίωσιv ως έχει καθoρισθή, (β) τo oπoίov φέρει oιovδήπoτε γράμμα ή σημείov διά τoυ oπoίoυ δύvαται vα εξακριβωθή η ταυτότης τoυ εκλoγέως, (γ) εκ τoυ oπoίoυ oιovδήπoτε oυσιώδες μέρoς ελλείπει και (δ) εκ τoυ oπoίoυ καθίσταται αδύvατov vα εξακριβωθή η θέλησις τoυ εκλoγέως (σ.σ. λευκή ψήφος)».
Επιχειρήσαμε να θέσουμε τα πράγματα στη σωστή τους βάση με τη βοήθεια του πολιτικού αναλυτή Χριστόφορου Χριστοφόρου.
Η επιλογή της αποχής
Την ημέρα των εκλογών ορισμένοι εκ των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων δεν θα πάνε να ψηφίσουν, αυτοί ανήκουν στο μέγεθος «αποχή». Είτε για λόγους υγείας, είτε λόγω απουσίας στο εξωτερικό είτε λόγω αδιαφορίας. Ο κύριος Χριστοφόρου εξηγεί μιλώντας στη Cyprus Times ότι βασικός λόγος της αδιαφορίας που επιδεικνύεται –όπως αυτή εκφράστηκε και στον πρώτο γύρο- είναι είτε γιατί ο πολίτης νιώθει ότι είναι στο περιθώριο, είτε γιατί βιώνει κοινωνικό αποκλεισμό, είτε γιατί δεν έχει ιδιαίτερο κίνητρο.
Οι ψηφίσαντες
Όσον αφορά τους ψηφίσαντες αυτοί, σύμφωνα με τον κύριο Χριστοφόρου, ανήκουν σε δύο μεγάλες κατηγορίες.
Στην πρώτη περιλαμβάνονται όσοι εκφράζουν άποψη υποψηφίου, όσοι δηλαδή δείχνουν την προτίμησή τους σε έναν εκ των προτάσεων που έχουν ενώπιον τους. Στη δεύτερη, ανήκουν εκείνοι που επιλέγουν να ακυρώσουν το ψηφοδέλτιο τους ή να το ρίξουν λευκό. Μέχρι το 1996 άκυρα και λευκά δεν διαχωρίζονταν, δινόταν ένας αριθμός.
Το λευκό είναι πιο καθαρή ψήφος διαμαρτυρίας καθώς δείχνει την μη προτίμηση σε κανένα εκ των υποψηφίων, ενώ τα άκυρα μπορεί να οφείλονται σε λάθος του ψηφοφόρου.
Δεν μετρούν καθόλου ως ποσοστά για τους υποψήφιους.
Η επίδραση της αποχής και των λευκών στο αποτέλεσμα
Όσον αφορά το πώς επιδρούν στο εκλογικό αποτέλεσμα, αυτό, σύμφωνα με τον κύριο Χριστοφόρου, σχετίζεται άμεσα με το από ποια πολιτική παράταξη προέρχονται τα λευκά σε πιο μεγάλο ή πιο μικρό βαθμό.
«Ο γενικός κανόνας με βάση την εμπειρία για την αποχή, είναι ότι πλήττει κυρίως τα κόμματα του συστήματος τα οποία δεν καταφέρνουν να κινητοποιήσουν τους ψηφοφόρους τους για να πάνε να ψηφίσουν, αντίθετα τα κόμματα με ακραία ιδεολογία, έχουν ψηφοφόρους οι οποίοι είναι πιο πιστοί και ότι και αν συμβεί θα πάνε να ψηφίσουν. Όταν έχουμε μεγάλη αποχή αυτό σημαίνει ότι στα έγκυρα αυξάνονται τα ποσοστά».
Όπως μας εξηγεί, στην αυριανή περίπτωση η αποχή έχει σχέση με το κατά πόσον εγκρίνουν ή δεν εγκρίνουν κάποιον από τους δύο υποψηφίους. Επίσης έχει να κάνει με το κλίμα πόλωσης ή αντιπαράθεσης που επικρατεί.
«Σε μερικές προεδρικές εκλογές, είχαμε μείωση της αποχής στον δεύτερο γύρο που σήμαινε μεγάλο ανταγωνισμό και ιδεολογική πόλωση» αναφέρει.
«Παρόμοια είναι η περίπτωση των λευκών και των άκυρων καθώς σε αρκετές προεδρικές εκλογές, η διαφορά των δύο υποψηφίων, μπορεί να ήταν για παράδειγμα Α και ο αριθμός των λευκών και άκυρων 2 φορές το Α ή 3 φορές το Α. Ο υποψήφιος που μπορεί να πείσει μεγαλύτερο αριθμό από αυτούς που είτε δεν θα πάνε να ψηφίσουν είτε θα δώσουν λευκό, τότε αυξάνει τις πιθανότητες του να κερδίσει».
Όπως μας εξηγεί, το 1988 τα άκυρα ευνόησαν τον Γιώργο Βασιλείου καθώς προέρχονταν κυρίως από το ΔΗΚΟ και ζημίωσαν τον Γλαύκο Κληρίδη, ενώ το 1993 φαίνεται ότι ευνόησαν πιο πολύ τον Κληρίδη και γι’ αυτό κέρδισε. Για την αυριανή εκλογή είναι δύσκολο να προβλεφθεί ποιόν θα βοηθήσει η αποχή ή τα λευκά και άκυρα. Αυτό θα το δείξουν τα exit polls και η ανάλυση των αποτελεσμάτων.
