Η πανδημία δημιούργησε νέα δεδομένα στον τομέα της υγείας και έθεσε νέες προτεραιότητες στη χάραξη της πολιτικής για την υγεία. Πάνω από όλα ανέδειξε την ανάγκη ύπαρξης ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού συστήματος υγείας που θα περιλαμβάνει την πρόληψη και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.
Τ ις τελευταίες δύο δεκαετίες το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα αυξάνεται και είναι ελαφρώς μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (81,1 έτη έναντι των 80,6 ετών). Παρόλη αυτή την εξέλιξη, η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, όπως η αύξηση της νοσηρότητας, που οφείλεται στον τρόπο ζωής, ο υψηλός επιπολασμός του καπνίσματος και οι υψηλοί δείκτες αύξησης του σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας. Όλα αυτά συμβάλλουν στην κακή κατάσταση της υγείας του πληθυσμού και προκαλούν πιέσεις στο σύστημα υγείας. Περαιτέρω παρατηρείται θνησιμότητα από μη μεταδοτικές ασθένειες (πχ καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνος, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια), η αύξηση του επιπολασμού και της επίπτωσης των μεταδοτικών νοσημάτων (πχ λοίμωξη από HIV, ηπατίτιδα), η πολυνοσηρότητα μεταξύ των ηλικιωμένων, καθώς και η επιδείνωση της ψυχικής υγείας του πληθυσμού, λόγω των επιδεινούμενων κοινωνικοοικονομικών συνθηκών την τελευταία δεκαετία και της έλλειψης συστηματικών προγραμμάτων αγωγής και πρόληψης. Σύμφωνα με την Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Greece: Profile of Health and Well-being, 2016), το σύστημα υγείας της Ελλάδος είναι νοσοκομειοκεντρικό, δίνοντας έμφαση στη θεραπεία της νόσου και όχι στην πρόληψη αυτής. Δεν εφαρμόζεται συγκεκριμένο σύστημα παραπομπών, ενώ επί της ουσίας δεν υφίσταται δίκτυο υπηρεσιών δημόσιας υγείας. Ενώ, σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση για την Υγεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (State of Health in the EU: Ελλάδα Προφίλ Υγείας, 2019) εξακολουθούν να υφίστανται βασικές προκλήσεις στον τομέα της υγείας, όπως η θνησιμότητα λόγω καρκίνου και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Οι τάσεις στους παράγοντες κινδύνου, όπως τα υψηλά ποσοστά καπνίσματος μεταξύ των ενηλίκων και η παχυσαρκία στα παιδιά, επιβάλλουν τη θέσπιση εθνικών προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου, την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους και την προώθηση αλλαγών στον τρόπο ζωής και ειδικότερα στη διατροφή και την άσκηση. Το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα ξεπέρασε τον μέσο όρο της ΕΕ, ωστόσο υφίσταται σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων, καθώς και μεταξύ ατόμων με χαμηλότερο και υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο. Παρόλα αυτά, ο χρόνος, που διανύεται χωρίς προβλήματα υγείας, μειώνεται. Σε συμφωνία με τον μέσο όρο της ΕΕ, στην ηλικία των 65 ετών η Ελληνίδα γυναίκα μπορεί να προσδοκά να ζήσει άλλα 21,3 έτη, αλλά μόνο το ένα τρίτο αυτών θα είναι απαλλαγμένα από αναπηρίες. Ομοίως, οι άντρες μπορούν να προσδοκούν να ζήσουν περίπου το 40% των υπόλοιπων 18,5 ετών με υγεία.
