«Κοινωνικές ανισότητες στην πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες σύμφωνα με στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ»
Σχετικά με τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών από τα νοικοκυριά από τα στοιχεία της έρευνας της ΕΛΣΤΑΤ για το 2019[1] προκύπτει ότι:
- 8 στα 10 νοικοκυριά έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από την κατοικία τους (ποσοστό 78,5%). Υψηλότερο ποσοστό, 83,5% αφορά στους κατοίκους της Αττικής και το χαμηλότερο 68,8% στα νησιά Αιγαίου και Κρήτης. Μάλιστα ενώ όλες οι περιφέρεις είχαν αύξηση συγκρίνοντας τα έτη 2017 και 2018, στα νησιά δεν υπήρξε καμία αύξηση. Όσον αφορά σε αυτήν την παράμετρο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat η διαφορά μεταξύ των αγροτικών περιοχών και των αστικών κέντρων-κωμοπόλεωνείναι ιδιαίτερα έντονη στην Ελλάδα (και την Πορτογαλία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία) κάθε μια χώρα εκ των οποίων διέθετε χαμηλότερο συνολικό επίπεδο πρόσβασης στο διαδίκτυο από τον μέσο όρο της ΕΕ-28.Στα παραπάνω ποσοστά δεν προσμετρούνται οι πρόσφυγες και οι έγκλειστοι στις φυλακές. Αυτές οι δύο πληθυσμιακές ομάδες δεν μπορούν πλέον να έχουν πρόσβαση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
- Ευρυζωνική σύνδεση χρησιμοποιεί το 78,1% του συνόλου των νοικοκυριών της χώρας με ένα, τουλάχιστον, μέλος ηλικίας 16 – 74 ετών, παρουσιάζοντας, σε σχέση με το 2018, αύξηση 2,6%(ΕΛΣΤΑΤ)
- Οι λόγοι που τα νοικοκυριά δεν έχουν πρόσβασηστο διαδίκτυο είναι: α) έλλειψη δεξιοτήτων 67,3%, β) υψηλό κόστος εξοπλισμού 15% (τα ποσοστά είναι επί των νοικοκυριών που δεν χρησιμοποιούν το διαδίκτυο)
- Το 87,8% των τακτικών χρηστών χρησιμοποιούν το διαδίκτυο περισσότερο από 2 φορές την ημέρα. Ήδη λοιπόν, πριν την αναστολή της λειτουργίας σχολείων/επιχειρήσεων τα περισσότερα νοικοκυριά χρησιμοποιούσαν ευρέως το διαδίκτυο, γεγονός που δείχνει το τεχνολογικό χάσμα να συνδέεται και με άλλου είδους ανισότητες (π.χ. ενημέρωση, ψυχαγωγία κλπ) .
- Η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων που απάντησαν στην έρευνα είπαν ότι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για ενημέρωση, διασκέδαση, επικοινωνία. Τα ποσοστά αυτά κυμαίνονται, ανάλογα με τον λόγο χρήσης, από 65,9% ως 88,3%. Αντίθετα, η χρήση για κάποια εργασία, που εδώ είναι η πώληση μέσω ηλεκτρονικών δημοπρασιών είναι μόλις 3,2%. Επομένως, η έως τώρα χρήση του διαδικτύου γινόταν κατά κύριο λόγο όχι για δουλειά αλλά για ενημέρωση, διασκέδαση κτλ.[2] Σε αυτήν την περίοδο, γονείς και μαθητές καλούνται να δουλεύουν μέσω διαδικτύου, χωρίς να υπάρχει προηγούμενη εμπειρία.
- Ενδιαφέρον έχει και η χρήση υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Εδώ το ποσοστό είναι 52,1% με αύξηση 4,8% σε σχέση με το 2018. Το 9,5% όσων δεν χρησιμοποίησαν αυτές τις υπηρεσίες δήλωσαν έλλειψη γνώσεων ενώ το 0,9% ανησυχία για προσωπικά δεδομένα. Και τα δύο αυτά ποσοστά είναι αυξημένα σε σχέση με το 2018, το πρώτο κατά 17,28% ενώ το δεύτερο κατά 300%(από 0,3% στο 0,9%).[3]Η τηλεκπαίδευση και η τηλεργασία, την περίοδο αυτή, αποτελεί πρόσφορο έδαφος για να αλιευθούν προσωπικά δεδομένα από επιτήδειους που θα τα χρησιμοποιήσουν προς ίδιον όφελος.
