Δρ. Θεόδωρος Κ. Γκαλέας
Καθημερινά ακούμε, και χρησιμοποιούμε, φράσεις και λέξεις, που πραγματικά δε γνωρίζουμε τη σημασία τους. Εξειδικευμένους όρους, των νομικών, των γιατρών, των μηχανικών, των σεισμολόγων, των λοιμωξιολόγων, των ηλεκτρολόγων, των δασολόγων, κάθε ειδικότητας λεξιλόγιο. Απέραντο το πεδίο της λεκτικής έκφρασης!
Εδώ, παραθέτω μερικούς ιατρικούς όρους, ─ καθένας στα χωρικά του ύδατα ─ που εξηγούν κάποιες παθολογικές καταστάσεις, στις οποίες συχνά αναφερόμαστε είτε αφορούν εμάς είτε άλλους ανθρώπους.
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ): Συνώνυμο του όρου «εγκεφαλικό επεισόδιο». Μπορεί να αφορά απόφραξη μιας αρτηρίας του εγκεφάλου ή αιμορραγία από ρήξη ανευρύσματος.
Αθήρωμα: Βλάβες με τη μορφή πλακών που περιέχουν λίπος και σχηματίζονται στην εσωτερική επιφάνεια του τοιχώματος των αρτηριών. Η προοδευτική αύξηση του μεγέθους τους εμποδίζει τη δίοδο του αίματος και τη μεταφορά οξυγόνου προς τους ιστούς (εγκέφαλο, μυοκάρδιο, νεφρούς, κάτω άκρα κ.ο.κ.).
Αιμάτωμα: Σχηματισμός μιας εναπόθεσης αίματος κάτω από το δέρμα (υποδόριο) ή στο εσωτερικό ενός οργάνου ως αποτέλεσμα αιμορραγίας.
Αιφνίδιος καρδιακός θάνατος: Αποκαλείται και καρδιακή ανακοπή. Πρόκειται για απρόσμενο, μη βίαιο θάνατο που οφείλεται σε καρδιαγγειακά αίτια. Συμβαίνει γρήγορα (συνήθως μέσα σε μια ώρα) μετά από την εμφάνιση των όποιων συμπτωμάτων του ασθενούς.
Αναιμία: Μείωση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων της κυκλοφορίας ή της αιμοσφαιρίνης, αποτέλεσμα των οποίων είναι η ανεπαρκής μεταφορά οξυγόνου από το αίμα.
Ανεύρυσμα: Η παθολογική διάταση ενός τμήματος μιας αρτηρίας, της οποίας το ευαίσθητο τοίχωμα παραμορφώνεται και διατρέχει κίνδυνο να ραγεί.
Αρρυθμία: Γενικός όρος που περιγράφει τις διαταραχές του καρδιακού ρυθμού που παρακωλύουν την καλή λειτουργία της καρδιάς ως αντλίας.
Αρτηριακή υπέρταση: Παθολογική αύξηση των τιμών της αρτηριακής πίεσης, πάνω από τα 120 mmHg (χιλιοστά στήλης υδραργύρου) για τη συστολική πίεση ή/και πάνω από 80 mmHg για τη διαστολική πίεση.
Βραδυκαρδία: Επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού (λιγότερες από 50 σφύξεις ανά λεπτό), που εμποδίζει την αποδοτικότητα του καρδιακού μυός για την προώθηση του αίματος. Ευθύνεται για επεισόδια απώλειας των αισθήσεων ή για την επιδείνωση μιας συγχυτικής κατάστασης σε άτομα μεγάλης ηλικίας. Μπορεί να χρειαστεί εμφύτευση καρδιακού βηματοδότη.
Διαβήτης: Ασθένεια του μεταβολισμού που οφείλεται σε προβληματική αφομοίωση του σακχάρου. Υπάρχουν δύο κύριες μορφές: ο διαβήτης τύπου 1, που οφείλεται στην πλήρη κατάργηση της έκκρισης ινσουλίνης από το πάγκρεας κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και ο διαβήτης τύπου 2, που προσβάλλει κυρίως τους ενήλικες και οφείλεται σε παρεμπόδιση της δράσης της ινσουλίνης.
Έκτακτες συστολές: «Επιπρόσθετες» καρδιακές συστολές που δεν οφείλονται σε εκπομπή ερεθίσματος από το φυσικό βηματοδότη της καρδιάς, το φλεβόκομβο, αλλά από άλλα κέντρα έκτοπα, και παρεμβάλλονται ανάμεσα στις φυσιολογικές συστολές της καρδιάς.
