Δρ. Θεόδωρος Κ. Γκαλέας
Κάθε άνθρωπος δεν περιπλανιέται εδώ και εκεί στη γη, αλλά κατοικεί σε ορισμένο μέρος. Εκεί έχει την κατοικία του, την εργασία του και την επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους. Πολλοί άνθρωποι, για επαγγελματικούς λόγους κυρίως, μεταβαίνουν σε άλλους τόπους. Όμως, ο τόπος που γεννήθηκε κάποιος είναι η πατρίδα του. Η πατρίδα μας είναι ένα γλυκύτατο πράγμα. Σ’ αυτήν ο άνθρωπος βλέπει για πρώτη φορά το φως του ήλιου. Σ’ αυτήν βλέπει τους αγαπημένους του γονείς και περνάει τα παιδικά του χρόνια. Μαθαίνει το περιβάλλον του, τα φυτά, τα ζώα, τα πουλιά, όλη τη φύση. Μαθαίνει την Εκκλησία, το σχολείο του, και τα θυμάται για όλη του τη ζωή όπου και αν βρίσκεται. Με τη γενικότερη έννοια, πατρίδα μας είναι η Ελλάδα. Ωστόσο, για να αισθανθούμε περισσότερο την πατρίδα μας, θα πρέπει να μάθουμε την ιστορία της, τις θυσίες και τους ηρωισμούς που έχουν κάνει οι πρόγονοί μας για να είμαστε ελεύθεροι, θα πρέπει να μάθουμε τον πολιτισμό μας, για να γεμίσει η καρδιά μας υπερηφάνεια.
Σ’ αυτή τη χώρα, την πατρίδα μας, που όλοι πιστεύω πως αγαπάμε, γίνονται για πολλά χρόνια, χωρίς σταματημό, παραβιάσεις του εναέριου, αλλά και του θαλάσσιου χώρου της από τη γειτονική Τουρκία. Οι πρώτες παραβιάσεις ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη σημειώθηκαν τον Μάιο του 1964 και συνδέονταν με την ένταση που επικρατούσε τότε στην Κύπρο. Οι Τούρκοι θέλησαν να διαπιστώσουν τα όρια αντιδράσεων της ελληνικής πλευράς.
Τον Απρίλιο του 1975 η Τουρκία ζήτησε από την Ελλάδα να περιορίσει στα 6 ναυτικά μίλια τον ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο, ταυτίζοντας τα όριά του με αυτά της αιγιαλίτιδας ζώνης. Έκτοτε, άρχισε να αμφισβητεί εμπράκτως τον ελληνικό εναέριο χώρο στην έκταση μεταξύ 6 και 10 μιλίων, σποραδικά στην αρχή. Από το 1978 περιέλαβε στο σχεδιασμό των αεροναυτικών ασκήσεών της και το χώρο μεταξύ 6 και 10 μιλίων. Συστηματικές παραβιάσεις άρχισαν τη δεκαετία του 1980 ενώ από τη δεκαετία του 1990 έγιναν καθημερινή ρουτίνα. Κάποια στιγμή, οι παραβιάσεις έπαψαν να περιορίζονται στη ζώνη των 6 με 10 μιλίων και προχώρησαν σε όλο το εύρος του εναέριου χώρου. Τις παραβιάσεις ακολούθησαν υπερπτήσεις, συνήθως σε μεγάλο ύψος πάνω από μικρά νησιά, ενώ πιο σπάνιες, ήταν πάνω από μεγάλα νησιά. Όλα αυτά τα χρόνια, προτιμήθηκε να στέλνουμε τα ελληνικά μαχητικά να αναχαιτίζουν τα αντίστοιχα τουρκικά με τις κατά καιρούς μοιραίες απώλειες. Πριν από τρία χρόνια άρχισαν παραβιάσεις και από τα τηλεκατευθυνόμενα αεροσκάφη, τα drones. Τους τελευταίους μήνες είχαμε, ύστερα από πολλές δεκαετίες, παραβιάσεις και στην παραποτάμια περιοχή του Έβρου. Ουδέποτε γνωστοποιήθηκαν στην τουρκική πλευρά κάποια όρια πέραν των οποίων θα υπήρχαν συνέπειες άλλες από την αναχαίτιση ή την εικονική αερομαχία. Οι Τούρκοι, πιέζοντας με σταθερότητα, διεύρυναν σε βάθος χρόνου το πεδίο ανοχής της Ελλάδας. Οι παραβιάσεις κατέληξαν