Μιλώντας στο Economist ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης σχετικά με το προσδόκιμο ζωής και τις σοβαρές παθήσεις στη χώρα μας τόνισε «Νομίζω ότι το σημαντικό είναι να δούμε με ποιον τρόπο θα διαχειριστούμε ακριβώς την επιμήκυνση του ορίου ζωής, την αύξηση του προσδόκιμου. Υπάρχει εδώ αυτό το ζήτημα που θέτετε, το θέτω και ενώπιων σας, υπάρχει το θέμα των χρονίων παθήσεων. Όσο οι άνθρωποι μεγαλώνουν εμφανίζουν πολλές χρόνιες παθήσεις. Για αυτό χρειάζεται να οργανώσουμε μια ολοκληρωμένη στρατηγική στο νοσηλευτικό μας σύστημα, στο Εθνικό Σύστημα Υγείας με Κέντρα Χρονίων Παθήσεων, έτσι ώστε τα νοσοκομεία να ασχοληθούν με το δευτεροβάθμιο και, κυρίως, το τριτοβάθμιο επίπεδο στο έργο τους για να αντιμετωπίσουν τις σοβαρές ασθένειες και τα κέντρα χρονίων παθήσεων να μπορούν να περιθάλπουν να παρακολουθούν και αυτό είναι, αν θέλετε, και ένα προσωπικό μου στοίχημα. Να δημιουργήσουμε κέντρα τα οποία θα παρακολουθούν τους χρόνιους πάσχοντες από όλες τις απόψεις. Να σας πω ένα παράδειγμα. Ένας διαβητικός συμπολίτης μας – στην Ελλάδα έχουμε 1.200.000 (διαβητικούς)- έχει το διαβήτη, έχει πιθανά προβλήματα όρασης, έχει πιθανά καρδιαγγειακά προβλήματα, έχει προβλήματα ψυχολογικά και πολλά άλλα. Άρα, θέλουμε να δημιουργήσουμε κέντρα με αυτήν την ολιστική προσέγγιση για να μπορούν να παρακολουθούνται αυτοί οι άνθρωποι καθολικά, συνολικά, για να είμαστε χρήσιμοι ως σύστημα υγείας στους ανθρώπους».
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Η ΠΡΟΛΗΨΗ
Με αφορμή τα νέα δεδομένα η κυβέρνηση έθεσε σε πρώτη προτεραιότητα στην ατζέντα της την Υγεία συνολικά και ειδικά τον τομέα της πρόληψης. Το υπουργείο Υγείας αναμένεται να θέσει σε εφαρμογή 15 Εθνικά πιλοτικά προγράμματα που θα αφορούν την υγείας των πολιτών σε όλη τη χώρα. Το νέο Στρατηγικό Σχέδιο για τη Δημόσια Υγεία περιλαμβάνει βασικούς πυλώνες και δράσεις που θα αναπτυχθούν στον πληθυσμό και αφορούν την πρόληψη πολλών ασθενειών. Καρκίνος και καρδιαγγειακά μπαίνουν στο πλάνο του υπουργείου Υγείας καθώς με την έγκυρη πρόληψη αυτομάτως μειώνουμε κατά πολύ τη θνησιμότητα. Ήδη, η εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης της Δημόσιας Υγείας «Σπύρος Δοξιάδης» με τις προκλητικές ογκολογικές εξετάσεις θα συμβάλει σύμφωνα με τους ειδικούς στον έγκαιρο εντοπισμό περιστατικών εγκαίρως.
Το πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας αφορά σε 2.432.000 γυναίκες, ηλικίας 30-65 ετών, ενώ, για την πρόληψη του καρκίνου στο παχύ έντερο σε 3.840.000 πολίτες, ηλικίας 50-69 ετών. Επίσης, το πρόγραμμα πρόληψης και αντιμετώπισης καρδιαγγειακών παθήσεων προορίζεται για 5.706.125 άτομα ηλικίας 30-70 ετών. Το υπουργείο Υγείας με στόχο να κινητοποιήσει όσο περισσότερες γυναίκες να εξεταστούν προληπτικά τον Οκτώβριος που είναι ο μήνας πρόληψης κατά του καρκίνου του μαστού μέσω του προγράμματος ΦΩΦΗ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ διενήργησε σειρά δράσεων σε συνεργασία με τις ΥΠε.
