Εν όψει της ολοκλήρωσης της προαναθεωρητικής διαδικασίας του Συντάγματος από την παρούσα Βουλή, καλόν είναι να έχουμε όλοι υπόψιν μας οτι το Σύνταγμα αποτελεί έναν κοινή συναινέσει θεμελιώδη νόμο, ο οποίος υπάρχει μόνον όταν υπάρχει κοινή βούληση και από πλευράς κοινωνίας και από πλευράς θεσμών για την ύπαρξη και λειτουργία του. Το Σύνταγμα υπάρχει για να εξασφαλίζει την ομαλή συνέχεια και λειτουργία του κράτους και είναι σημαντικό για όλους.
Το Σύνταγμα δεν είναι εργαλείο κοινωνικής πολιτικής και δεν λύνει τα οικονομικά προβλήματα του καθενός. Μπορεί όμως να εξασφαλίσει οτι οι κανόνες βάσει των οποίων κάποιος προχωρά στην ζωή του, για την οποία είναι αποκλειστικά υπεύθυνος, είναι κοινοί για όλους χωρίς διακρίσεις. Αυτό λέγεται ισότης ενώπιον του νόμου. Μπορεί να προβλέψει οτι η Δικαιοσύνη πρέπει να υπάρχει για όλους και να απονέμεται γρήγορα. Αρα, όταν η Δικαιοσύνη καθυστερεί υπέρ του δέοντος, αυτό σημαίνει κατάλυση του Συντάγματος, επειδή ένας βασικός κρατικός θεσμός καταργεί στην πράξη τις αρχές της ισότητος και της δικαιοσύνης για όλους.
Μιλώντας για δικαιοσύνη, διατυπώνονται δυο καίρια ερωτήματα. Πως είναι δυνατόν οι ίδιοι οι δικασταί να αποφασίζουν για τα μισθολογικά τους, εφόσον κατά μια αρχαία νομική αρχή ”ουδείς δικάζει την εαυτού υπόθεσιν” και πως είναι πρέπον να αποφασίζουν δικασταί, έστω ανώτατοι, για την οικονομική και δημοσιονομική πολιτική του κράτους, εφόσον ούτε νομιμοποίηση προς τούτο έχουν (νομιμοποίηση σημαίνει εκλογή από τον λαό) , ούτε αυτός είναι ο ρόλος τους;Μήπως λοιπόν στην επόμενη αναθεώρηση πρέπει να καταργηθεί η αρμοδιότητα των ανωτάτων δικαστηρίων να ελέγχουν την νομιμότητα της δημοσιονομικής πολιτικής και να ανατρέπουν αυτήν, δεδομένου οτι δεν είμαστε κράτος δικαστών; Αν η πολιτική τάξη στην Ελλάδα σέβεται τον εαυτό και το έργο της οφείλει να καταργήσει συνταγματικά την δυνατότητα συνταγματικού ελέγχου από τα δικαστήρια των ζητημάτων δημοσιονομικής πολιτικής. Δεν είναι εθνικό νομισματοκοπείο το Συμβούλιο της Επικρατείας, ούτε αυτό είχε υπόψιν του ο Ελ. Βενιζέλος όταν το έκανε.
Τα δικαστήρια είναι για να προστατεύουν τα ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες, όχι να καθορίζουν την οικονομική και φορολογική πολιτική και μάλιστα κυρίως υπέρ της τσέπης τους. Αλήθεια, γιατί αντιδρούν τόσο έντονα για να μην εφαρμοσθεί το ”πόθεν έσχες” σ’αυτούς;
Πολύς θόρυβος επίσης γίνεται για την εξυγίανση της πολιτικής ζωής, την λειτουργία των κομμάτων και τον τρόπο εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Ο Πρόεδρος οφείλει να είναι πρόσωπο υπεράνω κομμάτων και καλόν είναι να μην έχει ασχοληθεί με την πολιτική , ιδιαίτερα την ελληνική, την οποία γνωρίζουμε πόσο τοξική είναι. Μάλλον ένα πρόσωπο των γραμμάτων και της επιστήμης θα ήταν κατάλληλο για Πρόεδρος της ελληνικής Δημοκρατίας, εκτός εάν η Ιστορία τα φέρει έτσι ώστε κάποτε να επανέλθει κατόπιν δημοψηφίσματος ο θεσμός της βασιλευόμενης δημοκρατίας. Μέχρι τότε και αν αυτό γίνει, ο Πρόεδρος οφείλει να ενώνει, ώστε να πάψουν οι εκβιασμοί περί διαλύσεως της Βουλής σε περίπτωση ασυμφωνίας περί το πρόσωπό του. Τέτοιοι εκβιασμοί, η τελευταία φορά ήταν τον Ιανουάριο 2015 δεν τιμούν ούτε την δημοκρατία, ούτε τους εκβιαστές της. Η Βουλή, εφόσον ο Πρόεδρος δεν ασκεί πολιτική εξουσία, μπορεί να αναδεικνύει Πρόεδρο τον απλώς πλειοψηφήσαντα, έστω και με 151 βουλευτές. Τι κερδίζει η δημοκρατία και το πολιτικό μας σύστημα αν απαιτούνται περισσότερες ψήφοι για ένα πρόσωπο χωρίς ουσιαστικές εξουσίες; Τι υποκρισία είναι αυτή; Και προ πάντων μακρυά κάθε σκέψη περί εκλογής Προέδρου από τον λαό. Εκλογή από τον λαό σημαίνει άμεση λα’ι’κή νομιμοποίηση, άρα αυξημένη εξουσία. Εκτός από την αλλοίωση του πολιτεύματος που κάτι τέτοιο επιφέρει, ενυπάρχει ο κίνδυνος διχασμού του λαού σε περίπτωση διχογνωμίας Προέδρου και Πρωθυπουργού σε κρίσιμα εθνικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Να θυμίσω τον Εθνικό Διχασμό του 1915 και τι υποστήκαμε έκτοτε; Οχι, κάτι τέτοιο δεν μπορούμε να ριψοκινδυνεύσουμε, εκτός αν η Ιστορία δεν μας διδάσκει τίποτε. Ο πρωθυπουργός και η εκλεγμένη κυβέρνησή του πρέπει να έχουν την ευθύνη συνολικά για την πορεία της χώρας και όχι μια δυαρχία, η οποία σε περίπτωση διχογνωμίας θα έθετε ζητήματα νομιμοποίησης και ακολούθως νομιμότητος στις αποφάσεις της κυβέρνησης.
Η συζήτηση περί Συντάγματος δεν σταματά ποτέ, είναι όμως πάντα σημαντική και προσφέρει αφορμές προβληματισμού πάντα και σε όλους. Ισως το παρόν σημείωμα να αποτελεί μια μικρή συνεισφορά προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ιωάννης Ξηρός
Ταξ|χος ε.α., Μέλος της Δράσης
