Το ελληνικό παιχνίδι από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας και οι αξίες που έχει ως ένα διαπαιδαγωγικό, εκπαιδευτικό αλλά και ψυχαγωγικό μέσο αποτελεί τον κύριο στόχο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Τα παιδία…παίζει. Από τους αρχαίους αστραγάλους… στην τσελίκα και τη Μονόπολη» που διοργανώνει στο Κουρσούμ Τζαμί 3-7 Νοεμβρίου το Τμήμα Πολιτισμού και Αθλητισμού της Δ/νσης Παιδείας και Πολιτισμού του Δήμου Τρικκαίων, η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Θεσσαλίας-παράρτημα Τρικάλων, και ο Σύλλογος Φίλων Λαογραφικού Μουσείου Τρικάλων. Συμμετέχει η Α/θμια Εκπαίδευση ν. Τρικάλων.
Υλοποιείται από τον Σύλλογο «Νουτοπία» με υπεύθυνες την κ. Λίνα Μουσιώνη Δρ. Αρχαιολόγο – Λαογράφο και την κ. Αγγελική Βαφειαδάκη, Ιστορικό – Λαογράφο.
Τη Δευτέρα 3/11 στην έναρξη του προγράμματος καλοσώρισε τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς η Προϊσταμένη του Τμήματος Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Μαρία Τσιούτσια. Εκ μέρους της Δ/νσης Α/θμιας Εκπαίδευσης ν. Τρικάλων παραυρέθηκε ο κ. Αλέξανδρος Κόφφας, Σχολικός Σύμβουλος και η κ. Λίτσα Τσιρέπα μέλος του Δ.Σ. του Σ.Φ.Λ.Μ.Τ., υπάλληλος του Τμήματος Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Συμμετέχουν μαθητές Γ΄ τάξης Δημοτικών Σχολείων με τους εκπαιδευτικούς τους με την συνεργασία και ενεργό συμπαράσταση της Δ/νσης Α/θμιας Εκπαίδευσης ν. Τρικάλων.
3//11 5ο , 4ο, 33ο, Δημ. Σχολ.
4/11 30ο , 22ο, 25ο, 17ο Δημ. Σχολ., Εκπαιδευτήρια Σακκά
6/11 1ο , 2ο Δημ. Σχολ.
7/11 32ο , 11ο, 28ο, 35ο, 6ο, Δημ. Σχολ.
To εκπαιδευτικό πρόγραμμα στόχο έχει να ευαισθητοποιήσει μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς στην ανάγκη του παιχνιδιού ως εργαλείο ανάπτυξης της προσωπικότητας και μέσο γνωριμίας και εξοικείωσης με τον Ελληνικό Πολιτισμό. Τα παιδιά μαθαίνουν την διαχρονική εξέλιξη του παιχνιδιού στον Ελληνικό χώρο από την αρχαιότητα ως τα νεότερα χρόνια. Αναγνωρίζουν τις ομοιότητες και τις διαφορές, την παράδοση και τον εκσυγχρονισμό. Μαθαίνουν βιωματικούς τρόπους για να «κοιτούν» το παρελθόν και την ιστορία, να ερμηνεύουν και να αξιολογούν. Μέσα από επιλεγμένα παραδείγματα παιχνιδιών αντιλαμβάνονται τα στρώματα του Ελληνικού Πολιτισμού και μαθαίνουν βιωματικά να επαναξιολογούν τον σύγχρονο τρόπο ζωής με τις αξίες της παράδοσης.
Η δομή του προγράμματος στηρίζεται σε ειδική εκπαιδευτική προβολή, στην ενεργητική συμμετοχή των παιδιών που καταλήγει στην κατασκευή ενός αυτοσχέδιου παιχνιδιού. Περιλαμβάνει:
1. Εκπαιδευτική προβολή μέσω ppt με θέμα «Τα παιδία παίζει»
2. Μικρή έκθεση με αντίγραφα αρχαίων και νεότερων παιχνιδιών
3. Κατασκευή παιχνιδιού
Παρουσιάζονται εικόνες με παραστάσεις από αγγεία και από ανάγλυφα αλλά και από αυτά που κατάφερε η αρχαιολογική σκαπάνη να φέρει στο φώς και τα οποία διαφυλάσσονται στα αρχαιολογικά μουσεία.
