Η αναιμία δεν αποτελεί νόσο, αλλά αποτέλεσμα ποικίλων ασθενειών. Ουσιαστικά είναι μια παθολογική κατάσταση στην οποία η συνολική μάζα των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι μικρότερη από την φυσιολογική. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την μειωμένη ύπαρξη αιμοσφαιρίνης στο αίμα (αιμοσφαιρίνη είναι η πρωτεΐνη που περιέχεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια).
Η αιμοσφαιρίνη μεταφέρει το οξυγόνο (Ο2) από τους πνεύμονες στα όργανα του σώματος και στους ιστούς μας. Αμέσως μετά προσλαμβάνει το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και το μεταφέρει στους πνεύμονες, έτσι ώστε να αποβληθεί από τον οργανισμό με την εκπνοή.
Η αιμοσφαιρίνη χρειάζεται τον σίδηρο για την σύνθεσή της. Η έλλειψη του σιδήρου στον οργανισμό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση μιας από τις μορφές της αναιμίας, την σιδηροπενική αναιμία.
Οι αναιμίες διακρίνονται ανάλογα με την αιτία που τις προκαλεί:
- σ’ αυτές που οφείλονται σε μειωμένη παραγωγή αίματος (ερυθροκυττάρων),
- σ’ αυτές που οφείλονται σε αυξημένη απώλεια αίματος,
- σ’ αυτές που οφείλονται σε αυξημένη καταστροφή ερυθροκυττάρων.
Άλλες διακρίσεις της αναιμίας είναι:
Αναιμία από έλλειψη διαφόρων απαραίτητων για την αιμοποίηση στοιχείων, όπως σιδήρου, βιταμίνης Β12 , φυλλικού οξέος, βιταμίνης C
Από διαταραχές παραγωγής της αιμοσφαιρίνης όπως είναι η μεσογειακή και η δρεπανοκυτταρική αναιμία ή ακόμη και
Από αδυναμία παραγωγής αίματος λόγω βλάβης του μυελού των οστών, με αποτέλεσμα την εμφάνιση των απλαστικών αναιμιών.
Αναιμία από αυξημένη απώλεια αίματος, π.χ. αιμορραγίες που οφείλονται:
- στο γαστρεντερικό σύστημα (πεπτικό έλκος, νεοπλάσματα στομάχου ή εντέρου, πολύποδες συνοδευόμενα με αιματέμεση, μέλαινα, φρέσκο αίμα στα κόπρανα),
- στα ατυχήματα – τραυματισμούς,
- από το αναπνευστικό σύστημα ( αιμόπτυση),
- από το ουροποιητικό σύστημα (αιματουρία),
- στον τοκετό και στην έμμηνο ρύση.
Αναιμία από αυξημένη καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, όπως χαρακτηριστικά συμβαίνει στις αιμολυτικές αναιμίες.
Σε κάποιες περιπτώσεις, αναιμία μπορεί να έχουμε μετά από τη λήψη φαρμάκων ή μετά από επαφή με διάφορες τοξικές ουσίες.
Οι αναιμίες ταξινομούνται ανάλογα με τη αιτιολογία τους και σε:
Πρωτοπαθείς αναιμίες
Αυτές είναι δυνατόν να περιορίζονται μόνο στην ερυθρά σειρά. Εδώ υπάγονται οι σιδηροπενικές, οι μεγαλοβλαστικές, οι αιμολυτικές, οι οικογενείς σφαιροκυτταρικές, οι αμιγείς απλαοίες της ερυθράς σειράς, οι σιδηροβλαστικές και οι συγγενείς δυσερυθροποιητικές.
Δευτεροπαθείς αναιμίες
Νοσήματα όπως τα λεμφώματα, οι πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες και τα κακοήθη νεοπλάσματα προκαλούν αναιμία λόγω κατάληψης του μυελού των οστών, με αποτέλεσμα την απώθηση της ερυθράς σειράς, ενώ οι χρόνιες λοιμώξεις οδηγούν σε αναιμία λόγω δέσμευσης του σιδήρου, της φερριτίνης και της αιμοσιδηρίνης από τα μακροφάγα.
Μικροκυτταρικές αναιμίες
Οι μικροκυτταρικές αναιμίες χαρακτηρίζονται από υποχρωμία, πτώση των τιμών αιματοκρίτη και αιμοσφαιρίνης και πτώση των ερυθροκυτταρικών δεικτών Στην κατηγορία αυτή υπάγονται οι σιδηροπενικές αναιμίες, οι αναιμίες χρονιών νόσων, οι σιδηροβλαστικές αναιμίες και οι θαλασσαιμίες.
Μεγαλοβλαστικές αναιμίες
Οι μεγαλοβλαστικές αναιμίες προκαλούνται από ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 ή φυλλικού οξέος και λιγότερο από ανεπάρκεια πρόσληψης τροφής, έλλειψη ενδογενή παράγοντα, ολική γαστρεκτομή και δυσαπορρόφηση της Β12, χρόνια παγκρεατική ανεπάρκεια, νοσήματα του ειλεού και φάρμακα. Δυνατόν να συνυπάρχουν ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12 και του φυλλικού οξέος
