ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΥΛΩΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
Ἡ σημερινή ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Παναγίας μας εἶναι ἑορτή ἰσοστάσια μέ τή λαμπροφόρο Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας, γι’ αὐτό καί παλιότερα συνεορτάζονταν. Τώρα πλέον μέ τό διορθωμένο Ἰουλιανό ἡμερολόγιο δέν συμπίπτει ποτέ, Εὐαγγελισμός καί Ἀνάσταση μαζί λόγῳ τῆς διαφορᾶς τῶν δεκατριῶν ἡμερῶν.
Τί γιορτάζουμε τήν ἡμέρα αὐτή; Θά ἀπαντήσουμε μέ βάση τήν ἱερή ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς. Ἕνα μυστήριο «κεκρυμμένον», ἄγνωστο καί στούς ἀγγέλους ἐμπιστεύεται στή Ναζαρέτ ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ στή μόνη ἀκήρατο Μαριάμ (Ἰδιόμελο Κεκραγαρίων προερτίου Ἑσπερινοῦ ἑορτῆς, Μηναῖον Μαρτίου, ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας 2002, σ. 237).
Κάθε εὐσεβής Ἰσραηλίτισσα πίστευε πώς θά μποροῦσε νά γίνει ἡ μητέρα τοῦ Μεσσία. Ἡ Μαριάμ, ὅμως, βρέθηκε στά «μάτια» τοῦ Θεοῦ «Παναμώμητος» «μόνη ἐκλεκτή», «ἔμψυχη νεφέλη» (ὅ.π.). Καί ἡ Παναγία μας, ἀσφαλῶς, γεννήθηκε μέ τό προπατορικό ἁμάρτημα, ἀλλά, ὅμως, μετά τόν Εὐαγγελισμό δέν εἶχε προσωπικά ἁμαρτήματα.
Ἡ Θεοτόκος Μαριάμ ἑτοιμάσθηκε ἀπό τόν Θεό νά γίνει τό «Φωτοφόρο Παλάτι», γιατί μέσα «στήν «ἄφθορη νηδύν» της (ὅ.π.) θά γινόταν ἐκ Πνεύματος Ἁγίου ἡ σύλληψη καί στή συνέχεια γιά ἐννιά μῆνες ἡ κυοφορία τοῦ Θεοῦ-Λόγου, τοῦ δευτέρου προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος. Αὐτό τό μυστηριῶδες συμβόλαιο τό εἶχε ὑπογράψει ἡ Παναγία Τριάδα τήν ἡμέρα τῆς πτώσεως τῶν Πρωτοπλάστων καί τώρα ἡ κόρη τῆς Ναζαρέτ μέ τόν Εὐαγγελισμό της τό ἐξοφλεί!
Στήν Παλαιά Διαθήκη οἱ Προφῆτες «εἶδαν» τήν Παναγία μας ὡς Ὄρος ἀλατόμητο (Δανιήλ) ὡς Γεννήτρια Θεοῦ (Ἠσαΐας) ὡς πόκο ἔνδροσο (Γεδεών) ὡς Ἁγίασμα (Δαυίδ), ὡς πύλη κεκλεισμένη (Ἰεζεκιήλ), ὡς ἔμψυχη Βάτο, Στάμνα -τοῦ μάννα- (Μωυσῆς), θρόνο καί κλίμακα ὁ Ἰακώβ καί ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ Κεχαριτωμένη! Οἱ προφητεῖες εἶναι ἀντιπροσωπευτικές, γιατί ὁλόκληρη ἡ Παλαιά Διαθήκη ὅδευε πρός τήν γέννηση τῆς Μαριάμ, μέ τήν ὁποία θά παρέδιδε τή σκυτάλη στήν Καινή Διαθήκη.
Στόν σταῦλο τῆς ἀνθρώπινης ἁμαρτίας μέχρι τή γέννησή της οἱ ἄνθρωποι δέν ἄφησαν ἄλλη ἁμαρτία πού νά μήν τήν ἔκαναν. Καί στό Περιβόλι τοῦ Θεοῦ κάθε χρόνο ἄνθιζε καί ἕνα, κάθε φορά πιό εὐῶδες, ἄνθος. Τό εὐωδέστερο καί τελευταῖο ἦταν ἡ Παναγιά μας.
Ἄρα τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ ἀποκαλύπτει στήν κόρη τῆς Ναζαρέτ μία προαιώνια βουλή (Ἰδιόμελο Κεκραγαρίο Ἑσπερινοῦ ἑορτῆς Εὐαγγελισμοῦ, Μηναῖο Μαρτίου σ. 249) τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο. Αὐτή τή «βουλή» μόνο ἡ Παναγία εἶχε τίς προϋποθέσεις νά ἐκπληρώσει. Καί ὅμως δειλιάζει καί ἀπορεῖ: Πῶς μποροῦν νά γίνουν ὅλα αὐτά πού διεμήνυε ὁ Ἀρχάγγελος; (ὅ.π.). Καί ἡ ἀπάντηση σαφής: «Θεός ὅπου βούλεται, νικᾶται φύσεως τάξις, φησίν ὁ ἀσώματος» (ὅ.π.)!
Χαρᾶς εὐαγγέλια (Στιχηρό Ἰδιόμελο ἑορτῆς, Μηναῖο, ὅ.π., σ. 253). Ἡ ἀρχή τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ (Ἀπολυτίκιο ἑορτῆς, Μηναῖο, ὅ.π., σ. 254). Ἐπειδή τήν ἡμέρα αὐτή ὁ Γαβριήλ στήν Παρθένο Μαρία ἀπό τόν οὐρανό ἐκόμισε τό Εὐαγγέλιο.