Έμβολο: Θρόμβος αίματος που σχηματίσθηκε σε κάποιο σημείο του κυκλοφορικού συστήματος και μετακινείται σε άλλο σημείο, μετά από την απόσπασή του από το αγγειακό τοίχωμα, και προκαλεί απόφραξη κλάδου αρτηρίας.
Έμφραγμα μυοκαρδίου: Νέκρωση ενός τμήματος του καρδιακού μυός (μυοκαρδίου), που οφείλεται σε διακοπή της παροχής αίματος ─ και του εμπεριεχόμενου οξυγόνου ─ προς αυτό από τη στεφανιαία αρτηρία. Η διακοπή παροχής αίματος μπορεί να οφείλεται σε απόφραξη (θρόμβωση), σε μόνιμη στένωση (αθηροσκλήρυνση) ή σε παροδική στένωση/απόφραξη της αρτηρίας.
Ημιπληγία: Μερική ή πλήρης παράλυση ημίσεως του σώματος
Ισχαιμία: Παροδική (οξεία ισχαιμία) ή μόνιμη στέρηση ενός οργάνου από το αίμα που χρειάζεται φυσιολογικά για να καλύψει τις ανάγκες του σε οξυγόνο.
Κράμπα: Πόνος που οφείλεται σε παρατεταμένη σύσπαση των ινών ενός μυός.
Κυάνωση: Κυανή χρώση του δέρματος που είναι αποτέλεσμα της παρουσίας ορισμένων ανωμαλιών της καρδιάς που είναι ήδη παρούσες κατά τη γέννηση (συγγενείς καρδιοπάθειες) και οι οποίες προκαλούν την ανάμιξη του αρτηριακού και φλεβικού αίματος μέσα στις καρδιακές κοιλότητες.
Λιποθυμία: Παροδική απώλεια της συνείδησης.
Μυοκαρδιοπάθεια: Γενικός όρος που περιγράφει τις παθήσεις του καρδιακού μυός. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι μυοκαρδιοπάθειας: η διατατική (στην οποία η καρδιά είναι διογκωμένη) και η υπερτροφική (στην οποία τα τοιχώματα της καρδιάς είναι παχυσμένα).
Νέκρωση: Η καταστροφή ενός ιστού λόγω του θανάτου των κυττάρων που τον απαρτίζουν εξαιτίας στέρησης οξυγόνου. Το έμφραγμα αποτελεί παράδειγμα νέκρωσης.
Ορθοστατική υπόταση: Πτώση της αρτηριακής πίεσης κατά τη μετάβαση από την κατακεκλιμμένη στην όρθια θέση. Προκαλεί ζάλη και αδυναμία παραμονής στην όρθια θέση.
Παροδικό ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο: Διαρκεί λιγότερες από 24 ώρες και παρέρχεται μόνο του. Μπορεί να αποτελεί την πρόδρομη εκδήλωση ενός μελλοντικού μόνιμου αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Παχυσαρκία: Η αύξηση του βάρους ενός ατόμου σε βαθμό πολύ δυσανάλογο προς το ύψος του. Συνοδεύεται από συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Ο δείκτης μάζας σώματος μπορεί να υπολογιστεί από το ύψος και το βάρος με τη χρήση μιας απλής εξίσωσης. Υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος (σε κιλά) με το τετράγωνο το ύψους (σε μέτρα). Έτσι γίνεται εκτίμηση του κινδύνου που διατρέχει το άτομο εξαιτίας της παχυσαρκίας.
Στένωση: Η ελάττωση της διαμέτρου μιας καρδιακής βαλβίδας ή της διαμέτρου του αυλού μιας αρτηρίας που παρεμποδίζει τη δίοδο του αίματος μέσω αυτών.
Υπόταση: Η κατάσταση στην οποία η αρτηριακή πίεση βρίσκεται κάτω από το φυσιολογικό επίπεδο.
Φλεβική ανεπάρκεια: Επιβράδυνση της κυκλοφορίας στις φλέβες των κάτω άκρων που οδηγεί σε τοπική λίμναση του αίματος και προκαλεί πόνο, οιδήματα και εμφάνιση κιρσών.
Η γνώση του νοήματος των λέξεων που χρησιμοποιούμε ή που ακούμε προστατεύει και γιατί όχι προλαμβάνει την παρανόηση!
