ΠΕΡΙ ΑΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (του Σωτήρη Οικονόμου Δάσκαλος-Συγγραφέας)

Κάποτε ένας κάβουρας καθόταν στην όχθη του ποταμού και ηλιαζόταν. Μόλις τον είδε κάποιο φίδι, πήγε σιγά-σιγά έρποντας κοντά του.
-Γεια σου, κουμπάρε, του είπε. Γατί κάθεσαι εδώ στην όχθη έτσι άκεφος και δεν βουτάς μέσα στο νερό;
– Δεν βουτώ, επειδή κρυώνω πολύ. Απάντησε εκείνος.
– Κρυώνεις πολύ και δεν μου το λες τόση ώρα; Εγώ για ποιον λόγο νομίζεις ότι είμαι εδώ;
– Για ποιον;
– Για να σε ζεστάνω.
– Πώς θα με ζεστάνεις, αφού δεν έχεις γούνα.
– Να, θα τυλίξω με το σώμα μου το δικό σου, όπως τυλίγουν οι ταβερνιάρηδες τα εντόσθια των αρνιών και κάνουν τα κοκορέτσια και θα νιώσεις τέλεια! Θέλεις να δοκιμάσεις;
– Εντάξει. Φαίνεσαι πάρα πολύ καλό και συμπονετικό! Σου έχω εμπιστοσύνη! Συνέχισε ο κάβουρας.
Αφού λοιπόν αυτός συμφώνησε με την πρόταση που του έγινε, το φίδι άρχισε να τυλίγει το σώμα του. Στην αρχή το τύλιγμα ήταν φυσιολογικό και ο κάβουρας απολάμβανε την ευεργεσία της ζεστασιάς. Μετά όμως η κατάσταση άλλαξε και μάλιστα προς το χειρότερο.
– Σιγά, ρε κουμπάρε, του είπε κάποια στιγμή. Φτάνει, μη με σφίγγεις τόσο πολύ, γιατί όχι μόνο ζεστάθηκα, αλλά παραζεστάθηκα..
Το φίδι που είχε σκοπό να πνίξει και να φάει τον κάβουρα, συνέχιζε το έργο του, χωρίς να δίνει σημασία στις εκκλήσεις του.
– Σου είπα ότι παραζεστάθηκα! Θα με σκάσεις! Δεν αντέχω άλλο!
– Αντέχεις, πώς δεν αντέχεις! Λες ψέματα! Αφού μπορείς και μιλάς ακόμα!
Και εκεί που ειρωνευόταν το φίδι τον κάβουρα και τον ταλαιπωρούσε, αυτός αντιλαμβανόμενος την απάτη και τον επικείμενο κίνδυνο του θανάτου του, άνοιξε τις δαγκάνες του και το δάγκωσε στον λαιμό. Τότε αυτό άρχισε να του χαλαρώνει τα δεσμά, λέγοντας με πόνο.
– Άφησέ με, ρε κουμπάρε, να χαρείς, γιατί θα με πνίξεις! Εγώ πήγα να σε σώσω απ’ το κρύο. Γιατί δεν αναγνωρίζεις την προσφορά μου;
– Γιατί προτιμώ να είμαι ζωντανός και κρυωμένος, παρά ζεστός και ψόφιος! Απάντησε ο κάβουρας και έπνιξε το φίδι, πριν να χάσει τη ζωή του, που έθεσε ανεπιφύλακτα στη διάθεσή του, χωρίς να λάβει τα απαραίτητα μέτρα. Έστω και αργά λοιπόν, σώθηκε. Τι θα γινόταν όμως, αν δεν είχε τόσο αποτελεσματικό όπλο για να το παλέψει, έστω και την τελευταία στιγμή; Μοιραία θα είχε χάσει την ζωή του.
Αναλύοντας τον ανωτέρω μύθο, παρατηρούμε ότι τα βασικά στοιχεία δημιουργίας του προβλήματος είναι δύο. Η ΑΠΑΤΗ από μέρους του υποψηφίου θύτη και Η ΕΥΠΙΣΤΙΑ του υποψηφίου θύματος. Στοιχεία, δηλαδή, τα οποία υπάρχουν και στις σχέσεις των μεταξύ μελών της ανθρώπινης κοινωνίας. Μερίδα πολιτικών κομμάτων και προσώπων δεν εξαπατά υποσχόμενη λαγούς με πετραχήλια τους ευπίστους ψηφοφόρους, ακόμα και αν έχει αμαρτωλό παρελθόν, με σκοπό την κατάληψη της εξουσίας; Στις εμπορικές συναλλαγές και στις καθημερινές ανθρώπινες σχέσεις δεν συμβαίνει το ίδιο; Η τραγική κατάληξη της ανυποψίαστης φοιτήτριας στην Ρόδο το αποδεικνύει.
Για την αποτροπή, λοιπόν, αναλόγων δυσάρεστων καταστάσεων χρειάζεται επαγρύπνηση και λήψη καταλλήλων μέτρων για αυτοπροστασία και όχι ευπιστία.
Αν η μικρή μαθήτρια Δημοτικού Σχολείου της Θεσσαλονίκης πρόσφατα, όπως και κάθε άλλο παιδί που βίωσε κάτι ανάλογο πρωτύτερα, είχε διδαχθεί θέματα αυτοπροστασίας και εξασκηθεί στην αντιμετώπιση παρομοίων καταστάσεων, πιθανόν να είχε αποφύγει το μαρτύριο της απαγωγής από άγνωστο άτομο κατά την έξοδό της από το σχολείο και κατ’ επέκταση η οικογένειά της με την ευρύτερη κοινωνία τον πόνο και την αναστάτωση.
