«Σηκώνεται, λοιπόν, (ὁ Ἰησοῦς) ἀπό τό τραπέζι πού δειπνοῦσαν, βγάζει τό ἱμάτιό του, παίρνει μιά πετσέτα καί τή ζώνεται· ἔπειτα βάζει νερό στή λεκάνη κι ἀρχίζει νά πλένει τά πόδια τῶν μαθητῶν Του καί νά τά σκουπίζει μέ τήν πετσέτα πού εἶχε ζωστεῖ» (Ἰωάν. 13, 4-5).
Σέ αὐτή τή φράση βλέπουμε πώς ὁ Ἰησοῦς κατεβαίνει ἀπό τήν πνευματική διακονία τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς στήν ὁλοφάνερη ἔμπρακτη ἀγάπη. Στήν ἐκκλησιαστική γλώσσα ἡ πράξη αὐτή ὀνομάζεται Νιπτήρας.
Γιατί ὁ Ἰησοῦς ἔπλυνε τά πόδια τῶν Μαθητῶν του; Πρῶτα ἡ πρακτική ἀπάντηση. Στά χρόνια τοῦ Κυρίου, ἀλλά καί στήν ἀρχαιότητα, πού οἱ δρόμοι ἦταν γεμάτοι σκόνες, καί τά πέδιλα (σανδάλια) δέν προστάτευαν τά πόδια ἀπό τή σκόνη, συνήθζαν νά πλένουν τά πόδια ὅσων εἶχαν καλέσει στό δεῖπνο. Ἐξάλλου τότε δέν ἔτρωγαν καθισμένοι σέ καρέκλες γύρω ἀπό τό τραπέζι, ἀλλά ἦταν μισοξαπλωμένοι σέ σοφάδες ἀπό τή μεριά τοῦ ἀριστεροῦ χεριοῦ καί μέ τό δεξί ἔτρωγαν. Γι’ αὐτό ἔπλεναν τά χέρια τους καί πρίν καί μετά τό φαγητό. Τό πλύσιμο τῶν ποδιῶν ἦταν ἔργο τῶν δούλων. Αὐτή εἶναι ἡ πρακτική ἀπάντηση.
Ὑπάρχει καί ἡ θεολογική ἀπάντηση. Τό λέντιο, τόν νιπτήρα, ὅλα τά φροντίζει μόνος Του ὁ Ἰησοῦς. Ὅλα εἶναι ἕτοιμα καί ἡ μεγάλη διδαχή ἀρχίζει. Ὁ Θεός ὑπηρετεῖ τόν ἄνθρωπο. Ὁ Κύριος διακονεῖ τόν δοῦλο. Τό Πάθος τοῦ Ἰησοῦ τώρα εἶναι στήν ὥρα τῆς προσφορᾶς! Ὁ Διδάσκαλος πλένει τά πόδια τῶν Μαθητῶν! Ἡ πράξη αὐτή δέν θέλει καμμιά ἔνταση προσοχῆς. Τήν φωτίζει τό ἴδιο τό γεγονός. Τήν ἑρμηνεύει ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου στή Γαλιλαία· ἀλλά καί ἡ διδασκαλία ἐκείνη ἑρμηνεύεται ἀπό τήν πράξη τοῦ Νιπτήρα, πού εἶναι ἕνα παράδειγμα.
Ὁ Νιπτήρας εἶναι ἔκφραση ἀγάπης καί συγχρόνως ἡ διαθήκη τοῦ Ἰησοῦ στούς Μαθητές Του καί στή συνέχεια τήν Ἐκκλησία. Ἐκείνη τή νύχτα στό Ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ στό Νιπτήρα ὁ Πέτρος ἀρνήθηκε νά τοῦ πλύνει τά πόδια ὁ Ἰησοῦς, γιατί δέν εἶχε ἀντιληφθεῖ τή σημασία τοῦ γεγονότος. Δέν ἔβλεπε ὁ Πέτρος, ἀλλά καί ὁ κάθε «Πέτρος» σήμερα, τό φῶς τῆς διδαχῆς. Δέν μέτρησε τά γεγονότα τοῦ Πάθους μέ τόν μέσα τῆς ψυχῆς του νοῦ. Ὁ Πέτρος ἀγνόησε, φαίνεται, τή σκηνή τοῦ μεγάλου Μυστηρίου, ὅπου ὁ Ἰησοῦς ὄχι μόνον ταπεινώθηκε καί κρύφτηκε κάτω ἀπό τά εἴδη τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου, ἀλλά καί σφαγιάσθηκε γιά πάντα.
