Από τότε που οι ερευνητές, τουλάχιστον τα τελευταία 25 χρόνια, ξεκίνησαν να συνδέουν το αίσθημα μοναξιάς με την κακή υγεία, η επιστημονική βιβλιογραφία σχετικά με την ευεργετική αξία της φιλίας στη ζωή του ατόμου, έχει ανθίσει.
Σήμερα, τα στοιχεία καταλήγουν σε πειστικά, τεκμηριωμένα συμπεράσματα: Το να έχουμε ανθρώπους που νοιάζονται για μας, κάνει καλό στη σωματική και την ψυχική μας υγεία.
Πολυάριθμες μελέτες συνδέουν τους δεσμούς της φιλίας ή αντίστοιχους υποστηρικτικούς κοινωνικούς δεσμούς με καλύτερη φυσική κατάσταση, που αντικατοπτρίζεται σε δείκτες όπως χαμηλότερα ποσοστά καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Μάλιστα, μια από αυτές τις μελέτες αποκάλυψε ότι νεαροί άνδρες και γυναίκες που συνήθιζαν να συζητούν τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν είχαν λιγότερους παλμούς και χαμηλότερη πίεση, κάθε φορά που στην αφήγησή τους συνοδεύονταν από έναν υποστηρικτικό φίλο.
Χαρακτηριστική είναι ακόμη, μια μετα-ανάλυση του 2010, η οποία αξιοποίησε δεδομένα περισσότερων από 308.000 ατόμων που συμμετείχαν σε 148 μελέτες, στην οποία οι μελετητές κατέληξαν ότι υπάρχει ένας ισχυρός συσχετισμός ανάμεσα στις κοινωνικές σχέσεις και στο προσδόκιμο ζωής κάποιου.
Από την αντίστροφη πλευρά, το 2015 σχετική δημοσίευση αποκάλυψε ότι η απουσία κοινωνικών δεσμών φέρει τους ίδιους κινδύνους για την υγεία, αντίστοιχους με αυτούς που αντιμετωπίζει ένας καπνιστής που κάνει 15 τσιγάρα την ημέρα.
Επιπλέον, φάνηκε ότι η απουσία φίλων είχε χειρότερες επιπτώσεις για τη βιολογική κατάσταση του ατόμου από αυτές της παχυσαρκίας. Μάλιστα, τα αποτελέσματα αυτά αφορούν άτομα όλων των ηλικιών ανεξαιρέτως.
Φίλοι: Τα σπουδαία ψυχικά οφέλη τους
Τα οφέλη της φιλίας ωστόσο είναι εξαιρετικά σημαντικά κυρίως στον τομέα της ψυχικής μας υγείας και ισορροπίας. Έρευνα του 2009 εξέτασε δείγμα 300 ανδρών και γυναικών που νοσηλεύονταν σε παθολογική κλινική της Νέας Υόρκης.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες που δεν λάμβαναν επαρκή κοινωνική στήριξη κατά τη νοσηλεία τους, ήταν οι πιο επίφοβοι ώστε να εκδηλώσουν κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας, όπως αγχώδη διαταραχή ή κατάθλιψη.
Αν και το να αναπτύξει και να διατηρήσει κάποιος μια ισχυρή φιλία στη ζωή του, απαιτεί χρόνο και προσπάθεια, οι λειτουργικές φιλίες οδηγούν σε σειρά ωφελειών για αυτόν που τις διατηρεί. Μεταξύ άλλων:
Ενισχύουν το αίσθημα του ανήκειν και το αίσθημα σκοπού
Αυξάνουν τα επίπεδα ευτυχίας, βελτιώνουν τη διάθεση
Μειώνουν τα επίπεδα στρες και κατάθλιψης στον οργανισμό
Αυξάνουν το αίσθημα αυταξίας και αυτοεκτίμησης
Λειτουργούν υποστηρικτικά σε δύσκολες στιγμές της ζωής
Η παγίδα της τοξικής φιλικής σχέσης
Μια υγιής φιλική σχέση απαιτεί ισορροπία ανάμεσα στα άτομα που τη συνάπτουν, μια ισορροπία που βασίζεται στην ικανοποίηση των αναγκών και των δυο πλευρών.