- Η συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών ηλικίας 16-24 χρησιμοποιούν το κινητό τους τηλέφωνο (σε ποσοστό 93,3%), και πολύ λιγότερο τον φορητό υπολογιστή ή tablet ( 21,9%), ενώ μόνο το 5,9% χρησιμοποίησε μη κινητή συσκευή. Ωστόσο, η συγκεκριμένη έρευνα δεν αναφέρεται στο αν έχουν στην κατοχή τους μη κινητή συσκευή ή φορητό υπολογιστή ή αν απλά προτιμούν το κινητό τηλέφωνο. (ΕΛΣΤΑΤ). Δεν γίνεται σχετική αναφορά στο δελτίο τύπου του 2019.
Οι συνθήκες που βιώνουμε αυτήν την περίοδο,όπου η τηλεργασία των γονέων και η εξ αποστάσεως εκπαίδευση γίνονται συγχρόνως, θα δυσχεράνει κατά πολύ την πρόσβαση των μαθητών στις εικονικές τάξεις. Τα περισσότερα νοικοκυριά δεν διαθέτουν επαρκή εξοπλισμό,ώστε να δουλεύουν συγχρόνως τρία ή τέσσερα άτομα σε ένα σπίτι μέσω διαδικτύου.
Η αναστολή της δια ζώσης εκπαίδευσης θα πλήξει τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού των μαθητών.Μικρότερες δυνατότητες πρόσβασης θα έχουν όσοι βρίσκονται σε οικονομικά δυσχερή θέση, που θα αυξηθούν λόγω της οικονομικής ύφεσης (προβλέπεται ύφεση για την ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομία της τάξης του 5%). Επίσης τα ΑμΕΑ θα συναντήσουν μεγάλες δυσκολίες. Τέλος, οι δομές για την εκπαίδευση των προσφύγων και οι αντίστοιχες των φυλακών δεν μπορούν να λειτουργήσουν μιας και δεν υπάρχουν τα διαθέσιμα μέσα.
Δελτίο τύπου ΕΛΣΤΑΤ για το 2019
https://www.statistics.gr/documents/20181/adbe1a27-e2d2-5529-2f50-6872239bbff7
Η Γραμματεία των ΣΥΝΕΚ
[1] Στη δειγματοληπτική έρευνα αποκλείστηκαν τα νοικοκυριά που δεν είχαν κανένα μέλος με ηλικία από 16–74 έτη.
[2]Πρέπει να μας απασχολήσει ότι λόγω κορονοϊού οι συνθήκες αλλάζουν, ιδίως στα νοικοκυριά με παιδιά μαθητές/φοιτητές, καθώς θα πρέπει να συνδέονται, πολλές φορές συγχρόνως, 3 ή και 4 άτομα.
[3]Η τελευταία αύξηση, αν και σε απόλυτα ποσοστά είναι μικρή, δημιουργεί έναν επιπλέον προβληματισμό για την τηλεκπαίδευση. Ενδεχομένως η τηλεκπαίδευση ευρείας κλίμακας, όπως πάει να εφαρμοστεί λόγω της αναστολής της δια ζώσης εκπαίδευσης, να δημιουργεί ανάλογους φόβους, αλλά αυτό παραμένει αδιερεύνητο.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
«Χαιρετίζουμε τους δεκάδες χιλιάδες συναδέλφους
που στηρίζουν τους μαθητές μας και το δημόσιο σχολείο»
Οι Συνεργαζόμενες Εκπαιδευτικές Κινήσεις (ΣΥΝΕΚ) χαιρετίζουν τους δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικούς που με υψηλό αίσθημα ευθύνης και πλήρη συνείδηση του Παιδαγωγικού και Κοινωνικού τους ρόλου έδωσαν και θα συνεχίσουν να δίνουν με αυταπάρνηση τη μάχη για τη στήριξη των μαθητών/-τριών και την προστασία της Δημόσιας εκπαίδευσης.