Σημαντικό κομμάτι του προγράμματος πρόληψης αποτελεί και dentist pass για οδοντιατρική φροντίδα στα παιδιά το οποίο πήρε παράταση από το υπουργείο μέχρι τις 22 Δεκεμβρίου 2023, προκειμένου να ωφεληθεί ακόμα μεγαλύτερος αριθμός παιδιών, σύμφωνα με ανακοίνωση της Κοινωνίας της Πληροφορίας Μ.Α.Ε. που υλοποιεί το πρόγραμμα, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης-NextGenerationEU. Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα Dentist Pass αφορά σε οικο–νομική ενίσχυση για την προληπτική οδοντιατρική φροντίδα παιδιών ηλικίας έξι έως δώδεκα ετών (έτος γεννήσεως 2011 έως και 2017) και έως σήμερα πάνω από 200.000 παιδιά έχουν ήδη ενισχυθεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο εθνικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας συμπεριλαμβάνονται και οι ενήλικοι. Το πρόγραμμα στοχεύει σε 7.000.000 πολίτες, που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
Άλλα πιλοτικά προγράμματα είναι αυτό των προληπτικών εξετάσεων για τη Νωτιαία Μυϊκή Ατροφία όπου θα γίνονται προληπτικές εξετάσεις σε 85.000 εγκύους, ώστε να εντοπίζεται έγκαιρα το σοβαρό γενετικό νόσημα. Πιλοτικό πρόγραμμα πρόληψης θα ξεκινήσει και για τον καρκίνο του δέρματος, με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (artificial intelligence AI). Η δράση θα αφορά τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου διότι εκτίθενται στον ήλιο επί μακρόν, όπως οι αλιείς, γεωργοί, κτηνοτρόφοι κ.λπ. Ενώ, στο εθνικό πρόγραμμα πρόληψης θα συμπεριληφθεί και η ψυχική υγεία των πολιτών καθώς επίσης και οι εξαρτήσεις. Η επιθετικότητα και οι καταστροφικές συμπεριφορές των νέων, η κατάχρηση αλκοόλ, το κάπνισμα είναι μερικά από τα κομμάτια που θα δοθεί η δέουσα σημασία.
ΕΘΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ
Η Εθνική Δράση για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα, αποτελεί μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση. Η έναρξη του προγράμματος κατά της παιδικής παχυσαρκίας και η συνεργασία του υπουργείου Υγείας και της UNICEF παρουσιάστηκε στο Ζάππειο Μέγαρο παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. Η Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας στην Ελλάδα 2023-2025 είναι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει στοχευμένες παρεμβάσεις σε επίπεδο πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς πρόληψης, στο σπίτι, στο σχολείο, στις υπηρεσίες υγείας και στην ευρύτερη κοινότητα, με στόχο όλα τα παιδιά ηλικίας 0-17 ετών, καθώς και τις οικογένειές τους. Μέσα από μία ολιστική προσέγγιση και ειδικά διαμορφωμένα εργαλεία θα αναπτυχθεί ένα διατομεακό, διεπιστημονικό και πολυεπίπεδο πρόγραμμα, ώστε να αλλάξει το περιβάλλον που οδηγεί στην εμφάνιση της παχυσαρκίας. Προβλέπονται μεταρρυθμίσεις με στόχο την προώθηση ενός υγιούς τρόπου ζωής για τα παιδιά – ιδίως μέσω της βελτίωσης της πρόσβασης σε υγιεινά τρόφιμα στα σχολικά κυλικεία, καθώς και την ενσωμάτωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων διατροφής και σωματικής δραστηριότητας στα σχολεία. Η έγκαιρη ανίχνευση των παιδιών που αντιμετωπίζουν υπερβαρότητα και παχυσαρκία θα γίνεται μέσω ψηφιακών εφαρμογών και παροχή άμεσης και δωρεάν ολιστικής υποστήριξης από ειδικούς. Επιπλέον, προβλέπεται ενσωμάτωση δεδομένων υγείας από παιδιάτρους, δωρεάν συνεδρίες σε διατροφολόγους και παιδιάτρους, καθώς και ψυχολογική υποστήριξη. Θα γίνεται παραπομπή παιδιών που έχουν ήδη εγκατεστημένο νόσημα (πχ. διαβήτης, υπέρταση) εξαιτίας της υπερβαρότητας/παχυσαρκίας σε εξειδικευμένες παιδιατρικές μονάδες. Η ευαισθητοποίηση και αλλαγή στάσεων και αντιλήψεων θα επιτευχθεί μέσω της διαρκούς εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Με αφορμή το πρόγραμμα αυτό η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη επισημαίνει ότι, «το σχολείο είναι μία κοινότητα που συζητά, που βρίσκει κοινούς τόπους αλλά και που