Ο ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΠΟΧΗ

Θύραθεν Σοφία Σπερματικός Λόγος

Δρ. Θεόδωρος Κ. Γκαλέας

Πολλοί ήταν οι Δίκαιοι που έζησαν, πριν από την έλευση του Χριστού, σύμφωνα με το Νόμο του Θεού ή των Θεών που πίστευαν. Οι φιλόσοφοι, οι ποιητές, οι συγγραφείς και γενικότερα οι άνθρωποι των γραμμάτων, στην αρχαιότητα, είχαν την άνωθεν φώτιση και έμπνευση. Είχαν τον σπερματικό λόγο, την έμφυτη δύναμη η οποία ενεργεί σε όλους τους ανθρώπους και τους καθοδηγεί στην αναζήτηση και ανεύρεση της αλήθειας. Σπέρματα, δηλαδή τμήματα της αλήθειας, μας έδωσαν ο Πυθαγόρας, ο Σωκράτης, ο Όμηρος, ο Αριστοτέλης, ο Πλάτων, ο Πλούταρχος και πολλά άλλα μεγάλα Πνεύματα, όπως τα χαρακτηρίζουμε.

Το Ιπποκράτειο Πνεύμα συνεχίζει να κατέχει παγκόσμια θέση για τη μεγάλη προσφορά του. Ανεκτίμητη είναι η αξία της Υγείας και αποτελεί το πρώτο αγαθό που επιζητεί ο άνθρωπος.

Ο Ιπποκράτης, ο Πατέρας της Ιατρικής, γεννήθηκε στην Κω το 460 π.χ. Ανήκε στην οικογένεια των Ασκληπιάδων, που για γενεές, ασκούσαν το ιατρικό επάγγελμα. Πολυμαθέστατος, από τα νεανικά του χρόνια, καλλιέργησε το πνεύμα του με δάσκαλο τον Ηρόδικο και τους φιλοσόφους Γοργία, Πρόδικο και Δημόκριτο. Εγκαταστάθηκε αρχικά στη Θεσσαλία και αργότερα στην Αθήνα, όπου διέπρεψε ως γιατρός, δημιουργώντας πελώρια φήμη γύρω από τα έργα και τη ζωή του. Σε βαθιά γεράματα, γύρισε στη Θεσσαλία και πέθανε στη Λάρισα. Άφησε πίσω του σημαντικό έργο από μελέτες και συγγράμματα, που ήταν η βάση για τη σύνταξη 60 και πλέον έργων, από τους συνεχιστές της ιατρικής του και τα οποία αποτέλεσαν την παρακαταθήκη της πρώιμης ιατρικής επιστήμης. Θαυμάζουμε και εντυπωσιαζόμαστε από την Ιπποκρατική Ηθική που κυριαρχεί σε όλη τη Συλλογή των έργων του φωτισμένου αυτού γιατρού. Ο Όρκος, τον οποίο δίνει υπόσχεση να κρατήσει κάθε νέος γιατρός, στην Ελλάδα, αλλά και σε αρκετές άλλες χώρες του κόσμου, αποτελεί κανόνα ηθικής και δεοντολογίας. Κύρια χαρακτηριστικά του είναι η μελέτη των νόσων με επιστημονική ακρίβεια: ιστορικό από τον ίδιο τον ασθενή και τους οικείους του, εξέταση προσεκτική, επισκόπηση, ακρόαση. Επίσης επιδημιολογικό ιστορικό, καιρικές και τοπικές συνθήκες. Η σημαντικότερη έννοια που τονίζεται είναι ότι πάντοτε προέχει ο πάσχων και όχι η νόσος.

Διαβάζουμε βασικούς κανόνες που θέτει ο Ιπποκράτης στον Όρκο του:

● … Θα θεωρώ όμοια με του γονείς μου το Διδάσκαλό μου στην Ιατρική… Θα χρησιμοποιώ σύμφωνα με την κρίση μου και όσο μπορώ καλύτερα την επιστήμη μου προς όφελος των ασθενών και θα

προφυλάσσω αυτήν από κάθε τυχόν επίκριση και αδικία.

●… Δεν θα δώσω σε κανένα πρόσωπο δηλητήριο (φάρμακον θανάσιμον) έστω και αν μου ζητηθεί, ούτε θα αναλάβω πρωτοβουλία να υποδείξω τη χορήγησή του.