Επωμίστηκαν για μια ακόμη φορά το βάρος της υπεράσπισης του δικαιώματος όλων χωρίς εξαιρέσεις να απολαύουν το πανανθρώπινο αγαθό της εκπαίδευσης και της γνώσης. Ιδιαίτερη μνεία οφείλουμε να αποδώσουμε στους συναδέλφους της πληροφορικής που κάτω από φοβερά αντίξοες συνθήκες με τις γνώσεις και με αποκλειστικά δικά τους μέσα προσπάθησαν να καλύψουν τις αδυναμίες και τις ελλείψεις των πληροφοριακών συστημάτων που παρείχε το Υπουργείο Παιδείας και να βοηθήσουν τους/τις μαθητές/-τριες αλλά και τους/τις εκπαιδευτικούς των υπολοίπων ειδικοτήτων. Διευκρινίζουμε ότι η επιμόρφωση στις Νέες Τεχνολογίες όλα αυτά τα χρόνια δεν αφορούσε όλες τις ειδικότητες ούτε οι προσφερόμενες θέσεις επαρκούσαν για όλους/-ες τους συναδέλφους και αφορούσε κυρίως λογισμικά τα οποία αξιοποιούνταν συμπληρωματικά στη δια ζώσης διδασκαλία στην οποία, ορθώς, ήταν και είναι προσανατολισμένο το εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Από την αρχή της εξαγγελίας για την εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (ΕξΑΕ),είχαμε επισημάνει τα προβλήματα, τις αδυναμίες και τις ελλείψεις του ΠΣΔ καθώς και των πληροφοριακών συστημάτων που διατίθενται για την ασύγχρονη ΕξΑΕ (e-me, η-Τάξη κ.α.), αλλά ακόμη και για την εφαρμογή WEBEXπου παρέχει η ιδιωτική εταιρία Ciscoγια την υλοποίηση της σύγχρονης ΕξΑΕ. Οι εκπαιδευτικοί αναλάβαμε πλήρως, εθελοντικά και με όλες μας τις δυνάμεις την «ατομική ευθύνη» που μας αναλογεί, παρά τα τεράστια προβλήματα, αλλά δυστυχώς η προσπάθεια μας αυτή καταρρέει όσο το υπουργείο Παιδείας εξακολουθεί να μην αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Φρόντισε περισσότερο την επικοινωνιακή πολιτική του και τη δημιουργία εντυπώσεων, αντί να συνεισφέρει ουσιαστικά στην κάλυψη των αδυναμιών και την επίλυση των προβλημάτων των πληροφοριακών συστημάτων, ώστε η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ως καθαρά επικουρικό μέτρο έκτακτης ανάγκης, να αποκτήσει ένα ουσιαστικό περιεχόμενο. Επίσης θα πρέπει να επισημανθεί ότι η συγκεκριμένη επικοινωνιακή πολιτική έδωσε βορά τους εκπαιδευτικούς στους πάσης φύσεως «καλοθελητές» που επιθυμούσαν να δυσφημήσουν τους εκπαιδευτικούς και τη δημόσια εκπαίδευση για τους δικούς τους λόγους.
Για μία ακόμη φορά επισημαίνουμε ότι:
- Παρουσιάζονται μεγάλα προβλήματα κατά την εγγραφή των μαθητών στο ΠΣΔ είτε γιατί δεν τους αναγνωρίζει το σύστημα είτε επειδή «πέφτει», με συνέπεια να στερούνται των απαραίτητων κωδικών. Το ίδιο ισχύει και για τους εκπαιδευτικούς που προσπαθούν να δημιουργήσουν λογαριασμό στο ΠΣΔ.
- Πολλοί επίσης εκπαιδευτικοί ενώ έχουν καταφέρει να εγγραφούν δεν μπορούν να εργαστούν με τις πλατφόρμες γιατί το σύστημα είναι υπερβολικά αργό, μπλοκάρει και τους βγάζει έξω.
- Αντιμετωπίζουμε ατέλειωτες ώρες αναμονής και συνεχή κατάρρευση του συστήματος. Γι’ αυτό άλλωστε το Υπουργείο αναγκάστηκε να δώσει παράταση εγγραφής έως τις 30 Μαρτίου.