αμφισβητεί και συνθέτει. Με αυτόν τον τρόπο θέλουμε να υποδεχθούν οι μαθητές το πρόγραμμα αυτό. Το πεδίο της διατροφής με όρους υγείας για τα παιδιά, τους μαθητές δημοτικών και γυμνασίων εν προκειμένω, είναι μία ευκαιρία για γνώση όχι σε συνθήκες υποχρεωτικότητας, αλλά με συμμετοχή και συναντίληψη. Επιπλέον, με το πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν ενεργά όλοι οι πόλοι που παίζουν ρόλο στην αντιμετώπιση της πρόκλησης της παιδικής παχυσαρκίας: οικογένεια, παιδίατροι, διατροφολόγοι αλλά και αθλητικοί φορείς. Με συμβουλές, γνώση και στοχευμένες παρεμβάσεις». Αντίστοιχα, ο διπλωματικός εκπρόσωπος της UNICEF στην Ελλάδα, Dr Khalil Ghassan πρόσθεσε ότι η Εθνική Δράση για την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας είναι μια καινοτόμος πρωτοβουλία που θα αποτελέσει παράδειγμα για αντίστοιχα προγράμματα εντός και εκτός Ευρώπης. Το αντικείμενο του έργου όπως είπε, είναι η μείωση των παραγόντων κινδύνου και των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων που ευθύνονται για την εμφάνιση παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, καθώς και την καταπολέμηση των συνεπειών του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας που οδηγούν σε χρόνιες ασθένειες και συν νοσηρότητες κατά την ενήλικη ζωή, μέσω της προώθησης της σωματικής άσκησης και της υγιεινής διατροφής. Βασικός στόχος είναι η μείωση της παχυσαρκίας στα παιδιά ηλικίας 2 έως 14 ετών από 37,5% (2019) σε 24,5% έως το 2025. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ύψους 36 εκατ. ευρώ, το οποίο πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου «Ελλάδα 2.0» – Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή – NextGeneration EU).
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ
Σε εφαρμογή έχει τεθεί με αφορμή και την πανδημία το Εθνικό Πρόγραμμα πρόληψης και ελέγχου των νοσοκομειακών λοιμώξεων (ΝΛ) και της Μικροβιακής Αντοχής (ΜΑ) στα νοσοκομεία του ΕΣΥ μετά την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) και του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας & Έκβασης Νοσημάτων – CLEO. Το μνημόνιο προβλέπει τη δημιουργία πρότυπων Ελληνικών Δημόσιων Νοσοκομείων στους τομείς της πρόληψης και του ελέγχου των νοσοκομειακών λοιμώξεων (ΝΛ) και της Μικροβιακής Αντοχής (ΜΑ) μέσω ενός 5τους Εθνικού Προγράμματος για την πρόληψη και τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της αντοχής στα αντιβιοτικά, που θα υλοποιηθεί με αποκλειστική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ύψους 5 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας για την ενίσχυση και αναβάθμιση της Υγείας στην Ελλάδα». Ειδικότερα, στο πλαίσιο του Προγράμματος συνεργάζονται, μεταξύ άλλων, το Υπουργείο Υγείας, ο ΕΟΔΥ, ο ΟΔΙΠΥ, η Ελληνική Εταιρεία Ελέγχου Λοιμώξεων, το ΕΚΠΑ και το CLEO.
Στο πρόγραμμα θα ενταχθούν τα νοσοκομεία:
1. Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού» (1η ΥΠΕ)
2. Γενικό Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» (1η ΥΠΕ)
3. Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός» (1η ΥΠΕ)
4. Αντικαρκινικό – Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Άγιος Σάββας» (1η ΥΠΕ)
5. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» (2η ΥΠΕ)
6. Γενικό Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης (3η ΥΠΕ)
7. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης (4η ΥΠΕ)
8. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας (5η ΥΠΕ)
9.Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών (Ρίου) (6η ΥΠΕ)
10. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου ΠΑΓΝΗ (7η ΥΠΕ)
Στους στόχους του προγράμματος είναι:
• Η ενίσχυση των Επιτροπών Λοιμώξεων με πρόσθετο νοσηλευτικό προσωπικό, ειδικά εκπαιδευμένο στον έλεγχο των λοιμώξεων, με στόχο να υπάρχει τελικά αναλογία 1 νοσηλευτή λοιμώξεων/250 κλίνες, σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες.