●… Επίσης δεν θα βοηθήσω καμία γυναίκα να κάνει έκτρωση.

●… Θα περάσω τη ζωή μου και θα ασκήσω το επάγγελμά μου με άψογο και ανεπίληπτο τρόπο…

●… Σε όποιο σπίτι και αν εισέρχομαι, θα είναι για το καλό των αρρώστων, αποφεύγοντας κάθε εκούσια αδικία και βλάβη σε βάρος τους και προπάντων κάθε γενετήσια πράξη με γυναίκες ή άνδρες, ελεύθερους ή δούλους.

●… Ότι βλέπω ή ακούω κατά την άσκηση της Ιατρικής ή και εκτός αυτής, το οποίο δεν πρέπει να κοινολογηθεί, θα το κρατώ μυστικό, γιατί νομίζω πως τέτοια πράγματα είναι απόρρητα.

Οι παναθρώπινες αυτές Αρχές και Αλήθειες εκφράστηκαν με την επίδραση του Παράκλητου, που προϋπάρχει προ πάντων των αιώνων και συνεχώς φωτίζει το νου και τις καρδιές των ανθρώπων.

Λέει η Πυθαγόρειος Αρχή, καθιερώνοντας την καθημερινή αυτοεξέταση, από την οποία επηρεάστηκε ο Ιπποκράτης:

«Τι παρέλειψα, τι έκαμα, τι δεν έκαμα που έπρεπε να κάμω;»

Διαβάζουμε από την Ιπποκράτειο Συλλογή:

Ιατρική Συμπόνια

Από τις τέχνες, υπάρχουν μερικές που είναι επίμονες στην εκμάθηση και ευεργετικές για όσους τις μεταχειρίζονται, κοινή πηγή ωφέλειας για τους κοινούς ανθρώπους μα πίκρας και στενοχώριας για τους ανθρώπους του επαγγέλματος. Αυτού του είδους είναι η τέχνη που οι Έλληνες ονόμαζαν Ιατρική. Ο ιατρός βλέπει φοβερά πράγματα, ψηλαφά αηδιαστικά και από τις συμφορές των άλλων ο ίδιος καρπούται λύπες, ενώ οι άρρωστοι, με την επέμβαση της τέχνης, απαλλάσσονται από τα μεγαλύτερα δεινά, από τις αρρώστιές τους, από τους πόνους, τις θλίψεις, το θάνατο. Γιατί η ιατρική προσφέρει τη βοήθειά της εναντίον όλων των κακών.

(περί Φυσών 1)

Ιατρικά Λάθη

Ο ιατρός δεν είναι αλάθητος, αλλά πρέπει να προσπαθεί να κάνει τα λιγότερα λάθη. Η Ιατρική είναι το σπουδαιότερο από όλα τα επαγγέλματα. Επειδή όμως, όσοι την ασκούν είναι αμαθείς και όσοι τους κρίνουν επιπόλαιοι, υστερεί σήμερα πολύ των άλλων επαγγελμάτων. Όποιος σκοπεύει λοιπόν να μελετήσει σε βάθος την Ιατρική, πρέπει να διαθέτει τα εξής προσόντα: φυσική κλίση, εκπαίδευση παιδιόθεν, χρόνο, φιλοπονία, κατάλληλο περιβάλλον… (Ιπποκράτους Νόμος)

Σοφία

Ο σώφρων άνθρωπος πρέπει να φροντίζει και την ηθική του. Όχι μόνο να είναι εχέμυθος, αλλά να διατηρεί στη ζωή του εξαιρετική τάξη, γιατί αυτό συντελεί στην καλή του φήμη, το δε ήθος του να είναι καλόν και αγαθόν, να είναι δε προς όλους σεμνός και φιλάνθρωπος, γιατί η προπέτεια και η προχειρότητα προκαλούν περιφρόνηση….

…Ως προς τη μορφή του, το πρόσωπό του πρέπει να είναι στοχαστικό, αλλά όχι αυστηρό, γιατί αλλιώς θα έδινε την εντύπωση αυθάδους και μισανθρώπου. Εξάλλου, όποιος αναλύεται στα γέλια και είναι πολύ εύθυμος, θεωρείται ενοχλητικός. Ο γιατρός πρέπει να φαίνεται εύχρους και εύσαρκος, γιατί αλλιώς οι άρρωστοί του θα αμφιβάλλουν αν είναι σε θέση να τους φροντίσει την υγεία τους, εφόσον δεν μπορεί να φροντίσει τη δική του.