Έπειτα παρουσιάζονται μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά παιχνίδια που έπαιζε ο λαός μας παλιότερα. Τα παιδιά μαθαίνουν για τα παιχνίδια που έπαιζαν οι γονείς και οι παππούδες τους στα μικράτα τους. Μαζί με τις εμψυχώτριες Λίνα Μουσιώνη και Αγγελική Βαφειαδάκη εντοπίζουν τις ομοιότητες και τις διαφορές με τα αρχαία παιχνίδια αλλά και με τα σύγχρονα.
Με έκπληξη διαπιστώνουν πως πολλά παιχνίδια αρχαία και παραδοσιακά εξακολουθούν να τα παίζουν όπως η τυφλόμυγα -αρχαία χρυσόμυγα , η ίυγγα – παραδοσιακή φορυμάζα, οι κούκλες-αρχαίες πλαγγόνες οι τόπες – αρχαίες σφαίρες, η κουδουνίστρα-αρχαία πλαταγή, τα ακίνητα αγαλματάκια – ακινητίνδα, τα πεντόβολα-πεντέλιθα, το κρυφτό –αρχαία αποδιδρασκίνδρα κα.
Τέλος παίζουν τρίλιζα με βότσαλα που τα χρωματίζουν και την παίρνουν μαζί τους για να συνεχίσουν το παιχνίδι …
Ίυγξ
Η αρχαία ίυγγα γνωστή στο λαό μας ως φρουμάζα αποτελείται από ένα σχοινί που περνά μέσα από ένα δίσκο η ένα τροχό. Το κρατούν ανάμεσα στα δάκτυλα χαλαρά ώστε να κάνει καμπύλη. Μετά με μια απότομη κίνηση το τεντώνουν και μετά χαλαρώνουν το σκοινί έτσι ο δίσκος περιστρέφεται με δύναμη βουίζοντας.
Άθυρμα
Αγαπημένο παιχνίδι των μεγαλύτερων σε ηλικία αγοριών ήταν «το άθυρμα», ένα πήλινο αλογάκι πάνω σε ρόδες, που το έσερναν σε όλο το σπίτι. Το παιχνίδι όμως που λαχταρούσαν όλα τα αγόρια ήταν ένα «αμαξάκι με ρόδες». Συνήθως το έσερναν τα αγαπημένα τους σκυλιά κι όταν αυτά κουράζονταν το έσερναν τα παιδιά μόνα τους.
Χαλκή Μυία (Τυφλόμυγα)
Κανόνες του παιχνιδιού από τα αρχαία χρόνια:Δένανε με ένα μαντίλι τα μάτια ενός παιδιού και έλεγε: “χαλκή μύγα θα κυνηγήσω” και οι άλλοι αποκρίνονταν: “θα κυνηγήσεις μα δεν θα την πιάσεις” και τον χτυπούσαν με τις ζώνες τους μέχρι να πιάσει ένα παιδί.
Πεντέλιθα (Πεντόβολα)
Τα πεντέλιθα (σήμερα πεντόβολα) είναι ένα αρχαίο παιχνίδι. Παίζεται όμως ακόμα και σήμερα. Στο παιχνίδι αυτό μπορούσαν να παίξουν όσα παιδιά ήθελαν. Το κάθε παιδί είχε συγκεντρωμένα πέντε βοτσαλάκια κοντά στα πόδια του. Ο κάθε παίκτης πετούσε ένα βοτσαλάκι ψηλά και έπρεπε να το ξαναπιάσει αφού πρώτα είχε πάρει από κάτω ένα ακόμα βοτσαλάκι.
Αστραγαλίζειν
Το αστραγαλίζειν , το παιχνίδι δηλαδή με τους αστράγαλους ή αλλιώς τα κότσια , είναι από τα πιο αγαπημένα ,τόσο των αγοριών, όσο και των κοριτσιών. Τους αστράγαλους τους μαζεύουν από τα πίσω πόδια των κατσικιών και των αρνιών . Καμιά φορά αντί για αστράγαλους χρησιμοποιούν πετρούλες ή καρύδια και αμύγδαλα που τους αρέσουν και να τα τρωνε ! Τα παιδία έπαιζαν και τους «αρτιάζειν αστραγάλους» , τα μόνα ζυγά. Έκρυβε ο ένας του αστραγάλους στο χέρι του κι ο άλλος προσπαθούσε να μαντέψει αν ο αριθμός των αστράγαλων ήταν μονός ή ζυγός, δηλαδή περιττός ή άρτιος.
(πηγή Wikipedia)