υπερπτήσεις πάνω από μεγάλα νησιά. Σήμερα, η Τουρκία γνωρίζει, ότι μπορεί με ασφάλεια (δηλαδή χωρίς κίνδυνο πολεμικού επεισοδίου) να μας καταπονεί ψυχολογικά. Εάν δεν καταλάβουμε πώς λειτουργεί ο υπόλοιπος κόσμος, θα συνεχίσουμε να παραμένουμε αυτάρεσκα επαναπαυμένοι στις βεβαιότητές μας. Ας δούμε τη Σουηδία. Διαμαρτύρεται για τις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου της από ρωσικά μαχητικά. Πόσες ήταν; Από το 2013 έως το 2019 τέσσερις (4)! Η ελληνική στάση όλα αυτά τα χρόνια είναι αντιπροσωπευτική της αντιλήψεως που μας έχει φτάσει μέχρι εδώ στα ελληνοτουρκικά: να συγκεντρώνουμε υποτιμητικές πρωτιές σε πλείστους όσους τομείς όσον αφορά την κυριαρχία μας και την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Έχεις τα δικαιώματά σου, μόνον στον βαθμό που νοιάζεσαι και μπορείς να τα υπερασπιστείς. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η επίσημη ιστοσελίδα του ΓΕΕΘΑ: Η περίφημη «μάχη της τσιπούρας» φαίνεται να μην έχει τέλος και μέσα στη χρονιά που πέρασε η Τούρκοι φαίνεται πως αποφάσισαν να ακολουθήσουν ακόμα πιο επιθετική και προκλητική στάση, αφού αύξησαν κατά 553 τις παραβιάσεις στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Το 2018 οι παραβιάσεις των χωρικών μας υδάτων ήταν 1.479, ενώ για το 2019 έχουν φτάσει τις 2.032. Προφανώς, η επιθετική πολιτική που ακολουθεί η Τουρκία έχει να κάνει, όπως αναφέρουν στρατιωτικές πηγές και με το θέμα της ΑΟΖ και της άκυρης συμφωνίας που υπέγραψε η Άγκυρα με την κυβέρνησης της Τρίπολης στη Λιβύη. Μόνον τον Ιούλιο, σύμφωνα με στοιχεία του ΓΕΕΘΑ του 2019 οι Τούρκοι παραβίασαν τα ελληνικά χωρικά ύδατα 368 φορές. Την ίδια ώρα αυξημένες παρουσιάζονται και οι παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου από τουρκικά αεροσκάφη (ανάμεσά τους για πρώτη φορά και από ένα πακιστανικό ναυτικής συνεργασίας), το 2019. Υπήρξαν περισσότερες από 4.500 παραβιάσεις και παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας. Πέραν του γεγονότος ότι οι προκλήσεις αυτές των Τούρκων σε θάλασσα και αέρα εγκυμονούν κινδύνους, στοιχίζουν και οικονομικά: Γύρω στα 20 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, ανέρχεται το κόστος του πτητικού έργου της Πολεμικής Αεροπορίας, για την επιτήρηση του εναέριου χώρου του FΙR Αθηνών. Στον υπολογισμό αυτό λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες για καύσιμα, ανταλλακτικά, συντήρηση, επίγεια εξυπηρέτηση αεροσκαφών, τα αναλογούντα λειτουργικά έξοδα των μονάδων στις οποίες υπάγονται τα μαχητικά, κ.α. Τελευταίως, οι Τούρκοι άλλαξαν τακτική στις παραβιάσεις. Υπήρξαν περιπτώσεις όπου κατά τη διάρκεια των αναχαιτίσεων (και κυρίως στις εικονικές αερομαχίες-dogfights) που οι Τούρκοι πιλότοι των μαχητικών αλλά και των κατασκοπευτικών αεροπλάνων, στην προσπάθειά τους να κλιμακώσουν την ένταση στους αιθέρες του Αιγαίου, έκαναν άφεση (εκτόξευση) flares εναντίον ελληνικών μαχητικών που πήγαν να το αναχαιτίσουν.
