Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 9ου Γυμνασίου Τρικάλων.
Ιστορική και Αρχαιολογική παιδεία, μύηση στις αξίες και τα πνευματικά αγαθά της ιστορίας και της παράδοσης, αρχιτεκτονική και θρησκευτική εμπειρία υψηλής ποιότητας υπήρξε για το τμήμα Β3 του 9ου Γυμνασίου Τρικάλων, η εξερεύνηση και ξενάγηση στα Άγια Μετέωρα, στις Μονές Μεγάλου Μετεώρου και στη Μονή Βαρλαάμ την Πέμπτη, 4-04- 2024. Η διδακτική αυτή επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Βυζαντινής Ιστορίας με διδάσκουσα καθηγήτρια την κ. Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογο-ιστορικό, Δ/ντρια του 9ου Γυμνασίου Τρικάλων και συνοδό την κ. Τσουμπέκου Σοφία, καθηγήτρια Αγγλικών.
Οι ιστορικές έρευνες, οι αρχαιολογικές ανασκαφές και τα έργα συντήρησης που διενεργήθηκαν τα προηγούμενα έτη, ανέδειξαν στην τοπική, στην ευρύτερη ελληνική κοινωνία και στη διεθνή κοινότητα, το ανυπέρβλητο βάθος και πλάτος αυτών των μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Εξαιρετικά σημαντικά σημάδια του τόπου μας, σημεία αναφοράς ιδιαίτερα της βυζαντινής, υστεροβυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου, αποτελούν παράλληλα αιτίες και αφορμές για να επανεκτιμήσουμε και να αναδείξουμε ως εκπαιδευτικοί, μαθητές/τριες και ως 9ο Γυμνάσιο Τρικάλων εν γένει την αυταπόδεικτη αξία του «κοντινού» μας και γι’ αυτό υποτιμημένου, πλούσιου ιστορικού, αρχαιολογικού και πνευματικού μας παρελθόντος, αυτού που ζει και αναπνέει ακόμη δίπλα μας…
Στο Πέτρινο Δάσος των Μετεώρων, μεταξύ ουρανού και γης, νιώσαμε την προστατευτική ανάσα του Θεού, αναζωογονηθήκαμε, πνευματικά και ψυχικά, στην αγκαλιά της ανοιξιάτικης φύσης, μαγευτήκαμε από τη βυζαντινή αύρα αυτών των αετοφωλιών της παράδοσης, των μοναδικών Μετεωρίτικων Μοναστηριών…Το Μεγάλο Μετέωρο και η Μονή Βαρλαάμ ανέπαυσαν τις ανήσυχες ψυχές μας με λόγια και έργα άξια Ανθρώπων…η τέχνη του Υψηλού συνεπήρε τις καρδιές και το πνεύμα μας πέρα και πάνω από τις γήινες, βιοτικές μέριμνες του χοϊκού ανθρώπου!
Το άγριο και απροσπέλαστο τοπίο αποτέλεσε πρόσφορο χώρο για τους χριστιανούς ασκητές που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή σε χρονολογία που δεν είναι ακριβώς γνωστή. Σύμφωνα με διάφορες γνώμες βυζαντινολόγων υποστηρίζεται ότι ξεκίνησε πριν από το 11ο αιώνα.
Το όνομα Μετέωρα αποδίδεται στον κτήτορα της μονής Μεγάλου Μετεώρου, τον Άγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη, ο οποίος ονόμασε «Μετέωρο» τον Πλατύ Λίθο στον οποίο ανέβηκε πρώτη φορά το 1344. Γενικά, η μοναστική ζωή στα Μετέωρα σημείωσε ύφεση στα χρόνια της παρακμής και της πτώσης της βυζαντινής αυτοκρατορίας και της συνακόλουθης οθωμανικής κατάκτησης της Θεσσαλίας το 1393. Ωστόσο, από τα τέλη του 15ου αιώνα και κυρίως το 16ο αιώνα τα Μετέωρα γνωρίζουν τη μεγαλύτερή τους ακμή, καθώς ιδρύονται νέες μονές, καθολικά και μοναστηριακά κτίσματα, τα οποία κοσμούνται με απαράμιλλης τέχνης αγιογραφίες. Με την πάροδο του χρόνου η μοναστηριακή αυτή πολιτεία άρχισε να ενισχύεται με μοναχούς για να φθάσει στο απόγειο της ακμής της γύρω στο 17ο αιώνα. Όμως, από την εποχή αυτή αρχίζει και η παρακμή με αποτέλεσμα σήμερα να λειτουργούν μόνο τα μοναστήρια της Μεταμόρφωσης, του Βαρλαάμ, του Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά, του Ρουσάνου, της Αγίας Τριάδος και του Αγίου Στεφάνου, καθώς και κάποια τμήματα ορισμένων άλλων, ενώ τα υπόλοιπα έχουν εξαφανισθεί.
Τα Μετέωρα, λόγω και της μορφολογίας τους, πρόσφεραν στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ιδανικό καταφύγιο για το μοναχισμό και διέσωσαν μνημεία του πολιτισμού και έργα της μεταβυζαντινής τέχνης. Στις αρχές του 19ου αιώνα πολλά μοναστήρια λεηλατήθηκαν από το στρατό του Αλή Πασά. Στη δεκαετία του 1920 λαξεύτηκαν κλίμακες και σήραγγες στους βράχους καθιστώντας τις μονές προσβάσιμες από το γειτονικό οροπέδιο κι έτσι η παραδοσιακή μέθοδος επικοινωνίας και ανεφοδιασμού τον μονών με ανεμόσκαλες, σκοινιά, τροχαλίες και καλάθια, σταδιακά εγκαταλείφθηκε.