Σύμφωνα μέ τήν ἱερή ὑμνολογία σέ τί συνίστασται αὐτό; Παραθέτουμε τά ρήματα μόνο τῶν τροπαρίων πού θεολογικότατα ὑπογραμμίζουν τό γεγονός τῆς Σύλληψης τοῦ Θεοῦ-Λόγου: «συλλήψῃ Υἱόν τοῦ Ἀδάμ ἀρχαιότερον» (Τροπάριο Αἴνων ἑορτῆς, Μηναῖο Μαρτίου, ὅ.π., σ. 264), «τέξῃ γάρ Υἱόν, τόν πρό αἰώνων Θεόν» (Δοξαστικό μετά τήν β’ Στιχολογία τοῦ Ὄρθρου τῆς ἑορτῆς, Μηναῖο, ὅ.π. σ. 255), «οὐ φθαρήσῃ» (Δοξαστικό μετά τόν Πολυέλαιον, Μηναῖο Μαρτίου, σ. 255) καί «πάλιν μένεις Παρθένος» (ὅ.π.). Αὐτό συνοπτικά μέσα ἀπό τά τροπάρια τῆς ἱερῆς ὑμνολογίας εἶναι τό «εὐαγγέλιο» τοῦ Γαβριήλ πρός τή Θεοτόκο.
Ὁ Ἰησοῦς Χριστός γεννᾶται ἀχρόνως (προπάντων τῶν αἰώνων) ἐκ τοῦ Πατρός. Γεννᾶται ὅμως καί ἐν χρόνῳ ἐκ μητρός, μέ τήν εὐδοκία τοῦ ἀΐδιου Πατρός καί τή συνεργία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μέ ἄλλα λόγια ὁ Θεός στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ γεννᾶται ἀπό τό Πνεῦμα Του καί ἀπό τήν Παρθένο Μαρία. Ἔτσι ἡ Πανάμωμος Μαριάμ, χωρώντας στή γαστέρα της ἐκεῖνον πού δέν χωροῦν οἱ οὐρανοί (ὅ.π.), γίνεται ἡ Χώρα τοῦ Ἀχώρητου, γιατί, σαφῶς, ὁ Θεάνθρωπος εἶναι ἡ χώρα τῶν ζώντων. Εἶναι, ὅμως, καί ὁ νέος Ἀδάμ καί ἡ Παναγία ἡ νέα Εὕα. Κατά λογική ἀλληλουχία εἶναι καί τοῦ κόσμου ἡ ἀνάπλαση, δηλαδή ἡ ἀναδημιουργία (Στιχηρό Ἰδιόμελο Λιτῆς, Μηναῖο, ὅ.π., σ. 252).
Ξένο καί ἀπόρρητο τό θαῦμα τῆς σύλληψης (Ἐξαποστειλάριο Ἑορτῆς, Μηναῖο, ὅ.π., σ. 264). Μυστήριο μέγα! Ὁ τρόπος τῆς κενώσεως τοῦ Θεοῦ-Λόγου ἄγνωστος! Ὁ τρόπος τῆς συλλήψεως ἄφραστος (ὅ.π.)! Τήν ἡμέρα τοῦ Εὐγγελισμοῦ ἡ Μαριάμ συλλαμβάνει στή γαστέρα της τή Χαρά τοῦ κόσμου (Δοξαστικό Ἀποστίχων Ἑσπερινοῦ Ἑορτῆς, Μηναῖο, ὅ.π., σ. 235)! Ὄντως ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ἡ Χαρά τοῦ κόσμου, ἡ χαρά ὅλων ἐκείνων πού πιστεύουν στό ὄνομά Του καί ἡ χαρά αὐτή εἶναι μόνιμη στίς ὑπάρξεις τους!
Ἡ Παναγία μας μετά τόν Εὐαγγελισμό γίνεται ἡ λύτρωση ὅλων τῶν ἀνθρώπων ἀλλά καί ἡ μοναδική τους σωτηρία (Τροπάριο στ΄ Ὠδῆς Κανόνος Ἑορτῆς, Μηναῖο, ὅ.π., σ. 241). Ὑπέροχη αὐτή ἡ εἰκόνα τοῦ ὑμνογράφου. Μεγάλη ἡ ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Παναγίας μας. Μ’ αὐτήν ἀρχίζει τῆς σωτηρίας μας τό κεφάλαιο (Τροπάριο ζ΄ Ὠδῆς Κανόνος Ἑορτῆς, Μηναῖο, ὅ.π., σ. 244). Καί αὐτό τό «κεφάλαιο» κλείνει μέ τήν Ἀνάσταση τοῦ Θεανθρώπου. Οἱ δυό αὐτές γιορτές εἶναι ἰσοστάσιες.
Καί ἐμεῖς ψελλίζουμε γιά αὐτά τά μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ, μή μπορώντας νά ἐννοήσουμε τό ἄφραστο θαῦμα, τά λόγια τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ πρός τήν Παναγιά μας: Χαῖρε, ἡ Κεχαριτωμένη Μητέρα τοῦ Χριστοῦ κατά σάρκα καί πνευματική ὅλων μας μάννα. «Εὐαγγελίζου γῆ χαράν μεγάλην» (Μεγαλυνάρων Ὠδῆς θ΄ ἑορτῆς, Μηναῖο Μαρτίου, σ. 262).
