«Πάτερ ἅγιε,
τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι,
ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς». (Ιω. 17, 11 – 12)
Το γεγονός ότι μία Σύναξη ορθοδόξων θα πραγματοποιηθεί αυτές τις μέρες στην Κρήτη είναι ένα γεγονός χαράς. Άνθρωποι, κληρικοί, μοναχοί. Ιεράρχες θα συνέλθουν και θα συζητήσουν στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο.
Η Αγία Σύνοδος δεν είναι πρόσφατο θέμα συζήτησης. Εδώ και χρόνια συζητείται, Προσυνοδικές Συνδιασκέψεις έχουν πραγματοποιηθεί όπως επίσης και συζητήσεις των αρμόδιων οργάνων για τη σύγκλιση της που φέτος λαμβάνει σάρκα και οστά. Άνθρωποι βαπτισμένοι στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος με κεφαλή τον Χριστό κάθονται στον ίδιο χώρο, όχι όμως όπως φαίνεται με τις ίδιες ανησυχίες. Αυτό όμως σπεύδω να διευκρινίσω πως δεν αποτελεί αρνητική πτυχή, αλλά απόρροια της ιδιαίτερης προσωπικότητας και ανησυχιών του καθενός Προκαθημένου των ορθόδοξων Εκκλησιών.
Είμαι ένας νέος άνθρωπος 33 ετών. Όσα ελάχιστα γνωρίζω ποτέ δεν μου δημιούργησαν την αίσθηση του εφησυχασμού και της ικανοποίησης. Αντιθέτως ολοένα και διαπιστώνω πως τίποτε δεν γνωρίζω όταν θέλω να κολυμπήσω στον πλούτο της θεολογικής γνώσης και των φιλοσοφικών ανησυχιών. Ανακαλύπτω καθημερινά και αναθεωρώ συνεχώς. Τρομάζω μερικές φορές για το τι μπορεί να ανακαλύψω στη θεολογία της ορθόδοξης Ανατολής την επόμενη ημέρα και φοβάμαι μήπως η πίστη δεν αντέξει την αλήθεια και η σκέψη το βάθος των πραγμάτων. Φοβάμαι να βρεθώ σε αδιέξοδα που θα εμφανίσει κάθε άγια σκέψη, η οποία στη σύγχρονη εποχή μοιάζει με τρέλα. Κι όσο μεγαλώνω τόσο «φτωχαίνω» και είμαι σίγουρος ότι δεν γνωρίζω τίποτε.
Καθώς κοιτάζω την εικόνα του Χριστού το μάτι μου πέφτει σε τρούλους που υψώνονται ψηλά στον ουρανό. Και καθώς σκαλίζω τις λέξεις και τα γράμματα βυθίζομαι στους ήχους της μουσικής που λειτουργικά δοξολογεί τον Τριαδικό Θεό για τη δόξα και τα θαύματα Του. Εξερευνώντας τις σελίδες των θείων και πατερικών λόγων η ψυχή μοιάζει να βρίσκει τη λύτρωση της, τη σωτηρία της. Ποιος μπορεί να πει πως οι λόγοι των Πατέρων δεν έχουν μόνο ομορφιά; Σου βάζουν μέσα την υποψία ότι ο άνθρωπος σώζεται χάρη στο άπειρο, αμέτρητο και «σκανδαλώδες» Έλεος του Θεού. Ενεός Θεού που όσες φορές κι αν Τον χτυπήσεις σου δίνει αγάπη.
Από την άλλη μία εικόνα που με λυπεί, με προβληματίζει και μου δημιουργεί συνειδητή απαισιοδοξία. Η ενότητα των χριστιανών. Κάποτε μιλούσαμε και μιλάμε για ενότητα όλων των χριστιανικών ομολογιών ως την μεγαλύτερη αγωνία του σύγχρονου χριστιανικού κόσμου. Πλέον αυτό είναι άπιαστος πόθος, καημός. Δεν θέλω να το ξανασκεφτώ αλλά απειλείται η ενότητα των ορθοδόξων χριστιανών. Χωριζόμαστε σε παρατάξεις εκκλησιαστικές, άλλοι είναι με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, άλλοι εναντίον του, άλλοι υποστηρίζουν την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, άλλοι όχι, άλλοι δεν πιστεύουν ότι και σήμερα «παράγεται» θεολογία και όλα τους φαίνονται ξενέρωτα μετά τους Πατέρες, άλλοι δημιουργούν θεολογία όπως ζουν τη ζωή που είναι θεολογία πάνω στους Πατέρες με αγωνίες σύγχρονες που ίσως κάποτε δεν είχαν γεννηθεί.
