της Ευαγγελίας Μπίτου, φιλολόγου
Πολλά είναι αυτά που προκαλούν άγχος και ανασφάλεια στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, μεταξύ των οποίων και η σχολική βία, που δικαιολογημένα προβληματίζει έντονα. Υπάρχουν όμως και εκείνοι οι μαθητές, οι οποίοι είναι δημιουργικοί, ενεργούν αθόρυβα και δίνουν μια νότα αισιοδοξίας. Αισιόδοξο μήνυμα έστειλαν την περασμένη Κυριακή, με την αφηγηματική θεατρική τους παράσταση «Ο Παπαδιαμάντης μέσα από… τα μάτια τους» στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Τρικκαίων, οι μαθητές.
Παρά το φορτωμένο σχολικό τους πρόγραμμα – οι μαθητές του ελληνικού Λυκείου είναι από τους πιο σκληρά εργαζομένους στη χώρα – βρήκαν τον χρόνο να ασχοληθούν με το μεγάλο μας λογοτέχνη, να επιλέξουν κείμενά του, να τα διαβάσουν, να εμβαθύνουν, να προβληματισθούν. Ξόδεψαν από τον πολύτιμο χρόνο τους και κουράσθηκαν, για να παρουσιάσουν επί σκηνής, με δημιουργικό λόγο δικό τους και με τη δική τους οπτική, το περιεχόμενο των κειμένων πειστικά· έργο καθόλου εύκολο. Δεν πτοήθηκαν ούτε τους αποθάρρυνε η ιδιάζουσα γλώσσα του συγγραφέα, που φαίνεται μεν στην αρχή δύσκολη, αλλά, αν επιμείνει κάποιος να διαβάσει δύο τρία φύλλα, ίσως τη συνηθίσει και ίσως νιώσει κάτι από αυτό που ο Ελύτης ονομάζει «Η μαγεία του Παπαδιαμάντη».
Με βάση τα επιλεγμένα κείμενα και με δημιουργική γραφή παρουσίασαν τον Παπαδιαμάντη με τη δική τους εφηβική ματιά. Συνέλαβαν τη διαχρονική αλήθεια του Παπαδιαμάντη, πως τα βάσανα και οι στενοχώριες των ανθρώπων χαρακτηρίζουν όλες τις εποχές· «Σαν να‘ χαν ποτέ τελειωμό τα πάθια κι οι καημοί του κόσμου» γράφει στο διήγημα «Το μοιρολόγι της φώκιας».
Πολλά πραγματικά «τα πάθια κι οι καημοί του κόσμου» σε κάθε εποχή, πολλές οι πληγές της κοινωνίας, τις οποίες βέβαια ο Παπαδιαμάντης ξεσκεπάζει, αλλά τις ακουμπάει με στοργή· «ζωγραφεί μετά στοργής τα ήθη» γράφει ο ίδιος. Ακόμη και τη «Φόνισσα» την αφήνει μετέωρη μεταξύ της ανθρώπινης δικαιοσύνης και της θείας Δίκης. Φέρνει στο φως τα προβλήματα, χωρίς να προσθέτει βάρος στους πονεμένους και καταφρονεμένους. Γι’ αυτό ο Ελύτης στο «Το Άξιον Εστί, ΙΑ΄) γράφει:
Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί,
Όπου και να θολώνει ο νους σας,
Μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό,
Και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.
Τη θέση της γυναίκας, πρόβλημα διαχρονικό, την έδωσαν τα παιδιά με τον δικό τους τρόπο μέσα από τα κείμενα του Παπαδιαμάντη. Άγγιξαν και τα εφηβικά σκιρτήματα και άλλα κοινωνικά ζητήματα. Αλήθεια, ο Άγγελος, αν ερχόταν σήμερα, πού θα εύρισκε να αφήσει τα δώρα του ουρανού; αναλογίσθηκα μετά «Τα πτερόεντα δώρα». Τους προβληματισμούς τους έπλεξαν σε στίχους που μελοποίησαν και έδειξαν και άλλες ικανότητες. Τα σκηνικά τους, με σύγχρονο τρόπο στημένα, εντυπωσίασαν. Καταχειροκροτήθηκαν επίσης οι αφηγητές – αφηγήτριες και οι ηθοποιοί, που, αν και ερασιτέχνες στη σκηνή, κινήθηκαν με άνεση και απέδωσαν με επιτυχία τους ρόλους τους.
Η όλη αφηγηματική θεατρική παρουσίαση ήταν μια πολύ θετική παρουσία, ένα αισιόδοξο μήνυμα για τη νιότη της Β/θμιας Εκπαίδευσης στην τρικαλινή κοινωνία. Αξίζει να υπογραμμισθεί η σύνδεση του Σχολείου, μέσω της εκδήλωσης, με την κοινωνία. Καλό είναι η επίδραση, που έτσι κι αλλιώς υπάρχει, να είναι αμφίδρομη και θετική. Η εκδήλωση έδειξε εισέτι την ωριμότητα, τη σοβαρότητα και τις δυνατότητες των νέων, τους οποίους εύκολα επικρίνομε. Να τους κρίνομε, αλλά αφού κάνομε αυτοκριτική για τον κόσμο που τους παραδώσαμε.
Άξιοι ειλικρινά πολλών επαίνων οι μαθητές και οι μαθήτριες που έλαβαν μέρος στην εκδήλωση, αλλά και εκείνοι που βοήθησαν χωρίς να φανούν. Άθλο επιτέλεσαν με το δύσκολο έργο που ανέλαβαν. Εξάλλου για τα δύσκολα είναι οι δυνατοί. Άξιοι πολλών συγχαρητηρίων και οι καθηγητές τους, Ζήση Στεργιανή και Πουλιάνα Λουίζα, που συγκοπίασαν μαζί τους. Πολλών συγχαρητηρίων άξιος και ο πρωτεργάτης, ως συντονιστής της όλης προσπάθειας, κ. Κουφογιάννης Ευθύμιος, ο Διευθυντής του 4ου Γ.Ε.Λ. Τρικάλων «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης». Ευγενική από μέρους του και η πρόσκληση του Συλλόγου και του πρώην Διευθυντή αυτού του Λυκείου, κ Νάστα Αθανασίου, οι οποίοι ενήργησαν για την ονοματοδοσία. Ο κ. Νάστας μάλιστα, στον οποίο δόθηκε ο λόγος, αναφέρθηκε και στο ενδιαφέρον ιστορικό της ονοματοδοσίας.
Ανέφερε μάλιστα απόσπασμα του Πρακτικού: «Γέροντα [Παπαδιαμάντη], δεν σε τιμάμε εμείς με το όνομα. Εσύ τιμάς εμάς». Τολμώ να πω στους συντελεστές της εκδήλωσης πως εσείς τιμήσατε τον Παπαδιαμάντη, διότι είχατε το θάρρος να τον προσεγγίσετε με την καθαρή ματιά της νιότης.
Ως συνταξιούχος εκπαιδευτικός, που αγάπησε το Σχολείο, κάνω, καταλήγοντας, μιαν ευχή: Άμποτε το Σχολείο να χωρούσε τα όνειρα των παιδιών! ή, καλύτερα, άμποτε τα όνειρα των παιδιών να χωρούσαν στο Σχολείο! Θα ήταν τότε χώρος χαράς και δημιουργίας, και όχι καταπόνησης, ανίας και βίας. Το μέλλον πάντως της κοινωνίας εξαρτάται από την παιδεία που παρέχει το σχολείο.