- Ταυτόχρονα δεν λείπουν οι καταγγελίες ότι οι ιδιωτικές εταιρείες, που «αφιλοκερδώς συνεργάστηκαν» με το υπουργείο έχουν ήδη αρχίσει να καταχρώνται προσωπικά δεδομένα.
Για όλους αυτούς τους λόγους το υπουργείο θα έπρεπε, εφόσον ήταν πασιφανές ότι οδηγούμαστε σε τέτοια κρίση, να έχει προχωρήσει εγκαίρως αφενός σε τεχνική αναβάθμιση του ΠΣΔ και αφετέρου σε επιμόρφωση ειδικά για την αποκλειστική εξ αποστάσεως εκπαίδευση των εκπαιδευτικών. Είναι ενδεικτικό της έλλειψης σοβαρού σχεδιασμού από πλευράς υπουργείου ότι, ενώ τα σχολεία έκλεισαν στις 11 Μαρτίου, η επίσημη διαδικασία της εξ αποστάσεως άρχισε στις 23 Μαρτίου.
Απαιτούμε από το Υπουργείο Παιδείας, επιτέλους να αντιληφθεί την πραγματικότητα και να επιλύσει έστω και τώρα τα παραπάνω προβλήματα, ξεκινώντας με την άμεση βελτίωση του υλικοτεχνικού εξοπλισμού (εξυπηρετητές -server, γραμμές διασύνδεσης, αλλαγές στον σχεδιασμό του δικτύου του ΠΣΔ) αλλά και άμεση πλήρη στελέχωση με προσωπικού στις δομές που εξυπηρετούν την ΕξΑΕ). Για την σύγχρονη ΕξΑΕ θα πρέπει να φροντίσει ώστε η εταιρεία Cisco να είναι ικανή τις ώρες αιχμής να προσφέρει τις «Δωρεάν» υπηρεσίες της απρόσκοπτα χωρίς προβλήματα διασύνδεσης.
Επιπρόσθετα επαναλαμβάνουμε ότι:
- Είναι δεδομένο ότι όλοι οι μαθητές και μαθήτριες δεν διαθέτουν στα σπίτια τους τον απαραίτητο εξοπλισμό ή πρόσβαση στο διαδίκτυο προκειμένου να παρακολουθήσουν οποιαδήποτε μορφή τηλεκπαίδευσης. Το ίδιο ισχύει και για ορισμένους/-ες εκπαιδευτικούς οι οποίοι/-ες λόγω των μέτρων της απαγόρευσης δεν μπορούν να αξιοποιήσουν την υλικοτεχνική υποδομή του σχολείου και αποκλείονται από τη διαδικασία. Το υπουργείο οφείλει και έχει καθήκον να δώσει άμεσα λύση για αυτούς τους μαθητές/-τριες με την προμήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών και σύνδεση με το διαδίκτυο, εάν δεν θέλει να χρεωθεί τη μεγέθυνση και την αναπαραγωγή ταξικών μορφωτικών ανισοτήτων στη Δημόσια Εκπαίδευση. Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι δεν θα δεχτούμε τον αποκλεισμό κανενός μαθητή/τριάς μας. Προς αυτήν την κατεύθυνση, ως ένα επιπλέον μέτρο που μπορεί να περιλαμβάνει όλους τους μαθητές/ μαθήτριες όλων των ηλικιών, προτείνουμε να χρησιμοποιηθεί η Δημόσια τηλεόραση και το ραδιόφωνο για την προβολή εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ντοκιμαντέρ, ταινιών που σχετίζονται με τα σχολικά αντικείμενα. Επίσης σε ειδικές ενημερωτικές εκπομπές όπου θα συμμετέχουν εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί να παρέχεται στήριξη στους γονείς στη διαχείριση των δύσκολων καταστάσεων που βιώνουν οι ίδιοι και τα παιδιά τους.
- Με τα ισχύοντα δεδομένα η πρόσβαση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι εξαιρετικά δυσχερής έως αδύνατη για συγκεκριμένες κατηγορίες μαθητών/τριών όπως είναι οι μαθητές/τριες των ειδικών σχολείων, οι πρόσφυγες , οι έγκλειστοι/ες των σωφρονιστικών καταστημάτων. Επειδή το υπουργείο παιδείας δεν έχει πάρει καμία πρωτοβουλία για να άρει τα εμπόδια, το καλούμε άμεσα να πάρει όλα εκείνα τα ενδεδειγμένα μέτρα και να προβεί σε όλες τις δέουσες ενέργειες, ώστε να ανακτήσουν την πρόσβαση στη Δημόσια εκπαίδευση όλες οι προαναφερόμενες κατηγορίες μαθητών/τριων. Για εμάς τους/τις εκπαιδευτικούς λειτουργούς δεν περισσεύει κανένας, δεν θεωρούμε κανέναν «παιδί κατώτερου θεού».
