Το 1984 πέρασα την πόρτα της Θεολογικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ως πρωτοετής φοιτήτρια. Η καρδιά μου ήταν παγωμένη όχι τόσο από το ψυχρό, γκρίζο και απρόσωπο κτίριο, όσο από τη διδασκαλία της Θεολογικής επιστήμης. Διδασκαλία δομημένη στα πρότυπα των Προτεσταντικών Θεολογικών σχολών χωρίς αναφορές στην ευλογημένη παράδοσή μας, στους αγίους, στη νήψη, στον ησυχασμό, στην προσευχή.
Ελάχιστοι καθηγητές, λιγότεροι από τα δάχτυλα του ενός χεριού, αγωνίζονταν να ξεπαγώσουν τα πνευματικά μας «λάδια» για να αρχίσει να ζεσταίνεται η καρδιά μας. Οι περισσότεροι γέμιζαν το κεφάλι μας με ξερές γνώσεις χωρίς καμιά ουσία. Η καρδιά μας άρχισε να ξεπαγώνει και να παίρνουν μπρος τα «λάδια» της, στο εκκλησάκι της σχολής μας. Ένα εκκλησάκι που αρχικά ήταν αίθουσα διδασκαλίας και που οι φοιτητές με κατάληψη την πήραν και τη διαμόρφωσαν σε χώρο λατρείας. Με κατάληψη διότι οι μορφωμένοι και με πολλές περγαμηνές καθηγητές μας δεν το θεωρούσαν απαραίτητο να υπάρχει. Οι φοιτητικές καρδιές όμως τα κατάφεραν, κάποιες βιβλιοθήκες αποτέλεσαν το τέμπλο του ναού, τοποθετήθηκαν εικόνες κι εκεί κάθε Πέμπτη πρωί τελούνταν η Θεία λειτουργία και γλύκαινε η ψυχή μας. Περνούσε ο καιρός και μεγάλωνε το χάσμα μεταξύ μυαλού και καρδιάς. Το μυαλό πονούσε από τις επιστημονικές γνώσεις και οι καρδιά χαιρόταν διότι βλέπετε είχαν αρχίσει οι επισκέψεις της παρέας του παρεκκλησίου στο γέροντα Πορφύριο στον Ωρωπό και στο γέροντα Ιάκωβο στην Εύβοια. Κάποιοι μάλιστα πήγαιναν στην Κερατέα στην Ταρσώ, μια μοναχή δια Χριστόν σαλή. Η Ταρσώ είχε στην κυριολεξία «πειραγμένο» το μυαλό της διότι οι δικοί της μη μπορώντας να κατανοήσουν τις «άγιες τρέλες» της την έκλεισαν σε ψυχιατρείο όπου υπέστη και μια επέμβαση στον εγκέφαλο. Κι εδώ είχαμε το εξής παράδοξο: Το μυαλό γέμιζε στα πανεπιστημιακά έδρανα η καρδιά μας όμως «έπαιρνε μπρος» με την Ταρσώ αυτή την μοναχή με το παράξενο φέρσιμο και με την διαγνωσμένη από τους επιστήμονες σχιζοφρένεια. Τότε καταλάβαμε ότι το γνωστικό όργανο του ορθοδόξου χριστιανού είναι η καρδιά και όχι το μυαλό.
Όταν με τη χάρη του Θεού τέλειωσα τη σχολή κράτησα στο μυαλό και την καρδιά μου τους μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού καθηγητές μου και τα λόγια τους και όλα τα άλλα τα διέγραψα. Έτσι δε θυμάμαι- συγχωρέστε με κύριε Καραδήμο- τον Νηλ και τον Πιαζέ και όλους τους παιδαγωγούς που επικαλείστε. Θυμάμαι όμως το γέροντα Ιάκωβο, το γέροντα Πορφύριο, τη μοναχή Ταρσώ, τον παπα-Σίμωνα της Πεντέλης, το γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή και τόσους άλλους που δεν είχαν πτυχίο Θεολογίας αλλά ήταν οι κατ’ εξοχήν θεολόγοι. Γι’ αυτό πικράθηκα με την επιστολή σας κύριε Καραδήμο και απόρησα με το κριτήριό σας.