Ὁ Πέτρος δέν ἔπρεπε νά σκανδαλισθεῖ ἀπό τήν πράξη τοῦ Νιπτήρα. Στό ἑξῆς αὐτός ὁ Μαθητής, μετά τά σωτηριώδη γεγονότα τοῦ Σταυροῦ, τῆς Ἀνάστασης, τῆς Ἀνάληψης καί τῆς Πεντηκοστῆς, θά ζωσθεῖ τό λέντιο τῆς διακονίας, γιά νά πλύνει τίς ψυχές τῶν πρώτων χριστιανῶν μέ τόν πόνο καί τή φροντίδα τῆς ἔμπρακτης καί πνευματικῆς ἀγάπης.
Ἡ διακονία δέν εἶναι ταπείνωση. Ἡ ταπείνωση τῆς διακονίας εἶναι βασιλική τιμή, Θρόνος ὑψηλός! Εἶναι προνόμιο τῶν Μαθητῶν τοῦ Ἰησοῦ τοῦτο τό ἔργο. Εἶναι ἀνέβασμα στά οὐράνια ἡ κάθοδος ἕως τά πόδια τοῦ ἄλλου, τοῦ ὁποιουδήποτε ἄλλου, ἔστω καί ἄν αὐτός εἶναι ἕνας «Ἰούδας». Ἡ διακονία εἶναι μιά πράξη πού ἔχει σχέση μέ ἐκεῖνον πού τήν πραγματοποιεῖ. Δέν ἔχει σημασία ποιός εἶναι ὁ διακονούμενος. Ὁ Ἰησοῦς δέν ξεχώρισε τόν Ἰούδα ἀπό τούς ἄλλους Μαθητές.
Ἡ πράξη τῆς ἀγάπης τίς πιό πολλές φορές σώζει, καί ἄλλες ἁπλά συγκινεῖ. Καί ἄλλες φορές ἀφήνει τήν ψυχή ἀδιάφορη καί ἀσυγκίνητη ἀπό τό νόημά της. Ὡστόσο, ἡ ἀγάπη πάντοτε παραμένει ἡ πιό ὄμορφη πράξη καί τό μόνο νόημα τῆς ζωῆς. Ὁ Ἰησοῦς πού ἔπλυνε τά πόδια τῶν Μαθητῶν δέν ἔπαψε νά εἶναι ὁ Κύριος καί ὁ Διδάσκαλος. Ἡ διακονία δέν καταργεῖ τήν πνευματική τάξη! Ὁ δοῦλος τῆς ἁμαρτίας μένει πάντα δοῦλος, ὁποιαδήποτε προσφορά καί ἄν θελήσει νά προσφέρει, νά διακονήσει, ἀφοῦ δέν δέχεται τή σωτηρία πού προσφέρει ὁ Ἰησοῦς.
Στό Θεανθρώπινο Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας δέν σώζει μόνον ἡ γνώση τῆς πίστης, ἀλλά κυρίως ἡ πράξη τῆς πίστης. Θερμή νά εἶναι ἡ παράκληση τοῦ καθένα μας πρός τόν Ἰησοῦ: Νά δίνει στόν καθένα τή δύναμη νά ζωσθεῖ τό λέντιο τῆς διακονίας τῶν συνανθρώπων του. Νά μπεῖ στό δρόμο πού πλένει πόδια! Νά ζήσει τή χαρά τῆς ἔμπρακτης ἀγάπης!..