• Η ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος παρακολούθησης λοιμώξεων που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και συστήματος παρακολούθησης ΜΑ, που θα παρέχει σε υποδομές υγείας, αρμόδιες τοπικές και εθνικές Αρχές και συνολικά στη χώρα τα δεδομένα που απαιτούνται για τον εντοπισμό προβληματικών περιοχών, την παρακολούθηση της προόδου των πολιτικών πρόληψης και, τελικά, για την εξάλειψη λοιμώξεων που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και για τη μείωση της ΜΑ.
• Η δημιουργία Εθνικού Προγράμματος εκπαίδευσης και κατάρτισης, με διαπίστευση, πάνω στις βασικές αρχές πρόληψης και ελέγχου των ΝΛ και της ΜΑ. Να σημειωθεί ότι η εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών λόγω παροχής μη ασφαλούς φροντίδας υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι μία από τις 10 κύριες αιτίες θανάτου και αναπηρίας. Στις χώρες του ΟΟΣΑ εκτιμάται ότι το 15% της συνολικής νοσοκομειακής δραστηριότητας και δαπανών είναι άμεσο αποτέλεσμα αυτών των ανεπιθύμητων ενεργειών, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της αντοχής στα αντιβιοτικά. Η Ελλάδα σύμφωνα με τα στοιχεία του 2019 παραμένει πρώτη χώρα σε κατανάλωση αντιβιοτικών μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ. Ωστόσο, τα προβλήματα των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής μπορούν να προληφθούν μέσω υλοποίησης μέτρων βελτίωσης της ποιότητας με χαμηλό σχετικά κόστος.
ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΦΥ
Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας θα γίνει μοχλός που θα προωθεί την πρόληψη τόσο μέσω του προσωπικού γιατρού όσο και με των δομών οι οποίες υπάρχουν, αλλά και τις κινητές μονάδες, ώστε να έχουμε ένα ολοκληρωμένο σύστημα πρόληψης. Σε αυτό το πλάνο θα εκτός από τις δημόσιες δομές υγείας σημαντικό ρόλο θα παίξει και ο ιδιωτικός τομέας καθώς και οι συνεργασία των δύο για το καλό του ασθενούς. Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη ανακοίνωσε πρόσφατα τη μεταρρύθμιση που έχει ως στόχο να αυξήσει τον αριθμό των παθολόγων και των γενικών ιατρών στη χώρα μας και να ενισχύσει το θεσμό του προσωπικού ιατρού. Ειδικότερα, ανέφερε ότι «μόλις το 6% των αποφοίτων των ιατρικών σχολών στη χώρα μας επιλέγει την ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής και της Παθολογίας, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 26%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βγαίνουν άγονες οι προκηρύξεις και να υπάρχουν πολλές κενές θέσεις παθολόγων και γενικών ιατρών τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Είναι λοιπόν αναγκαίο να δοθούν κίνητρα, ώστε να έχουμε περισσότερους ιατρούς αυτών των ειδικοτήτων στη χώρα μας».
Στο πλαίσιο αυτό θα γίνουν άμεσα σημαντικές παρεμβάσεις όπως:
• Αναβαθμίζεται η υποχρεωτική υπηρεσία των νέων ιατρών: Καταργείται ο αναχρονιστικός θεσμός της υποχρεωτικής υπηρεσίας ιατρών υπαίθρου (γνωστού και ως «αγροτικό») και θεσμοθετείται η υποχρεωτική θητεία προσωπικού ιατρού, η οποία θα διαρκεί ένα έτος και θα πραγματοποιείται τόσο σε αστικές όσο και σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές. Έτσι, οι νέοι ιατροί, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους και την απόκτηση άδειας άσκησης επαγγέλματος, θα υπηρετούν ως προσωπικοί ιατροί. Με αυτόν τον τρόπο θα καλυφθεί το σύνολο του πληθυσμού της χώρας με προσωπικούς ιατρούς.
