Έχουν Όλοι τις Ίδιες Παρενέργειες?
Αντιμετωπίζοντας τις Παρενέργειες
Οι παρενέργειες της ακτινοθεραπείας ποικίλουν από ασθενή σε ασθενή. Εσείς μπορεί να μην παρουσιάσετε καμία ή μόνο κάποιες ελαφρές παρενέργειες κατά τη διάρκεια της θεραπείας σας. Παρόλα αυτά, κάποιοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν σοβαρές παρενέργειες. Οι παρενέργειες που μπορεί να παρουσιάσετε εξαρτώνται από τη δόση της ακτινοβολίας και το σημείο του σώματος που εφαρμόζεται η θεραπεία. Η γενική σας υγεία μπορεί επίσης να επηρεάσει τον τρόπο που θα αντιδράσει το σώμα σας και το αν θα εμφανιστούν ή όχι παρενέργειες. Πριν ξεκινήσετε θεραπεία ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει για τις παρενέργειες που μπορεί να εμφανίσετε, πόσο θα διαρκέσουν και πόσο σοβαρές μπορεί να είναι.
Οι παρενέργειες μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες. Οι οξείες παρενέργειες εμφανίζονται λίγο μετά την έναρξη της θεραπείας και συνήθως περνάνε μέσα σε λίγες εβδομάδες μετά το τέλος της ακτινοθεραπείας. Οι χρόνιες παρενέργειες, που ονομάζονται και «απώτερες παρενέργειες», εμφανίζονται μετά από μήνες ή και χρόνια και συνήθως είναι μόνιμες.
Οι πιο συνηθισμένες οξείες παρενέργειες της ακτινοβολίας είναι η κόπωση και οι αλλαγές στο δέρμα. Αυτές συμβαίνουν ανεξάρτητα από την περιοχή του σώματος που ακτινοβολείται. Άλλες παρενέργειες σχετίζονται με την ακτινοβόληση συγκεκριμένων περιοχών του σώματος. Για παράδειγμα, παροδική ή μόνιμη απώλεια των μαλλιών μπορεί να είναι μια παρενέργεια της ακτινοβόλησης του κεφαλιού. Μεταβολές της όρεξης μπορεί να συνοδεύουν την ακτινοβόληση του στόματος, του στομάχου ή του εντέρου.
Ευτυχώς, οι πιο πολλές παρενέργειες θα περάσουν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα, υπάρχουν τρόποι να ελαττωθούν οι όποιες ενοχλήσεις. Αν παρουσιάσετε μια πολύ έντονη παρενέργεια ο γιατρός σας μπορεί να διακόψει για κάποιο διάστημα τη θεραπεία σας ή να αλλάξει τον τρόπο που γίνεται.
Πάντα να λέτε στον γιατρό σας όποιες παρενέργειες παρατηρείτε. Θα σας βοηθήσει να της αντιμετωπίσετε και θα σας πει τρόπους για να αποφύγετε να ξαναεμφανιστούν.
Θα Περιοριστούν οι Δραστηριότητές μου Εξαιτίας των Παρενεργειών?
Όχι απαραίτητα. Θα εξαρτηθεί από το τι είδους παρενέργειες θα έχετε και από το πόσο σοβαρές θα είναι. Πολλοί ασθενείς μπορούν και συνεχίζουν την εργασία τους, τις δουλειές του σπιτιού και ότι τους ευχαριστεί να κάνουν στον ελεύθερο χρόνο τους κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας. Άλλοι αισθάνονται ότι χρειάζονται περισσότερη ξεκούραση και κατά συνέπεια δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε όλα αυτά. Προσπαθήστε να κάνετε όσα πράγματα σας ευχαριστούν για όσο καιρό δεν σας κουράζουν υπερβολικά.
Ο γιατρός σας μπορεί να σας συμβουλέψει να περιορίσετε τις δραστηριότητες που ίσως ερεθίσουν την υπό θεραπεία περιοχή. Στις περισσότερες περιπτώσεις μπορείτε να διατηρείτε σεξουαλικές σχέσεις εάν το επιθυμείτε. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι η επιθυμία σας για σεξουαλική επαφή έχει ελαττωθεί εξαιτίας της κόπωσης που προκαλεί η ακτινοθεραπεία. Για τους περισσότερους ασθενείς αυτά τα συμπτώματα είναι προσωρινά.
Τι Προκαλεί την Κόπωση?
Η κόπωση είναι το πιο συχνό σύμπτωμα σε ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο. Το ακριβές αίτιο δεν είναι γνωστό. Μπορεί να οφείλετε στην ίδια την ασθένεια ή στη θεραπεία. Μπορεί επίσης να οφείλετε σε αναιμία, έλλειψη ύπνου, πόνο ή ανορεξία.
Οι περισσότεροι ασθενείς αρχίζουν να νοιώθουν κόπωση λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη της ακτινοθεραπείας. Κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας το σώμα χρησιμοποιεί πολύ ενέργεια για ανάρρωση. Μπορεί, επίσης, να είστε κουρασμένοι εξαιτίας της έντασης που σας προκαλεί η ασθένειά σας, των καθημερινών σας μετακινήσεων για να κάνετε θεραπεία, και της επίδρασης της ακτινοβολίας στους φυσιολογικούς ιστούς. Το αίσθημα αδυναμίας και η κόπωση θα υποχωρήσουν σταδιακά μετά το τέλος της θεραπείας.