Κι από την άλλα ένας Θεός που έπεσε πολύ χαμηλά και ντύθηκε τη σάρκα της αμαρτίας χωρίς όμως την αμαρτία. Ο Θεάνθρωπος που δεν ήρθε για να κάνει το δικό Του θέλημα αλλά το θέλημα του πέμψαντος Αυτόν. Και γονατιστός στη γη πριν ξεκινήσει το μαρτύριο της προδοσίας η αγωνία του να γίνεται αίμα και να πέφτει στη γη, όπου προσευχόμενος ζήτησε από τον Ουράνιο Πατέρα Του την ενότητα των μαθητών Του. Η ιστορία επαλήθευσε και επαληθεύει την αγωνία της αρχιερατικής Του προσευχής.
Τι κι αν οι πολιτισμοί προοδεύουν; Τι κι αν νέες μέθοδοι καταπολεμούν ασθένειες; Τι κι αν ζούμε πιο άνετα; Τι κι αν μας δίνεται όλος ο κόσμος; Τι κι αν ζούμε όπως θέλουμε; Τι ωφέλεια έχουμε αν χάσουμε τον Χριστό; Όλα τα έχουμε δόξα τω Θεώ. Χάσαμε όμως την ενότητα μας. Πριν χάσουμε όμως την ενότητα μας αρνηθήκαμε να αγαπήσουμε. Και πριν αγαπήσουμε κλωτσήσαμε κάθε ευκαιρία να γνωρίσουμε τον Θεό που είναι μόνο αγάπη. Εξάλλου από Εκείνον ξεκινάει η αγάπη προς τους άλλους και σ’ Εκείνον πάλι καταλήγει.
Πώς να είμαστε ενωμένοι όταν θέλουμε πρωτοκαθεδρίες; Πώς να είμαστε ενωμένοι όταν βάζουμε το συμφέρον του έθνους και ύστερα της Εκκλησίας; Πώς να γίνουμε ένα όταν δεν μπορούμε να κάνουμε λίγο πίσω; Πώς να ανταπεξέλθουμε στις αγωνίες του Χριστού όταν δεν Τον είδαμε με τα μάτια της ψυχής στους λόγους της Αγίας Γραφής;
Και φτάσαμε παραμονές της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου όπου είχαμε συμφωνήσει να παρευρεθούμε και να συζητήσουμε. Και λίγες μέρες πριν αρχίσαμε να αποχωρούμε από το «κοινό δείπνο» και να βρίσκουμε δικαιολογίες όπως οι καλεσμένοι που τους κάλεσες ο Κύριος σε σχετική παραβολή. Και αφήσαμε τότε τον Πρώτο των Εκκλησιών να τραβήξει μόνος. Δεν μας ενδιέφερε ποιος θα ακολουθήσει. Και γίναμε κυνικοί! Εξάλλου αποδείξαμε και πάλι πως ο Χριστός για τον Εαυτό Του σταυρώθηκε.
Δεν περίμενα πως από τώρα θα ανακαλύψω τα τραύματα στο σώμα της εκκλησιαστικής φύσης. Κάποιες στιγμές τα βάζω με όσους μου δημιούργησαν ευλογημένες και δημιουργικές ανησυχίες που βρίσκουν τοίχος στον ευσεβισμό, τον ηθικισμό, τον φανατισμό και την υποκρισία προσώπων που αλλοιώνουν την οντολογία των πραγμάτων. Ανησυχίες που έφερναν στο σώμα τους κατάρα κι ευλογία. Δεν απειλείται η πίστη μας. Εμείς απειλούμαστε από την άρνηση ύπαρξης μας στην πίστη. Η μεγαλύτερη ίσως υπαρξιακή μας αίρεση που δημιουργεί η αφαίμαξη του μυστηρίου της θείας παρουσίας από την προοπτική του προσωπικού μας αγιασμού.
Γιατί να είμαστε τραγικοί; Γιατί να γκρινιάζουμε θεολογικά; Γιατί να μην δεχόμαστε κάτι διαφορετικό το οποίο η θεία χάρη το μετασκευάζει και το αλλοιώνει μεταμορφωτικά εις δόξαν Θεού; Γιατί να είμαστε διχασμένοι ορθόδοξοι και όχι ενωμένοι; Γιατί να μας φαίνονται όλα αιρετικά και οι γύρω μας εχθροί; Γιατί να φοβόμαστε το διαφορετικό και να το βλέπουμε σαν απειλή; Γιατί αφήνουμε τον Χριστό ξανά να σταυρωθεί για τον Εαυτό Του;
Ηρακλής Φίλιος
