Η 18η Μαΐου έχει καθιερωθεί ήδη από το 1977 ως Διεθνής Ημέρα Μουσείων. Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων οδηγήθηκε σ’ αυτή την απόφαση επιθυμώντας να ορίσει την θέση και τον ρόλο των μουσείων στην σύγχρονη κοινωνία και ως φορέων πολιτισμικών αγαθών , στοχεύοντας στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, προωθώντας έτσι την πνευματική καλλιέργεια σε επίπεδο γνωστικό αλλά και την κοινωνική προσέγγιση, αποδοχή και συνεργασία των λαών.
Για την υλοποίηση αυτού του στόχου κάθε χρόνο επιλέγεται ένα συγκεκριμένο θέμα σχετικό με τα μουσεία και τον κοινωνικό τους ρόλο και πάνω σ’ αυτό οργανώνονται εκδηλώσεις σε όλες τις χώρες μέλη του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων. Στη χώρα μας επιλέγεται και τιμάται επίσης ένα διαφορετικό κάθε φορά μουσείο. Φέτος, με κεντρικό θέμα Μουσεία, Αειφορία και Ποιότητα Ζωής, επελέγη το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή ως κέντρο των εκδηλώσεων.
Ας αναλογιστούμε όμως τι «κερδίζει» ο επισκέπτης ενός μουσείου. Είναι γεγονός πως τα μουσεία πιστοποιούν την ενότητα και τη συνέχεια του εθνικού πολιτισμού μέσα στον χώρο και στον χρόνο, εφόσον τα εκτιθέμενα ευρήματα αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας και φυσιογνωμίας ενός λαού. Έτσι προκαλούν τον θαυμασμό για τα δημιουργήματα του παρελθόντος, που διήλθαν την χρονική καταιγίδα υπενθυμίζοντας «ἐς ἀεί» την δημιουργικότητα των προγόνων και παρωθώντας την σύγχρονη σκέψη σε ανάλογες δημιουργίες∙ η σύγχρονη τέχνη άλλωστε εμπνέεται πολλαπλώς από στοιχεία του παρελθόντος. Πιστοποιούν επίσης την ποικιλία των εκδηλώσεων και συμβάλλουν στην κατανόηση του τρόπου ζωής, σκέψης και δράσης των ανθρώπων παρελθοντικών εποχών. Συνιστούν ακόμη αστείρευτη πηγή γνώσης για παλαιότερους πολιτισμούς, αναδεικνύοντας την καθημερινότητα, τις ασχολίες, τις συνήθειες και τις θρησκευτικές δράσεις, δίνοντας έτσι το ερέθισμα στον επισκέπτη να εγκύψει σε βαθύτερη μελέτη για την ιστορία του τόπου του αλλά και γενικότερα.
Τα μουσεία επομένως, ως φύλακας του παρελθόντος, είναι εκείνος ο χώρος στον οποίο ο suspiciosus επισκέπτης πάλλεται από αισθητική συγκίνηση και βιώνει πρωτόγνωρη απόλαυση∙ τον αντιλαμβάνεται ως πηγή ιστορικής μνήμης, γνώσης και ευαισθητοποίησης∙
εισέρχεται με τον δέοντα σεβασμό και με πνεύμα ειλικρινούς φιλομάθειας και ερευνητικής διάθεσης.
Τα μουσεία είναι εκείνος ο χώρος στον οποίο οι μαθητές μας συμπληρώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία της μάθησης με την βιωματική επαφή, με διεγερμένες όλες τις αισθήσεις, έχοντας συμμετάσχει ουσιαστικά σε μια προηγούμενη προπαρασκευή σχετική με το μουσείο που επισκέπτονται κάθε φορά. Άλλωστε η σύγχρονη τεχνολογία συμβάλλει καταλυτικά στην αναπαράσταση του παρελθόντος με εικονικές ξεναγήσεις στο χτες. Οι ενημερωμένοι, επομένως, και φιλότεχνοι μαθητές, που θεωρούν τα μνημεία «πόρους μνήμης», θα γίνουν ενημερωμένοι και φιλότεχνοι ενήλικες.
Τα μουσεία, λοιπόν, κλειστά και υπαίθρια, υπάρχουν για να θυμίζουν πώς και τι ήταν ο άνθρωπος κάποτε, τι κατάφερε με τις δυνατότητες της εποχής, τι απασχολούσε τη σκέψη του και τη ζωή του. Γι αυτό, παραφράζοντας τον ποιητή, τότε μόνο θα μπορέσει ο προσκυνητής να πιάσει έναν διάλογο με τα αρχαία σημάδια, όταν πιστέψει πως αυτά έχουν δική τους ψυχή.
