Απαντήσεις Πανελλαδικών εξετάσεων

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2019-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Στη δημοκρατία και την παιδεία αναφερόταν το φετινό θέμα της Νεοελληνικής Γλώσσας  για τους μαθητές της  Γ λυκείου.Θέμα εντός της σχολικής τους ύλης αλλά και αναμενόμενο ,εφόσον βρισκόμαστε σε περίοδο εκλογών.Οι ερωτήσεις επεξεργασίας του δοθέντος κειμένου και οι γραμματοσυντακτικές ερωτήσεις ήταν αρκετές και ορισμένες σχετικά δύσκολες εν σχέσει με άλλες χρονιές

Η ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ

Σαφής η διατύπωση:πρόκειται για άρθρο ,άρα χρειαζόταν τίτλος,με δυο αριθμημένα ζητούμενα:1.Ενέργειες ενός δημοκράτη πολίτη και 2.Δράσεις του σχολείου για τη διαμόρφωση πολιτών με δημοκρατικό ήθος

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α1.ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στο κείμενό του ο συγγραφέας με αφορμή την νεανική απογοήτευση  για τη δημοκρατία αναφέρεται στους βασικούς κανόνες-αξίες της . Αρχικά τονίζει το ιδανικό της ανοχής που αντιτίθεται στους πολέμους και το  φανατισμό. Συνεχίζει με το ιδανικό της μη βίας, σύμφωνα και με την άποψη του Καρλ Πόπερ, ώστε οι πολιτικές αλλαγές να γίνονται αναίμακτα χωρίς εχθρότητα με τον πολιτικό αντίπαλο. Ακολούθως απαριθμεί δύο ακόμη ιδανικά: την ελεύθερη αντιπαράθεση ιδεών που οδηγεί σε ειρηνικές επαναστάσεις και την αδελφοσύνη, το ήθος στη συμπεριφορά , εφόσον η ιστορία, εν αντιθέσει ,είναι γεμάτη σφαγές ,σύμφωνα και με τον Χέγκελ. Τέλος καταλήγει στην ελπίδα να συνειδητοποιήσουμε τη λογική ανάγκη  υιοθέτησης της αδελφότητας και του κοινού πεπρωμένου μας

Β1. α. σωστό

β.λάθος

γ.σωστό

δ.σωστό

ε.λάθος

Β2.1.Διδαχή του Καρλ Πόπερ 2.Άποψη του Χέγκελ

Χρησιμοποιεί γενικά την επίκληση στην αυθεντία, για να τεκμηριώσει την αξιοπιστία των απόψεών του

Συγκεκριμένα στην πρώτη περίπτωση η άποψη του Πόπερ περί αναίμακτης αλλαγής κυβέρνησης στηρίζει τη θέση του συγγραφέα για την ειρηνική επανάσταση που συντελείται στις δημοκρατίες και την επίλυση προβλημάτων χωρίς βία

Στη δεύτερη περίπτωση η άποψη του Χέγκελ που χαρακτηρίζει την ιστορία «απέραντο σφαγείο» τεκμηριώνει την θέση του συγγραφέα ότι χρειάζεται ήθος και αδελφοσύνη στη συμπεριφορά μας

Β3.α.1.άποψη ,συμβουλή,παρακαταθήκη,ρήση

2.κοροϊδίας,γελοιοποίησης,απόρριψης,εμπαιγμού,αποδοκιμασίας

3.συνύπαρξης,συγχρωτισμού

4.αντιπαρατίθεται,αντιτάσσεται,εναντιώνεται,αντιτίθεται

β.1.ποιητική λειτουργία της γλώσσας (σημασία:διαρκή αιματοχυσία,γεμάτη πολέμους,φονικές συγκρούσεις)

2.ποιητική λειτουργία της γλώσσας (σημασία:καθοδηγεί,κατευθύνει,οδηγεί,διευκολύνει)

Β4α.παραδείγματα σύνθετης δομής:

1. Χρειάζεται μια απάντηση στο βασικό ερώτημα που άκουσα να επαναλαμβάνεται συχνά, κυρίως από τους νέους οι οποίοι τόσο εύκολα αυταπατώνται κι εξίσου εύκολα απογοητεύονται
2. Οι τυπικοί κανόνες της δημοκρατίας,που τόσο συχνά γίνονται αντικείμενο χλευασμού, εισήγαγαν για πρώτη φορά στην ιστορία τρόπους συμβίωσης που είχαν στόχο την επίλυση των κοινωνικών συγκρούσεων χωρίς τη χρήση βίας.

3.Μόνο η δημοκρατία επιτρέπει τη διαμόρφωση και την εξάπλωση των ειρηνικών επαναστάσεων, όπως συνέβη τις τελευταίες δεκαετίες με την αλλαγή στις σχέσεις των δύο φύλων, που ίσως να είναι η μεγαλύτερη επανάσταση της εποχής μας.

4.Η αναγνώριση αυτού του γεγονότος είναι τόσο περισσότερο αναγκαίασήμερα, που καθημερινά συνειδητοποιούμε αυτό το κοινό πεπρωμένο και θα έπρεπε να ενεργήσουμε με συνέπεια όσο υπάρχει ακόμα αυτή η μικρή φλόγα της λογικής που φωτίζει την πορεία μας.