Στην προκειμένη περίπτωση θα πρέπει να ανατρέξουμε σε ένα μύθο του Αισώπου που πολλά έχει να μας πει και να μας διδάξει: Κάμηλος αφοδεύσασα εν ποταμώ (Η καμήλα που έκανε τα κακά της μέσα στο ποτάμι) Μια καμήλα, μας λέει ο μύθος, περνούσε από ένα ορμητικό ποτάμι και έκανε την ανάγκη της. Σχεδόν αμέσως, εξαιτίας του ρεύματος του ποταμού, τα είδε μπροστά της και είπε «Τι είναι πάλι τούτο; Εκείνα που βρίσκονται πίσω μου τα βλέπω να περνούν μπροστά μου» Μήπως η συμπεριφορά μας έχει κάποια κοινά στοιχεία με αυτά της καμήλας; Οι μεγάλοι πρόγονοί μας έλεγαν: «Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν ἡ Πατρὶς καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον καὶ ἐν μείζονι μοίρᾳ καὶ παρὰ θεοῖς καὶ παρ᾿ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσι» Παρομοίως και μεταγενέστεροι έλληνες πατριώτες έλεγαν: «Σε αγαπώ και σε πονώ πατρίδα μου! Σε σένα οφείλω την ύπαρξή μου, την ελευθερία μου και ότι αγαθό έχω στον κόσμο αυτό. Δεν θα αφήσω ποτέ κανέναν να σε βλάψει ή να σε υβρίσει. Θα σε υπηρετήσω και θα σε υπερασπιστώ με όλες μου τις δυνάμεις» Έτσι, βρεθήκαμε να είμαστε σήμερα ελεύθεροι και να απολαμβάνουμε τον καφέ μας τόσο αυτάρεσκα, δυστυχώς με κίνδυνο να τον χάσουμε (παράδειγμα για να καταλάβουμε τον κίνδυνο που διατρέχουμε, καθώς τόσο υψηλά τον έχουμε ανεβάσει ─ τον καφέ ─ στην εκτίμησή μας). Ο Θουκυδίδης γράφει: Κατά τη συζήτηση των ανθρωπίνων πραγμάτων το επιχείρημα του δικαίου αξία έχει όπου υπάρχει ίση δύναμη για την επιβολή αυτού (του επιχειρήματος). Ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο ασθενής παραχωρεί ότι του επιβάλλει η αδυναμία του.
Η δύναμή μας είναι αδιαμφισβήτητη. Η πεποίθηση για την ισχύ του δικαίου μας είναι εδραιωμένη, ο ηρωισμός μας έχει αποδειχθεί σε όλους τους αιώνες της ιστορίας μας. Η ιερότητα του σκοπού μας ευλογημένη. Απομένει να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων!
Δεν ονειρευόμαστε πολέμους. Θα υπερασπιστούμε όμως με το αίμα μας και την τελευταία σπιθαμή του τόπου μας που μας ζει και μας ανδρώνει με την πολλή του δόξα!
Βιβλιογραφία
1.Αγγελος Συρίγος. Αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής. Εφημερίδα Καθημερινή, Απόψεις, 24/06/2020
- Ιστοσελίδα ΓΕΕΘΑ.