• Δίνονται κίνητρα στους νέους ιατρούς ώστε να επιλέξουν την ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής ή της Παθολογίας: Μετά την υποχρεωτική τους θητεία (12μηνη) ως προσωπικοί ιατροί, οι νέοι γιατροί που θα επιλέξουν την ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής ή Παθολογίας θα λαμβάνουν 30.000 καθαρές αποδοχές (45.000 μικτές) πλέον όσων προβλέπονται, ενώ παράλληλα θα έχουν και σημαντικά επιστημονικά και επαγγελματικά κίνητρα. Με αυτόν τον τρόπο, από το 6% που είναι σήμερα, υπολογίζεται ότι θα προσεγγισθεί σε βάθος 4ετίας ο ευρωπαϊκός μέσος όρος, που είναι 26%, και σταδιακά θα καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας μας σε γενικούς ιατρούς και παθολόγους, τόσο στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας όσο και στα νοσοκομεία. Είναι η πρώτη φορά που παρέχονται κίνητρα σε νέους ιατρούς, ώστε να σταδιοδρομήσουν επαγγελματικά και να παραμείνουν στη χώρα μας.
• Υλοποιείται στοχευμένο πρόγραμμα επαναπατρισμού γενικών ιατρών και παθολόγων από την Κύπρο και τη Μεγάλη Βρετανία, το οποίο περιλαμβάνει συγκεκριμένα κριτήρια και προϋποθέσεις και παρέχει ισχυρά επιστημονικά και οικονομικά κίνητρα (ενδεικτικά, οι ετήσιες οικονομικές απολαβές θα κυμαίνονται από 100.000 έως 150.000 ευρώ και θα συνοδεύονται από μειωμένη φορολόγηση, η οποία είναι ήδη σε ισχύ για όσους επιστήμονες επιλέγουν τον επαναπατρισμό τους).
Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας ανέφερε επίσης ότι σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας και την ακαδημαϊκή κοινότητα, δρομολογείται η ανάπτυξη Πανεπιστημιακών Μονάδων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, ώστε να ενισχυθεί η εκπαίδευση των γενικών ιατρών, των παθολόγων, αλλά και άλλων επαγγελματιών υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, ώστε να παρέχουν πιο αποτελεσματικές υπηρεσίες και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και γνώση, σύμφωνα με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές. Επιπλέον, θεσμοθετείται ο ρόλος του Συντονιστή Φροντίδας (Patient Navigator), ο οποίος θα συνδράμει τον προσωπικό ιατρό στην καθημερινή του εργασία και θα διευκολύνει τους ασθενείς στην πλοήγησή τους στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, ενώ παράλληλα θα διασφαλίζει την ολιστική κάλυψη των αναγκών τους, μέσω π.χ. της διασύνδεσής τους με τις κοινωνικές υπηρεσίες κ.ά. «Στόχος του υπουργείου Υγείας μέσα από όλες αυτές τις παρεμβάσεις που περιλαμβάνει η νέα μεταρρύθμιση είναι η ενίσχυση του θεσμού του προσωπικού ιατρού και η δημιουργία νέας δεξαμενής γενικών ιατρών και παθολόγων, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες υγείας των πολιτών σε κάθε γωνιά της χώρας», κατέληξε η κ. Αγαπηδάκη. Οι παραπάνω εξαγγελίες της κ. Αγαπηδάκη -και ειδικά αυτές που αφορούν στις οικονομικές απολαβές της τάξης 100.000-150.000 ευρώ σε όσους γιατρούς επαναπατριστούν και γίνουν οικογενειακοί- συνάντησαν τις έντονες αντιδράσεις των νοσοκομειακών γιατρών, αλλά και των επιστημονικών φορέων της γενικής Ιατρικής και της Παθολογίας.
Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΥΓΕΙΑ ΑΝΑΠΟΣΠΑΣΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ
Σημαντικά βήματα προς την ψηφιακή υγεία έχει κάνει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Όμως μένουν ακόμα πολλά σημαντικά βήματα για να ενταχθεί η ψηφιακή υγεία στον τομέα της πρόληψης. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες που συμμετείχαν σε συζήτηση που διοργάνωσε το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT Health), η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την ψηφιοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης. Πιλοτικό έργο που υλοποιεί το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου θα μπορούσε να οδηγήσει στην υιοθέτηση του γερμανικού μοντέλου. Μέχρι στιγμής, περίπου 30 DTx έχουν εισαχθεί στον κατάλογο DiGA στη Γερμανία, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων καινοτομιών που υποστηρίζονται από το EIT Health από την Κεντρική, Ανατολική και Νότια Ευρώπη. Ένα παράδειγμα είναι ένα προϊόν που ονομάζεται re.flex, το οποίο αναπτύχθηκε από τη ρουμανική νεοφυή επιχείρηση Kineto Tech Rehab. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το Vitadio, μια ψηφιακή εφαρμογή που αναπτύχθηκε από μια τσεχική νεοφυή επιχείρηση για άτομα με διαβήτη τύπου 2, υποστηρίζοντάς τα στην αποτελεσματική αυτοδιαχείριση και την αλλαγή του τρόπου ζωής τους. Ωστόσο, οι γιατροί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, δεν μπορούν ακόμη να συνταγογραφήσουν αυτές και παρόμοιες εφαρμογές για τους ασθενείς τους. Στην Ελλάδα, αυτό είναι ιδιαίτερα δυσμενές, καθώς η ψηφιακή υγεία διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στο οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων. Έως και το 80% των νεοφυών επιχειρήσεων στον τομέα των επιστημών υγείας στην Ελλάδα εστιάζουν στην ψηφιακή υγεία και την ιατρική τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης (AI), της ανάλυσης δεδομένων, των διαδικτυακών ή κινητών εφαρμογών, του cloud computing, του λογισμικού, του Internet of Things και της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Πότε μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση; Στο ερώτημα αυτό απαντά το EIT Health. Η Ελλάδα όπως λέει, ήταν μία από τις πρώτες χώρες που εισήγαγε την ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην εφαρμογή του ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς (ΗΦΥ) – αν και η χώρα υπολείπεται ακόμα στην εφαρμογή του, καταλαμβάνοντας την 26η θέση μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε., σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών. Ένας από τους ισχυρότερους πυλώνες της ψηφιακής υγείας είναι η τηλεϊατρική. Οι εξ αποστάσεως διαγνώσεις/εισηγήσεις εφαρμόζονται ευρέως, μεταξύ άλλων, για την παροχή υπηρεσιών στα ελληνικά νησιά. Παρά την πρόοδο στον ψηφιακό μετασχηματισμό της υγειονομικής περίθαλψης, με κινητήρια δύναμη το Υπουργείο Υγείας και το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, οι ψηφιακές λύσεις δεν έχουν ενσωματωθεί ακόμα στο ελληνικό σύστημα υγείας. Εξαίρεση αποτελούν οι τηλεσυμβουλές, η υιοθέτηση των οποίων επιταχύνθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Το σύστημα αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας, που τέθηκε σε εφαρμογή το 2018, δεν αφορά επί του παρόντος στις καινοτομίες ψηφιακής υγείας.
Προκλήσεις και συστάσεις
Για να μπορέσουν οι Έλληνες γιατροί να συνταγογραφούν DTx για τους ασθενείς τους, το EIT Health ξεκίνησε πρόσφατα διάλογο για τις αποζημιούμενες ψηφιακές θεραπείες. Το 2022, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το υπουργείο Υγείας δημιούργησαν μια ειδική επιτροπή που έχει επίσης ως στόχο τη διερεύνηση εφαρμογών ψηφιακής υγείας που θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο για την ανάπτυξη του ρυθμιστικού τοπίου. Οι ενδιαφερόμενοι φορείς χαιρετίζουν αυτή την κίνηση, δεδομένου ότι η ψηφιοποίηση και οι υπηρεσίες τηλεϊατρικής θα μπορούσαν να βελτιώσουν την παροχή υγειονομικής περίθαλψης, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές (η Ελλάδα έχει 168 κατοικημένα νησιά). Μία ακόμα πρωτοβουλία που παρουσιάζει ενδιαφέρον όσον αφορά την ενσωμάτωση ψηφιακών και άλλων καινοτόμων λύσεων στο σύστημα υγείας είναι και ο επιταχυντής SymbIASIS – το πρόγραμμα ανάπτυξης ικανοτήτων που υλοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), τον τοπικό κόμβο του EIT Health. Στόχος του είναι να συνδέσει νοσοκομεία και νεοφυείς επιχειρήσεις και θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε πιλοτικές δοκιμές και επικύρωση καινοτόμων λύσεων στο πραγματικό τους περιβάλλον (νοσοκομεία/κλινικές).
ΙΑΤΡΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ
Το γνωστό μας από το εξωτερικό Survivorship Clinic έκανε την εμφάνισή του και στη χώρα μας. Το πρώτο Ιατρείο Υποστήριξης του Τρόπου Ζωής για ασθενείς με καρκίνο του μαστού, δημιουργήθηκε στο νοσοκομείο ΑΤΤΙΚΟΝ από την εμπνεύστρια του καθηγήτρια Παθολογίας Ογκολογίας Αμάντα Ψυρρή. Ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοϊδης υποστηρίζει σθεναρά από την πρωτοβουλία την οποία διότι όπως λέει, αποτελεί σημαντική βοήθεια για τον ασθενή με καρκίνο και όχι μόνο και δεσμεύθηκε να στηρίξει το έργο τόσο οικονομικά όσο και εξοπλιστικά. Το Ιατρείο Υποστήριξης του Τρόπου Ζωής για ασθενείς με καρκίνο δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της καθηγήτριας Ογκολογίας, διευθύντριας της ΒΠΠΚ Αμάντας Ψυρρή και του καθηγητή Χειρουργικής, προέδρου της Ιατρικής Σχολής Νικολάου Αρκαδόπουλου, σε συνεργασία με την ακαδημαϊκή υπότροφο Καλλιόπη Καλαϊτζή, ιατρό Φυσικής Ιατρικής και Απο–κατάστασης. Το Ιατρείο άνοιξε για πρώτη φορά τις πύλες του το Μάρτιο του 2023 και μέχρι σήμερα έχει περίπου 40 ασθενείς που το επισκέπτονται. Στόχος είναι να το γνωρίσουν οι ασθενείς από όλη τη χώρα και να το επισκεφθούν και όχι μόνο ασθενείς με καρκίνο του μαστού αλλά και άλλες μορφές καρκίνου.
Δευτερογενής πρόληψη
«Ο σκοπός αυτού του ιατρείου είναι η δευτερογενής πρόληψη, η συμβουλευτική στον τρόπο ζωής και η μακροχρόνια παρακολούθηση για την ανίχνευση πρώιμων και όψιμων ψυχοκοινωνικών επιπλοκών της νόσου και της θεραπείας» επισημαίνει η κα Ψυρρή. Μην ξεχνάμε όπως λέει ότι έχουμε πια απομακρυνθεί από τα παλιά μας πρότυπα όπως για παράδειγμα την μεσογειακή διατροφή ή την επαφή μας με τη φύση. Επίσης, το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί. Αν ζήσει κανείς μέχρι τα 80 έχει πιθανότητα κατά 50% να νοσήσει από καρκίνο. Η δευτερογενής πρόληψη είναι κι αυτή το ίδιο σημαντική με την πρωτογενή. Επιπλέον, με τη δευτερογενή πρόληψη δίνουμε στους ασθενείς κατευθύνσεις για να αντιμετωπίσουν καλύτερα ότι προκύψει. Δεν είναι λίγοι αυτοί που μέσα στην απελπισία τους αναζητούν μη ενδεδειγμένες ιατρικές λύσεις με την ελπίδα ότι όλα θα πάνε καλά.
Πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα
Τέλος, η Dr Καλλιόπη Καλαϊτζή, Φυσική Ιατρική & Αποκατάσταση Lifestyle Medicine & Culinary Coaching ακαδημαϊκή υπ. Ιατρική Σχολή Αθηνών, εξήγησε τον τρόπο λειτουργίας του ιατρείου λέγοντας ότι ουσιαστικά το ιατρείο αυτό προσφέρει δευτερογενή πρόληψη. Όπως είπε πρόκειται για ένα πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα Ιατρείο. Είναι η πρώτη “survivorship clinic” στη χώρα μας, τη στιγμή που στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία συντονισμένη προσπάθεια παρακολούθησης δια βίου αυτών των ασθενών, ενώ προγράμματα Αποκατάστασης για καρκινοπαθείς είναι ανύπαρκτα προς το παρόν. Το πρόγραμμα αυτό ήταν στην πιλοτική του φάση διαθέσιμο σε κάθε ασθενή, που διαγιγνώσκεται με καρκίνο του μαστού στο νοσοκομείο ΑΤΤΙΚΟΝ, ενώ στη δεύτερη φάση που τώρα ξεκινά ανοίγει σε κάθε ασθενή με καρκίνο του μαστού και όχι μόνο.
Πηγη:HealthDaily