Κι ενώ μια καλά εδραιωμένη φιλία μπορεί να ενισχύσει το άτομο να διανύσει για παράδειγμα μια τραυματική εμπειρία, ή ακόμα και να αποκοπεί από μια βλαβερή συνήθεια, οι τοξικές φιλίες είναι σε θέση να εξουθενώσουν ψυχικά το άτομο, να αφήσουν την αίσθηση του ανικανοποίητου ή της αρνητικής εικόνας εαυτού.
Οι φιλίες είναι μοναδικές στον τομέα των ανθρώπινων σχέσεων, ακριβώς επειδή είναι δεμένες με τις περισσότερες παραμέτρους της ζωής του ατόμου: την οικογένεια, την εργασία, τις στενές διαπροσωπικές μας σχέσεις ή τα χόμπυ που απολαμβάνει κανείς στον ελεύθερο χρόνο του.
Κάτω από αυτό το πρίσμα, είναι σαφές ότι είναι σε θέση να έχουν καταλυτική επίδραση στη ζωή κάποιου, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να μας κάνουν να νοιώθουμε υποστήριξη, κατανόηση και χαρά.
Εάν λοιπόν κάποιος διατηρεί τοξικές φιλίες στον περίγυρο του, τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να διαπεράσουν ακριβώς και όλους τους άλλους τομείς της ζωής του.
Έτσι, αν νοιώθουμε ότι μια τέτοιου είδους σχέση δεν ικανοποιεί τις ανάγκες μας, ή ακόμα χειρότερα επηρεάζει την ψυχολογία μας με αρνητισμό, ίσως είναι ώρα να επαναξιολογήσουμε εάν και κατά πόσο αξίζει να έχει θέση στη ζωή μας.
Τα «Συστατικά» μίας καλής φιλίας
Ένας καλός φίλος είναι κάποιος που μπορείς να εμπιστευθείς και κάποιος με τον οποίο μοιράζεσαι ένα βαθύ επίπεδο κατανόησης και επικοινωνίας. Ο φίλος θα:
Δείξει ειλικρινές ενδιαφέρον σχετικά με το τι συμβαίνει στη ζωή σου, τι έχεις να πεις, πώς σκέφτεσαι και πώς νοιώθεις
Σε δεχτεί για αυτό που είσαι
Θα σε ακούσει προσεκτικά, χωρίς να σε κρίνει, χωρίς να σου υποδεικνύει πώς να σκέφτεσαι και πώς να αισθάνεσαι και χωρίς να αδιαφορεί για όσα έχεις να του πεις
Θα νιώθει άνετα να σου εκμυστηρευτεί πράγματα για τον ίδιο
Μια φιλική σχέση λειτουργεί αμφίδρομα. Έτσι κι εμείς από τη δική μας πλευρά, αναμένεται να είμαστε πρόθυμοι να στηρίξουμε και να αποδεχτούμε τον άλλο, νοιώθοντας ότι μοιραζόμαστε ένα δεσμό πίστης και αφοσίωσης.
Φίλοι: Μικρά tips για να τσεκάρεις την ποιότητα της σχέσης
Η πλέον βασική ποιότητα μιας φιλικής σχέσης είναι το πώς μας κάνει να νοιώθουμε. Όχι πόσο ίδιοι φαινόμαστε επιφανειακά, ή τι μπορεί να σκέφτονται οι άλλοι για τους φίλους μας. Αναρωτηθείτε:
Νιώθω καλύτερα μετά τη συναναστροφή μου με αυτό το άτομο;
Είμαι ο εαυτός μου όταν βρίσκομαι μαζί του;
Αισθάνομαι ασφαλής ή σαν να πρέπει να προσέχω τι λέω και τι κάνω;
Αυτό το άτομο είναι υποστηρικτικό, μου φέρεται με σεβασμό;
Είναι κάποιος που μπορώ να εμπιστευτώ;
Συμπέρασμα: Αν νιώθεις άνετα και ο εαυτός σου με αυτό το άτομο απολαμβάνεις μια υγιή φιλία. Ωστόσο αν διαπιστώνεις ότι ο φίλος σου προσπαθεί να σε ελέγξει, σε κριτικάρει, κάνει κατάχρηση της γενναιοδωρίας σου ή δραματοποιεί τα πάντα και φέρνει αρνητικές επιρροές στην καθημερινότητά σου, είναι η στιγμή να επαναξιολογήσεις αυτή τη φιλία.
Μ’ έναν καλό φίλο δε θα χρειαστεί να διαπραγματευτείς τις προσωπικές σου αξίες, να συμφωνείς πάντα μαζί του ή να υποτιμάς τις δικές σου ανάγκες.