- Επαναλαμβάνουμε, γιατί είναι εξαιρετικά σημαντικό παιδαγωγικά αλλά και μορφωτικά, το γεγονός ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν μπορεί να πραγματοποιείται στο επίπεδο της αναπλήρωσης των μαθημάτων και της κάλυψης της ύλης, αλλά μόνο ως ένα συμπληρωματικό μέσον, ως μια στοιχειώδης υποκατάσταση των σχέσεων στο χώρο του σχολείου, που έχουν διαρραγεί λόγω των περιοριστικών μέτρων, και ζητούμενο πάντα είναι η επαφή των μαθητών με τη μαθησιακή διαδικασία και η προαγωγή απελευθερωτικών παιδαγωγικών πρακτικών. Παρά τις δηλώσεις της υπουργού ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν θα χρησιμοποιηθεί για κάλυψη της ύλης, υπάρχουν περιπτώσεις στελεχών εκπαίδευσης, που καλούν τους εκπαιδευτικούς να προχωρήσουν στην ύλη. Απαιτούμε από το υπουργείο με επίσημες οδηγίες να σταματήσει άμεσα τις αντιπαιδαγωγικές αυτές «πρωτοβουλίες».
- Σε κάθε περίπτωση, καλούμε όλους τους/τις συναδέλφους, διευθυντές/-ριες, υποδιευθυντές/-ριες και εκπαιδευτικούς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όσον αφορά σε προφορικές εντολές «καλοθελητών», να κινούνται με βάση τις επίσημες οδηγίες και να επικοινωνούν με την ομοσπονδία για οποιαδήποτε παραβίαση παιδαγωγικών ή συνδικαλιστικών μας θέσεων. Δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να εκμεταλλευτεί την κρίσιμη αυτή συγκυρία για να προωθήσει αντιεκπαιδευτικές πολιτικές.
- Καλούμε ξανά το υπουργείο να προβεί άμεσα στη μείωση της ύλης, ιδιαίτερα για τη Γ’ Λυκείου, αλλά όχι μόνο, και να λάβει υπόψη του την επόμενη σχολική χρονιά (2020-2021) ότι οι μαθητές/-τριες των υπόλοιπων τάξεων διδάχθηκαν πλημμελώς την ύλη της τάξης στην οποία βρίσκονται εφέτος. Επιπλέον, είναι απαραίτητο ο αριθμός εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση να καθοριστεί από το υπουργείο και να είναι σαφώς αυξημένος. Πάγια θέση της ΟΛΜΕ είναι η ελεύθερη πρόσβαση και σε αυτήν την συγκυρία θα πρέπει το υπουργείο να την σκεφτεί σοβαρά ως διέξοδο στην πρωτοφανή ψυχολογική πίεση των υποψηφίων μαθητών.
Εμείς οι εκπαιδευτικοί, αντιλαμβανόμενοι τη δύσκολη συγκυρία, συναισθανόμενοι/-ες ότι πολλές οικογένειες εκτός από την υγειονομική κρίση παλεύουν και για την επιβίωσή τους, και επειδή γνωρίζουμε πολύ καλά τον ευρύτερο παιδαγωγικό μας ρόλο, υποσχόμαστε σε όλη την Ελληνική Κοινωνία ότι θα συνεχίσουμε να δίνουμε τη μάχη της εκπαίδευσης και της μόρφωσης μέσα από τη Δημόσια Εκπαίδευση, παρά τις αντίξοες συνθήκες που καθημερινά αντιμετωπίζουμε. Υποσχόμαστε παράλληλα ότι θα σταθούμε αλληλέγγυοι και δίπλα στους μαθητές μας στηρίζοντας τους συναισθηματικά και ψυχικά.
Η Γραμματεία των ΣΥΝΕΚ