Μπορείτε να βοηθήσετε τον εαυτό σας κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας, προσπαθώντας να μην κουράζεστε και χρησιμοποιώντας την ενέργειά σας για να κάνετε τα πιο σημαντικά από τα πράγματα που έχετε να κάνετε. Μην αισθάνεστε ότι πρέπει να κάνετε όλα τα πράγματα που κάνετε υπό κανονικές συνθήκες. Δοκιμάστε να κοιμάστε περισσότερο το βράδυ, και προγραμματίστε έτσι τη μέρα σας ώστε να έχετε τη δυνατότητα να ξεκουραστείτε αν αισθανθείτε την ανάγκη.
Ορισμένες φορές, η ελαφριά άσκηση, όπως το περπάτημα, μπορεί να ελαττώσει το αίσθημα κόπωσης. Ρωτήστε το γιατρό σας για το πόση άσκηση πρέπει να κάνετε κατά τη διάρκεια της θεραπείας σας.
Όσον αφορά την εργασία σας μπορεί να θέλετε να συνεχίσετε κανονικά το πρόγραμμά σας κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Εντούτοις κάποιοι ασθενείς προτιμούν να πάρουν άδεια από την εργασία τους ή να δουλεύουν με μειωμένο ωράριο.
Συζητήστε με τον εργοδότη σας για τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος. Ένα πρόγραμμα μερικής απασχόλησης μπορεί να είναι εφικτό ή να μπορείτε να κάνετε μέρος της εργασίας σας στο σπίτι. Μπορείτε να ζητήσετε από τη γραμματεία του ακτινοθεραπευτικού τμήματος να προσαρμόσει το πρόγραμμα των θεραπειών σας σε σχέση με τις ώρες εργασίας σας.
Είτε πρόκειται να εργάζεστε είτε όχι, καλό θα ήταν να ζητήσετε από τους ανθρώπους του περιβάλλοντός σας να σας βοηθούν με τις καθημερινές δουλειές, τα ψώνια, τη φροντίδα των παιδιών και του σπιτιού. Μπορείτε ακόμη να ζητήσετε από κάποιον να σας πηγαίνει με το αυτοκίνητο στις θεραπείες ώστε να εξοικονομήσετε ενέργεια.
Πως Θεραπεύονται οι Παρενέργειες από το Δέρμα?
Μπορεί να παρατηρήσετε ότι το δέρμα στην περιοχή της θεραπείας έχει κοκκινίσει και είναι ερεθισμένο – όπως περίπου είναι τα εγκαύματα από τον ήλιο. Μετά από μερικές εβδομάδες το δέρμα σας μπορεί να είναι ιδιαίτερα ξηρό λόγο της θεραπείας.
Ρωτήστε το γιατρό σας τι μπορείτε να κάνετε για να ανακουφιστείτε από τη φαγούρα και την ενόχληση.
Σε ορισμένους τύπους ακτινοθεραπείας, το δέρμα στην υπό θεραπεία περιοχή μπορεί να παρουσιάσει «υγρό ερεθισμό», ιδιαίτερα σε περιοχές που υπάρχουν πτυχές του δέρματος. Αν αυτό συμβεί, το δέρμα είναι υγρό και πολύ επώδυνο. Σε τέτοια περίπτωση πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας, ο οποίος θα σας πει πώς να φροντίσετε την περιοχή και να αποφύγετε την πιθανότητα μόλυνσης.
Κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα το δέρμα στην υπό θεραπεία περιοχή.
Οι ακόλουθες συμβουλές μπορεί να φανούν χρήσιμες:
* Αποφύγετε να ερεθίζετε το δέμα στην περιοχή της θεραπείας.
* Όταν πλένεστε να χρησιμοποιείτε πάντα χλιαρό νερό και ένα ήπιο σαπούνι, να στεγνώνετε το δέρμα πιέζοντας την πετσέτα και όχι τρίβοντας.
* Μην φοράτε στενά ρούχα πάνω από την περιοχή της θεραπείας.
* Μην τρίβετε ή ξύνετε το δέρμα στην υπό θεραπεία περιοχή.
* Αποφύγετε να τοποθετείτε παγωμένα ή ζεστά στην περιοχή (π.χ. πάγο ή θερμοφόρα).
* Ζητήστε από το γιατρό σας να σας συστήσει προϊόντα περιποίησης του δέρματος τα οποία δεν θα σας προκαλέσουν ερεθισμό. Μην χρησιμοποιείτε ταλκ, αρώματα, αποσμητικά, λάδια σώματος, κρέμες ή αλοιφές στην περιοχή αυτή του δέρματος αν πρώτα δεν σας το επιτρέψει ο γιατρός σας.
* Αποφύγετε να εκθέτετε στον ήλιο την περιοχή της θεραπείας. Αν πρόκειται να βρεθείτε στον ήλιο για περισσότερο από λίγα λεπτά πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Να φοράτε προστατευτικά ρούχα (π.χ. καπέλο με φαρδύ γείσο και μπλούζα με μακριά μανίκια) και να χρησιμοποιείτε αντηλιακό. Αφότου τελειώσει η θεραπεία ρωτήστε το γιατρό σας για πόσο καιρό ακόμη θα πρέπει να προφυλάσσεστε από τον ήλιο.
Οι πλειοψηφία των δερματικών αντιδράσεων θα περάσει μέσα σε λίγες εβδομάδες μετά το τέλος της ακτινοθεραπείας. Παρ’ όλα αυτά σε ορισμένες περιπτώσεις το δέρμα στην περιοχή της θεραπείας θα παραμείνει λίγο πιο σκούρο από ότι ήταν πριν και μπορεί να συνεχίσει να είναι πιο ευαίσθητο στον ήλιο.
Πηγή: www.athensradiotherapy.gr