Το ερώτημα, λοιπόν είναι. Προσφέρει η οικογένεια και το σχολείο τα απαραίτητα εφόδια για την αποφυγή και αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων; Δημιουργεί έναν πολίτη θωρακισμένο απέναντι στην διαστροφή τυχόντος συμπολίτη και σε κάθε άλλον κίνδυνο; Τόσο ο αφελής ενήλικος όσο και το ανυποψίαστο παιδί είναι ευάλωτοι στην πειθώ των απατεώνων.
Το ανησυχητικό στοιχείο στην όλη υπόθεση είναι ότι το Ελληνικό Σχολείο έχει αποτύχει οικτρά στον τομέα της δημιουργίας καταλλήλου υποδομής στο άτομο, ώστε να μπορεί να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τα θέματα της ζωής. Αντιμετωπίζει το παιδί ως μεγάλο και μάλιστα ως άμεσα υποψήφιο εργαζόμενο. Μονίμως το έχει απέναντί του ως εξεταζόμενο, λες και επιζητεί από αυτό να αποδείξει την παντογνωσία του, ενώ καθημερινά του στερεί τον ανάλογο ελεύθερο χρόνο που χρειάζεται για να παίξει και να ζήσει φυσιολογικά. Αντί να του καλλιεργεί με οργανωμένο τρόπο δεξιότητες αποτελεσματικής αντιμετώπισης των καταστάσεων της ζωής, π.χ. με την κυκλοφοριακή αγωγή, την αγωγή της υγείας, της αυτοπροστασίας, της συμπεριφοράς κ.α., το βομβαρδίζει από την νηπιακή του ηλικία με γνώσεις άχρηστες και άκαιρες. Αλήθεια, σε τι εξυπηρετεί η εκμάθηση των ξένων γλωσσών, της λειτουργίας του ηλεκτρονικού υπολογιστή και άλλων μη ενδεικτικών στοιχείων διδακτέας ύλης για την νηπιακή και πρώιμη παιδική ηλικία στο σχολείο, την στιγμή που το παιδί δεν μπορεί να δέσει ούτε τα κορδόνια των παπουτσιών του; Γιατί δεν μυείται το νήπιο και το μικρό παιδί στα θέματα της ζωής; Μήπως οι ιθύνοντες νόες των ενηλίκων βιάζονται να το μεγαλώσουν, βλέποντάς το ως ένα εξάρτημα της οικονομικής μηχανής που αποβλέπει στο μελλοντικό κέρδος; Δεν γνωρίζουν ότι δια του παιχνιδιού και του βιωματικού τρόπου προσέγγισης των ζητημάτων που το αφορούν, μπορούν να το ωφελήσουν;
Καμαρώνουν και κορδώνονται οι Έλληνες που τα παιδιά τους μαθαίνουν γραφή, ανάγνωση, αριθμητική, υπολογιστή, ξένες γλώσσες ακόμα και από το νηπιαγωγείο. Βιάζονται να τα ιδούν πανεπιστήμονες. Και…. όταν ακούνε ότι αυτήν την ύλη την διδάσκονται σε άλλες χώρες και μάλιστα προηγμένες σε μεγαλύτερη ηλικία, τις θεωρούν οπισθοδρομικές, ενώ την δική τους προηγμένη! Το είδος της προσωπικότητας που διαμορφώνεται, δυστυχώς δεν το βλέπουν και μάλλον από ό,τι φαίνεται, δεν τους ενδιαφέρει. Προτιμούν παιδιά με πολλούς τίτλους μεν, αλλά ταλαιπωρημένα και αδύναμα από τα σχολεία και τα φροντιστήρια. Παιδιά που είναι έξω και όχι μέσα στη ζωή. Και…. όταν εμφανίζεται η δυσκολία και το κακό μπροστά τους σηκώνουν τα χέρια ψηλά, δηλώνοντας αδυναμία αντιμετώπισής τους. Μπορεί να νομίζουν ότι καλλιεργούν με αυτόν τον τρόπο την ευφυϊα τους και μάλιστα την έχουσα σχέση με κάποιον ειδικό τομέα, όμως αποτρέπουν την σοφία τους, η οποία είναι συνυφασμένη με την συνολική διαχείριση των θεμάτων της ζωής.
Η ανθρώπινη ζωή είναι πολύ μικρή, όπως και κάθε ηλικιακή περίοδος. Αν οι ενήλικοι δεν αντιληφθούν τις πραγματικές ανάγκες της κάθε ηλικίας και τις υπάρχουσες παιδικές δυνατότητες, ώστε να δώσουν στα παιδιά τα κατάλληλα εφόδια, η ελληνική κοινωνία θα συνεχίσει να έχει μεν πτυχιούχους πανεπιστήμονες αλλά ανθρώπους ανικάνους στην διαχείριση των θεμάτων της ζωής.
Μήπως, λοιπόν, είναι καιρός να καθοριστεί ένα νέο εκπαιδευτικό πλαίσιο, που να είναι συνδεδεμένο με τις πραγματικές ανθρώπινες ανάγκες και όχι με τις φαινομενικές της κοινωνίας που αποβλέπουν μόνο στο μελλοντικό κέρδος κάποιων;