(Ιπποκράτους περί Ιητρού)

Η συμμετοχή του αρρώστου είναι απαραίτητος

Κάθε φρόνιμος άνθρωπος, έχοντας υπόψη του πως η υγεία είναι για τους ανθρώπους το πολυτιμότερο αγαθό, πρέπει να βοηθά μόνος του τον εαυτό του, εάν συμβεί να αρρωστήσει και να κατανοεί ακόμη όσα οι γιατροί του λένε και του δίνουν στο βαθμό που αυτό είναι δυνατόν σε ιδιώτη.

(Ιπποκράτους περί παθών)

Αφορισμοί

Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρά, ο δε καιρός οξύς, η δε πείρα σφαλερή, η δε κρίση χαλεπή. Η ζωή είναι σύντομη, η δε τέχνη μακροχρόνια, η ευκαιρία φευγαλέα, η πείρα απατηλή, η ορθή κρίση δύσκολη. Πρέπει ο γιατρός λοιπόν όχι μόνο να παρέχει τα πρέποντα, αλλά να έχει και τη βοήθεια του αρρώστου και των προσώπων που τον περιστοιχίζουν. Επίσης να υπάρχουν και οι πρόσφορες συνθήκες.

Ιπποκρατική Ορολογία (χωρίς κανένα σχόλιο)

Πνευμονία, πλευρίτις, άφθες, αμυγδαλίτις, έλκος, εξανθήματα, κινάγχη, διφθερίτις, εντερίτις, ειλεός, εμπύημα θώρακος και κοιλίας, δυσεντερία, λιθίαση νεφρών, κυστίτις, καρκίνος, σπονδυλίτις, μανία, μελαγχολία, υστερία, τέτανος, κοιλιακός τύφος, άσθμα, εχινόκοκκος, επιληψία κ.α.

(Μικρό δείγμα από 11.730 λέξεις, από τις οποίες 1.776 λέξεις χρησιμοποιούνται και σήμερα)

Ιατρικό Δέον

Σε όλες τις επικίνδυνες αρρώστιες…. Πρέπει να έχει κανείς υπόψη του τα προηγούμενα, να γνωρίζει την παρούσα κατάσταση και να προλέγει τα μέλλοντα να συμβούν. Να εξετάζει προσεκτικά τα πράγματα. Για τις αρρώστιες πρέπει να έχει υπόψη του δυο πράγματα, να ωφελεί ή μάλλον να μην βλάπτει.

Η τέχνη συνίσταται σε τρεις παράγοντες: την αρρώστια, τον άρρωστο και τον γιατρό. Ο γιατρός είναι ο υπηρέτης της τέχνης. Ο άρρωστος πρέπει να βοηθά το γιατρό στην καταπολέμηση της αρρώστιας.

(Ιπποκράτους Επιδημιών το πρώτον ‖5)

Με αυτά τα λόγια, που δόθηκαν από το Θεό, με τον Παράκλητο, πολλά χρόνια πριν από την παρουσία του Χριστού, ο Ιπποκράτης περνάει από την «θύραθεν σοφία», την ανθρώπινη, και ανεβαίνει σε άλλο επίπεδο μεταφυσικό. Η θύραθεν σοφία, που μας βοηθά να λαμβάνουμε τα εκ του κόσμου χρειαζούμενα, όταν δέχεται τις δωρεές και τα αγαθά του Αγίου Πνεύματος, φωτίζει και ανοίγει το δρόμο της ελευθερίας και της ευτυχισμένης ζωής στον άνθρωπο.

Βιβλιογραφία

1. Άπαντα Ιπποκράτους

2. Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, κεφάλαιο Α΄, 9

3. Ιουστίνου Απολογία Β΄, P.G. 6,465B–C΄. Σκουτέρη, Ιστορία Δογμάτων, σ.222-223

4. Λόγοι Μεγάλου Βασιλείου. 2^η παιδαγωγική πραγματεία. Ομιλία εις την αρχήν των Παροιμιών. 364 ή 365 μ.χ.

5. Φώτης Κόντογλου.