«Ένα συνέδριο ένα ταξίδι»

Συγχωρήστε με που δεν θα αναφερθώ στα ονόματα των συνέδρων και των διοργανωτών Α΄ Συνεδρίου Ιστορίας και Πολιτισμού Φαρκαδόνας, μιας και το έχουν κάνει ήδη τα μέσα ενημέρωσης με κάθε τρόπο.
Με αυτό το κείμενό μου θα μιλήσω για το αντικείμενο των ανακοινώσεων με μια χροιά ίσως υποκειμενική. Θέλω να έτσι να μεταφέρω το κλίμα του Συνεδρίου της Φαρκαδόνας και το είδος της πληροφορίας σε όσους δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν.
Η προσωπική μου εμπειρία είναι ότι το Συνέδριο έδωσε στους παρευρισκόμενους μέσα από το πλούσιο εποπτικό υλικό, τα παραδείγματα και τον κατανοητό τρόπο της παρουσίασης των επιστημονικών δεδομένων τη μοναδική ευκαιρία για ένα ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο.
Ένα ταξίδι που η πυξίδα του έδειχνε την περιοχή της Θεσσαλίας και την περιοχή του Δήμου Φαρκαδόνας ειδικότερα.
Στις σχετικές με την αρχαία Φαρκαδόνα ανακοινώσεις καταξιωμένες προσωπικότητες στο χώρο της αρχαιολογίας και της ιστορικής έρευνας μας μετέφεραν με εικόνες στο χώρο της ανασκαφής και έπειτα στο γραφείο, εκεί που με κόπο επάνω από βιβλία και σημειώσεις διασταυρώνονται ή απορρίπτονται οι διαφορετικές εκδοχές και συναντώνται η ιστορική αλήθεια με τον μέχρι πρότινος μύθο.
Μια συντεταγμένη πανδαισία εικόνων έφερε μέσα στην αίθουσα κινητά ευρήματα όπως αγγεία, ειδώλια και νομίσματα της Αρχαίας Φαρκαδόνας αλλά και χαμένα αρχαία έθιμα όπως οι ταφές ζώων. Αναλύθηκαν τοπόσημα, ιστορικοί ναοί της περιοχής με τις τοιχογραφίες και τα τέμπλα τους, μνημειακές διαδρομές και ποτάμια και αναπαραστάθηκε το «ιστορικό τοπίο του Δήμου Φαρκαδόνας» όπως δεν είναι ευρέως γνωστό.
Το επισφράγισμα αυτής της νοερής περιήγησης, μία ανεπανάληπτη in situ ξενάγηση στο χώρο της Αρχαίας Πέλλινας. Τα κατάλοιπα της ανθρώπινης δραστηριότητας στο φυσικό περιβάλλον μας βοήθησαν να διαβάσουμε το τοπίο που απλωνόταν μπροστά μας με τα φαντάσματα των Αρχαίων Μακεδόνων να πλανώνται ανάμεσά μας.
Η ιστορική παρουσία της Φαρκαδόνας, του Πετρωτού, του Κλοκοτού, της Κρήνης και του Γριζάνου τοποθετήθηκαν μέσα από επιστημονική τεκμηρίωση στη γραμμή του χρόνου.
Κοινοποιήθηκαν επίσης πολύτιμα πορίσματα για την ύπαρξη των σημερινών οικισμών του Δήμου Φαρκαδόνας μέσα από τους χάρτες που ιχνογραφούν τα αρχεία των χριστιανικών μονών όπως είναι οι προθέσεις και τα εκκλησιαστικά αρχεία.
Και φτάσαμε τελικά να αγγίξουμε την πιο πρόσφατη εποχή των παππούδων μας.
Η θολή ανάμνηση της παραδοσιακής φορεσιάς ήταν σαν να έλαβε σάρκα και οστά παρέα μαζί με τα τοπικά έθιμα του Κλήδονα, του Μπουλουκιού, την ιδιαίτερη ντοπιολαλιά που με θάρρος και περηφάνεια αναπαρήγαγαν οι ομιλητές. Παρουσιάστηκαν οι οικολογικές αρχές της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, που ίσως δεν είχαμε ποτέ συνειδητοποιήσει, η συμβολαιογραφική περιπέτεια ενός παλιού νερόμυλου που λίγες μόνο πέτρες θυμίζουν πλέον τη φυσική παρουσία του και τέλος, η ανεξίτηλη σφραγίδα της μετανάστευσης στον τρόπο επικοινωνίας των κατοίκων της Οιχαλίας. Η προσταγή «laufen! laufen!» που θυμούνται με πίκρα οι Έλληνες μετανάστες της Γερμανίας αντήχησε στην αίθουσα μαζί με έναν ειλικρινή αναστεναγμό φέροντας ρίγη στους ακροατές.
Σε εμένα προσωπικά, έφερε και συνειρμούς για την παρούσα οικονομική κατάσταση της Ελλάδας και το νέο κύμα μετανάστευσης.
Οδεύοντας προς το τέλος του Συνεδρίου, η κοπιώδης καταγραφή της πανίδας με τις ελληνικές ράτσες των οικόσιτων ζώων και του αρχέγονου δάσους της Φαρκαδόνας που επιβιώνουν μέχρι σήμερα, παρουσιάστηκε παρέα με την εναγώνια αναζήτηση τρόπων διάσωσής τους.
Φωτογραφικά αρχεία, οικογενειακά κειμήλια, δημογραφικές πληροφορίες που ανασύρθηκαν από τα σχολικά αρχεία, χειρόγραφα μιας άλλης εποχής κι στίχοι τραγουδιών που συνόδευαν το γάμο προκάλεσαν επίσης μεγάλη συγκίνηση στο κοινό που συμμετείχε με ρωτήσεις και αυθόρμητες παρατηρήσεις καθόλη τη διάρκεια του Συνεδρίου που συνεχίστηκαν ακόμη και στα διαλείμματα.
Με τη λήξη του Συνεδρίου ένιωσα πλούσιος όχι μόνο επάνω σε γνώσεις σχετικά με την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου αλλά και γιατί συνάντησα ανθρώπους που παλεύουν να συντηρήσουν αυτή ακριβώς την ταυτότητα μέσα από την επαγγελματική τους πορεία, την εθελοντική έρευνα και καταγραφή και τη διοργάνωση ή την υποκίνηση τέτοιων διοργανώσεων.
Τέλος, χαίρομαι πολύ για έναν λόγο ακόμη: επιστήμονες, κλήρος, πολίτες και τοπική ηγεσία βρέθηκαν σε ενιαία διάθεση αλληλογνωριμίας.
Είδα νεότερους επιστήμονες με τη θέρμη και το συναισθηματισμό που τους διακρίνει λόγω ηλικίας αλλά και την συνακόλουθη έλλειψη εμπειρίας, να συνομιλούν με καταξιωμένους ανθρώπους. Να αλληλοσυγχαίρονται και να σφίγγουν τα χέρια. Και όλοι μηδενός εξαιρουμένου απευθύνουν ειλικρινείς ευχαριστίες σε όσους συνέβαλλαν για να γίνει το Συνέδριο πραγματικότητα.
Το γεγονός αυτό γεννάει την ελπίδα ότι το ταξίδι δεν θα έχει τέλος.
Ραντεβού στο επόμενο Συνέδριο Ιστορίας και Πολιτισμού στη Φαρκαδόνα όπως είπαν πολλοί σύνεδροι, με νέα ερευνητικά δεδομένα και τα πορίσματα της γνώσης ανοιχτά σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Θοδωρής Λακιάρας, KriniTrikalon.gr