Ιστορία, πολιτισμός, φύση, παράδοση με άξονα το Βυζάντιο, το μόνιμο και το περαστικό σε τοπόσημα, Μνημεία της Φύσης και του Πολιτισμού, μας ταξίδεψαν από το χθες στο αειφόρο αύριο. Εξερευνώντας και χαρτογραφώντας τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO ως υπαίθρια Μουσεία, διαβάζοντας τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία του τόπου μας με το έντονο αποτύπωμα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στο ελληνικό τοπίο του χθες και του σήμερα, βαθύναμε την γνωριμία με τον πολιτισμό μας. Ο ιστορικός μας περίπατος σε αυτά τα πασίγνωστα και εξαιρετικά τοπόσημα του νομού μας πρόσφερε αείζωο μνήμη στην περιήγησή μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και όμορφες και ουσιαστικές στιγμές πνευματικής επικοινωνίας καθηγητριών και μαθητών/τριών.
Σήμερα, τα βράχια, τα μοναστήρια, οι θάμνοι, τα αγριολούλουδα των Μετεώρων αστράφτουν καθαρά στον ήλιο! Η Άνοιξη μας περίμενε στη μετεωρίτικη φύση αδελφωμένη με την ομορφιά και μας θεμελίωσε γερά στην πέτρα.
Το πιο σημαντικό επομένως από αυτή τη μαγευτική διδακτική μας επίσκεψη είναι τα πολλαπλά γνωστικά, πνευματικά και ψυχικά οφέλη για τους μαθητές μας, και αυτή είναι η μεγαλύτερη χαρά των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών: να τους βλέπουν να εμπλέκονται ενεργά στη διαμόρφωση και εξέλιξη της προσωπικότητάς τους, να ανοίγουν διάπλατα τους ορίζοντές τους και να αποδέχονται την πνευματικότητα που κρύβουν μέσα τους, να γίνεται κάθε συνάντηση εφαλτήριο για κάτι παραπάνω, για προσωπική βελτίωση και συγκρότηση και ανάγκη για επίτευξη υψηλότερων στόχων τόσο σε προσωπικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο.
Για του λόγου το αληθές, ακολουθούν οι εντυπώσεις από την διδακτική μας επίσκεψη στα Μετέωρα, από τον Στάθη Νικόλαο, μαθητή του Β3 Τμήματος του 9ου Γυμνασίου Τρικάλων: « Οπωσδήποτε, οι θετικές εντυπώσεις υπερισχύουν από αυτή την εκδρομή με τους συμμαθητές μου στα Μετέωρα. Αρχικά, αν κάποιος ανεβεί στα βράχια, θα βρεθεί αντιμέτωπος με ένα μαγευτικό τοπίο, το οποίο μπορεί να απολαύσει με τις ώρες…και αυτό ήταν κάτι που μας τράβηξε το ενδιαφέρον. Επίσης, η ύπαρξη εκεί αμέτρητων τουριστών και ειδικότερα ανθρώπων που κατάγονται από τις χώρες της Άπω Ανατολής ήταν κάτι αξιοσημείωτο. Γνωρίζοντας μερικούς τέτοιους ανθρώπους διαπίστωσα ότι η κουλτούρα και ο πολιτισμός τους διαφέρει κατά πολύ από την Ελληνική κουλτούρα και τον πολιτισμό μας και γενικότερα την νοοτροπία μας. Έπειτα, από την αλληλεπίδρασή μου με αυτούς τους τουρίστες, δυστυχώς, διαπίστωσα και κατάλαβα κάποια αρνητικά στοιχεία για εμάς: πρώτον, σε αυτή την επιμορφωτική εξόρμηση που κάναμε είδαμε ελάχιστους έως καθόλου Έλληνες και αυτό μου έδωσε να καταλάβω ότι ο Ελληνικός λαός δεν εκτιμάει όσο πρέπει τέτοια αξιοσημείωτα και πανέμορφα μνημεία που υπάρχουν στη χώρα του/μας, και δεύτερον ότι οι λαοί της Ασίας (Κινέζοι, Ιάπωνες κ.τ.λ.) είναι πολύ ευγενικοί σε σχέση με εμάς τους Έλληνες, πρόβλημα τεραστίων διαστάσεων…Αναμφισβήτητα, μεγάλη εντύπωση μου έκαναν τα ίδια τα Μοναστήρια και τα εξαιρετικά τους Μουσεία, τα οποία είχαν πολύ ενδιαφέροντα εκθέματα που αναδεικνύουν την τεράστια σε σημασία Ιστορία της Χώρας μας. Κλείνοντας αυτή την σύντομη καταγραφή εντυπώσεων, δηλώνω ευγνώμων που ένα τέτοιο μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς σαν τα Μετέωρα, που προστατεύονται από τον οργανισμό της UNESCO, βρίσκεται στην περιοχή/νομό μας, αποτελώντας πόλο έλξης για χιλιάδες τουρίστες σε διεθνές επίπεδο»