2.παραδείγματα προφορικότητας: -Θέλετε να δοκιμάσουμε να τις απαριθμήσουμε;

-Μπορούμε να τον διαψεύσουμε

-Και βέβαια χρειάζονται τα ιδανικά

β.η παρένθεση προσθέτει και μεταφράζει-επεξηγεί στα γαλλικά τον γνωστό ιστορικό όρο της γαλλικής επανάστασης(fraternite), ώστε να δείξει με ακρίβεια τι εννοεί ο συγγραφέας

γ.πρόκειται για ενεργητική σύνταξη.Μετατρέπουμε σε παθητική:η διαμόρφωση και η εξάπλωση ειρηνικών επαναστάσεων επιτρέπεται μόνο από τη δημοκρατία

ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

«Για να διατηρούν τις βασικές τους αρχές,οι σύγχρονες δημοκρατίες βασίζονται στη δράση των ενεργών πολιτών» είναι το θέμα αφιερώματος στην ηλεκτρονική εφημερίδα του σχολείου σου. Σε ένα άρθρο 500-600 λέξεων να παρουσιάσεις τεκμηριωμένα τις θέσεις σου για το θέμα, εστιάζοντας:

α.στις ενέργειες με τις οποίες ο πολίτης κάνει πράξη τη δημοκρατία στην καθημερινότητά του,και

β.στις δράσεις με τις οποίες το σχολείο μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών με δημοκρατικό ήθος.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Γ1.ΤΊΤΛΟΣ: Δημοκρατία και παιδεία

Διαμορφώνοντας τον πολίτη

Δημοκρατία και πολίτης

Α.ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ  ΠΟΛΙΤΗ

1)διαρκής καθημερινή ενημέρωση για κοινωνικοπολιτικά θέματα

2) φιλομάθεια  (μόρφωση),  κριτική ικανότητα

3)αλληλεγγύη, αλτρουισμός, εθελοντισμόςανιδιοτέλεια, αίσθηση δικαιοσύνης

4)τήρηση δημοκρατικών νόμων / αμφισβήτηση μη δημοκρατικών

5)μετριοπάθεια (όχι φανατισμός με τα κόμματα), ανεκτικότητα στο διαφορετικό,σεβασμός στο άλλο φύλο

6)συμμετοχή σε οργανώσεις (τοπικές / διεθνείς), , απεργίες, διαμαρτυρίες, συζητήσεις, προ­τάσεις κ.λπ.

7)συμμετοχή σε κάθε είδους εκλογές (μαθητικές, συνδικαλιστικές, τοπικές / εθνικές)

8)η δημοκρατικότητά του φαίνεται και σε πιο απλές καθημερινές πράξεις: π. χ. τρόπος διαλόγου με την οικογένειά του ,τους καθηγητές του ,  σεβασμός στο διπλανό (“ουρές”, οδήγηση,συνεργάτες, πελάτες κ.λπ.)

Β.ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

1. Πάνω απ’όλαπρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι στόχοι του:χρειάζεταιέμφαση στην καλλιέργεια συγκεκριμένων δημοκρατικών αξιών,όπως το δημοκρατικό ύφος,ο διάλογος αν θέλουμε σκεπτόμενους και ευαισθητοποιημένους νέους.Η χρησιμοθηρική παιδεία της εποχής μας δεν ευνοεί δυστυχώς τον παραπάνω στόχο.

2.Έμφαση επομένως στα ανάλογα μαθήματα , όπως είναι η Ιστορία,ηΚοινωνιολογία,η Πολιτική Παιδεία και Αγωγή  ώστε να βοηθούν στις δημοκρατικές αξίες και την καλλιέργεια κριτικής σκέψης.

3.Ανάλογη συμπεριφορά εκπαιδευτικών (συνιστούν πρότυπα):όχι ειρωνείες ή διακρίσεις, σεβασμό στις διαφορετικές απόψεις,ευγένεια,δημοκρατικότητα ,διδακτικός διάλογος. Να αφυπνίζουν τους μαθητές ως πολίτες και ανθρώπους μέσα και από το προσωπικό τους παράδειγμα

4.Ανάλογες εκδηλώσεις στο σχολείο: διαλέξεις ,εκθέσεις, συναυλίες ,αφιερώματα,ομιλίες πολιτικών επιστημόνων, ώστε να ενημερωθούν, προβληματιστούν οι μαθητές για τη λειτουργία της δημοκρατίας και τις βασικές αρχές της.

5.Εκδρομές ,επισκέψεις σε σχετικούς χώρους(π.χ.κοινοβούλιο,Βουλή των εφήβων,καταυλισμούς προσφύγων κ.λπ.) όπου οι μαθητές θα έρθουν σε άμεση, βιωματική ,όπως λέμε,επαφή π.χ. με το «ναό» της δημοκρατίας και θα ευαισθητοποιηθούν…

6.Έμφαση στη λειτουργία των μαθητικών κοινοτήτων ,εφόσον με αυτές οι μαθητές ασκούνται σε βασικές δημοκρατικές λειτουργίες: ψηφοφορίες, υποψηφιότητες, συζητήσεις, διάλογος ,πειθώ,συμμετοχή σε εθελοντικά κινήματα  κ.λπ.

Αχιλλέας Μπουλογεώργος,φιλόλογος