Αλήθεια σε ποιες Θεολογικές σχολές θέλετε να σπουδάζουν οι ιερείς μας; Σ’ αυτές που αποκαθηλώνουν την εικόνα του Χριστού από την είσοδό τους για να μη φαίνεται «φάτσα- φόρα» ο ορθόδοξος προσανατολισμός τους; Σ’ αυτές που ιδρύουν, με τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας των καθηγητών τους, έδρες Ισλαμικών σπουδών; Σ’ αυτές που τις έδρες τους κοσμούν «Θεολόγοι» οι οποίοι πρωτοστατούν στον αγώνα για τη μετατροπή του μαθήματος των θρησκευτικών σε θρησκειολογία και βάζουν στην ίδια θέση το Χριστό, το Βούδα και τον Μωάμεθ;
Στην ορθόδοξη παράδοση κύριε Καραδήμο η γνώση δεν απολυτοποιείται. Καλό είναι να υπάρχει αλλά όταν λείπει δε χαλάει κι ο κόσμος αρκεί να υπάρχει η καθαρότητα της καρδιάς. Πρότυπά μας δεν είναι οι μεγάλοι παιδαγωγοί, ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι αλλά οι άγιοι. Και στην εκκλησία μας -αυτό άλλωστε είναι το μεγαλείο της χωρούν όλοι. Και οι Βασίλειοι και οι Γρηγόριοι και οι Χρυσόστομοι αλλά και οι δώδεκα ταπεινοί και αμαθείς ψαράδες της Γαλιλαίας που άλλαξαν τον κόσμο με τη φλόγα της Πεντηκοστής και όχι με τις γνώσεις τους. Μην ξεχνάμε ότι στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο τον Άρειο δεν τον κατατρόπωσε μόνο ο μορφωμένος Μέγας Αθανάσιος αλλά και ο απλός και αγράμματος βοσκός ο άγιος Σπυρίδωνας. Μην ξεχνάμε επίσης ότι και στην πρόσφατη εκκλησιαστική ιστορία έχουμε τον διδάκτορα του πανεπιστημίου άγιο Νικόλαο Βελιμίροβιτς, τον πτυχιούχο άγιο Νεκτάριο αλλά και τον άγιο Παΐσιο και τον άγιο Πορφύριο με γραμματικές γνώσεις του δημοτικού. Αφού λοιπόν εσείς δεν αναπαύεστε παρά με «μορφωμένους » ιερείς βρέστε μια ενορία με θεολόγο ιερέα που έχει το χάρισμα του λόγου κι αφήστε εμάς τους υπόλοιπους να πλαισιώνουμε τους άλλους ιερείς που κάνουν συντακτικά λάθη και δεν κηρύττουν και τόσο ωραία- αλήθεια τι θα λέγατε αν ακούγατε τον άγιο Νικόλαο Πλανά να κάνει λάθη ακόμη και κατά την ανάγνωση του Ευαγγελίου; Όλοι οι ιερείς της πόλης μπορεί να μην έχουν πτυχίο Θεολογίας αλλά γλυκαίνουν τη ζωή μας πρώτα-πρώτα με τη Θεία Λατρεία και μετά με τη συμπαράστασή τους στους πάσχοντες αδελφούς μας. Συμπαράσταση όχι μόνο υλική- συσσίτια,προσφορά ειδών ένδυσης κ.λ.π.- αλλά κυρίως συμπαράσταση ψυχολογική. Αλήθεια με τι είδους κριτήρια μπορεί να αποτιμηθεί το έργο των ιερέων μας; Ποια στατιστική μπορεί να αποτυπώσει τις ψυχές που αναπαύονται στο μυστήριο της εξομολόγησης, τη συμπαράσταση στις χήρες και τα ορφανά, την αποτροπή των διαζυγίων, τη συμπαράσταση στους ασθενείς , στους φυλακισμένους και στους ψυχικά ασθενείς; Αν το κάνουν αυτό οι ιερείς μας καθόλου δε με πειράζουν τα εκφραστικά λάθη τους ούτε οι αναφορές τους στον Καραγκιόζη.
Ας αποκτήσουμε επιτέλους ορθόδοξα κριτήρια και ας γίνουμε άνθρωποι του «είναι» και όχι του «φαίνεσθαι». Και όποιος αρέσκεται στο να κρίνει τους ιερείς και τα κακώς κείμενα στο χώρο της εκκλησίας ας τολμήσει να φορέσει ο ίδιος το τιμημένο ράσο και να προσφέρει αυτά που οι άλλοι δε μπορούν.
Γεωργία Αντωνούλα, Θεολόγος στο 4ο Γυμνάσιο Τρικάλων «Γιώργος Σεφέρης»
