Τα 4 κλειδιά για την πρόληψη και αντιμετώπιση μιας προσβλητικής συμπεριφοράς, μέσα στο σχεσιακό πλαίσιο:
Οριοθέτηση- Η οριοθέτηση σχετίζεται με το να θέτω τα όρια μου, ώστε να μην επιτρέπω να καταπατώνται μέσα στις διαπροσωπικές και κοινωνικές μου σχέσεις. Η έννοια της οριοθέτησης εμπερικλείει δεξιότητες όπως διεκδικητικότητα και έκφραση της άρνησης με δυνατότητα εύρεσης εναλλακτικών προτάσεων. Είναι σημαντικό όμως να θυμόμαστε πως για να οριοθετήσω το σύντροφο θα πρέπει πρώτα να γνωρίζω πώς να οριοθετώ τον εαυτό μου (αναγνώριση προσωπικών αναγκών, προσδοκιών και ενεργοποίηση εαυτού για την επίτευξη στόχων).
Συναισθηματική επικοινωνία – Η επικοινωνία θα πρέπει να επικεντρώνεται στην έκφραση του συναισθήματος, των αναγκών και των προβληματισμών με έναν λειτουργικό τρόπο, αποφεύγοντας τις ακραίες εκδηλώσεις κριτικής που ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την έκβαση της συζήτησης. Το κυρίαρχο πρόβλημα μιας σχέσης που δεν επικοινωνεί, είναι ο θυμός και η χρέωση ως βασική άμυνα εκείνου και εκείνης που «το δίκιο κυριαρχεί στο άδικο» και «το σωστό επιβάλλεται στο λάθος». Το μεγαλύτερο πρόβλημα μιας σχέσης με κακή επικοινωνία είναι το λάθος μήνυμα που προσπαθεί τόσο ο ένας όσο και ο άλλος να περάσει στο σύντροφό του. Σε συνθήκες όπου αισθανόμαστε πως ο σύντροφος μας δε μας εκτιμά, μας υποτιμά, η έκφραση του συναισθήματος θα μπορούσε να έχει την εξής μορφή: «Αισθάνομαι πως…», «Η συμπεριφορά σου με κάνει να νιώθω…». Είναι σημαντικό να κατανοήσει ο σύντροφος το συναισθηματικό αντίκτυπο των προσβολών του. Μέσα από έναν εποικοδομητικό διάλογο που έχει ως κεντρικό άξονα τη συναισθηματική επικοινωνία, μπορούν να δοθούν λύσεις, ώστε να γεφυρωθούν διαφορές και να εξαλειφθούν πιθανοί μελλοντικοί κίνδυνοι.
Αποφυγή προσωποποίησης- Ορίζεται ως η απόδοση ευθυνών του ατόμου στον εαυτό του, ενώ αγνοεί τη συνεισφορά των άλλων προσώπων και παραγόντων σε μια αρνητική έκβαση. Σχετίζεται με συναισθήματα ενοχής που καθηλώνουν το άτομο σε αυτήν, παγιδεύοντας το σε ένα φαύλο κύκλο. Μη διστάζετε, λοιπόν, να υποστηρίζετε τον εαυτό σας και να αναγνωρίζετε προβληματικές συνθήκες μέσα στη σχέση.
Αναγνώριση του προβλήματος- Είναι σημαντικό να μην αγνοήσετε τα σημάδια εκείνα που δείχνουν πως υπάρχει μια συμπεριφορά ή λεκτική επικοινωνία που σας υποτιμά ως προσωπικότητα μέσα στο σχεσιακό πλαίσιο. Αναγνωρίστε και επεξεργαστείτε δυσφορικά συναισθήματα και μην αποφύγετε να δείτε το πρόβλημα ως μέρος της σχέσης. Ρωτήστε το σύντροφο σας ποιοι είναι εκείνοι οι λόγοι που τον οδηγούν σε μια τέτοια συμπεριφορά. Ποιοι είναι εκείνοι οι παράγοντες που την ενισχύουν και την διαιωνίζουν;
Παπαδόπουλος Περικλής
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.
