ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ
ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΖΩΟ
(Τραυματισμένο μουλάρι)
[Συνέβη στο μέτωπο της Αλβανίας το 1941]
Του Κων/νου Β. Παυλάκου,
π. Σχολικού Συμβούλου Φιλολόγων
Εφοδιοπομπή ημιόνων στο Αλβανικό Μέτωπο
Ένας Βασικός πρωταγωνιστής όλων των πολέμων μέχρι περίπου τα μέσα του 20ου αιώνα είναι το ταπεινό αλλά και πολύ ανθεκτικό μουλάρι. Για αιώνες αυτό το ζώο, που έχει παραμείνει αφανές, έχει κάνει όλη τη σκληρή μεταφορική δουλειά των στρατιωτών, ενώ παράλληλα μοιράστηκε τους κινδύνους με τους άνδρες.
Η αλβανική εκστρατεία ήταν ίσως η τελευταία στην Ευρώπη στην οποία τα μουλάρια έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στον εφοδιασμό των ανδρών στο μέτωπο. Η Αλβανία είχε ελάχιστες αμαξιτές οδούς και μόνο εφοδιοπομπές ημιόνων μπορούσαν να σκαρφαλώσουν στα αφιλόξενα υψώματά της. Η στοργή που ένιωθαν οι αξιωματικοί της επιμελητείας για τα υποζύγιά τους που ταλαιπωρούνταν τόσον καιρό μπορεί να συγκριθεί με εκείνη που ένιωθαν οι άνδρες του ιππικού για τα άλογά τους.
Ένας τέτοιος αξιωματικός, ο ανθυπολοχαγός Ησίοδος Τσίγκος, διοικητής του 11ου Λόχου του 14ου Συντάγματος της 5ης (Κρητικής) Μεραρχίας που είχε ανέβει τα χιονισμένα υψώματα της Τρεμπεσίνας τον Ιανουάριο του 1941, περιέγραψε πως ένα μουλάρι, το οποίο οδηγούσε, γλίστρησε καθώς διέσχιζε έναν παγωμένο χείμαρρο:
«Η καταιγίδα επλησίαζε. Προσπάθησα να το βοηθήσω να σηκωθεί. Δεν μπορούσε να κινηθεί. Κάπου είχε εμπλακεί το πόδι του ή το είχε σπάσει. Του έβγαλα το σάγμα και έκαμα ό,τι μπορούσα για να ξανασταθεί στα πόδια του. Ματαίως. Έμενε ακίνητο και με κοίταζε. Δεν ήξερα ότι τα μάτια των ζώων μιλούν. Με κοιτούσε με απλανές βλέμμα, το οποίο υπεδήλωνε απελπισία. Απέφευγα να το κοιτάξω, αλλά δεν μπορούσα. Το βλέμμα μου ξαναγύριζε εκεί στα γεμάτα πόνο μάτια του. Ήμασταν μόνοι, εγώ κι αυτό, μέσα στην άγρια ερημιά».
Καθώς τα σύννεφα της καταιγίδας άρχισαν να συσσωρεύονται ψηλά στον ουρανό, ο Τσίγκος χάιδεψε το μουλάρι και του μίλησε: «Κάμε κουράγιο. Θα πάω να φέρω τη διμοιρία μου και θα σε γλιτώσω. Σου χρωστάμε μερίδιο της νίκης. Ήσουν πάντοτε πιστός και υπάκουος σύντροφος. Θα ’ταν ανανδρία να σε εγκαταλείψω. Θα σε στυλώσουμε στα πόδια σου, πριν σε σκεπάσει το νερό, και θα γλιτώσεις». Ο Τσίγκος όμως πραγματικά δεν είχε ιδέα τι να κάνει. Έπεφτε η νύχτα. Είχε επιτρέψει ανόητα σε τρείς στρατιώτες της εφοδιοπομπής του να προχωρήσουν μπροστά· ο μόνος που ήταν μαζί του ήταν ένας Αλβανός οδηγός. Βλέποντας τον πόνο στα μάτια του μουλαριού, εξομολογήθηκε ότι έκλαψε σαν μωρό. «Θα μείνω μαζί σου», είπε στο ζώο ανάμεσα σε λυγμούς. «Μη φοβάσαι».
Και τότε ξέσπασε η καταιγίδα και σύντομα ο Τσίγκος βρέθηκε να είναι βουτηγμένος μέχρι τη μέση στο ορμητικό νερό. Το κεφάλι του μουλαριού άρχισε να βυθίζεται κάτω από την επιφάνεια. «Σκότωσ’ το, σκότωσ’ το καπετάνιο!» φώναξε ο Αλβανός οδηγός. Ήταν καλύτερο να πεθάνει ακαριαία το μουλάρι από το να πνιγεί.
Έβγαλα την Beretta (λάφυρο ιταλικό) και τη στήριξα στο κατακούτελο, αλλά δεν είχα το θάρρος, το κουράγιο, τη δύναμη να τραβήξω τη σκανδάλη. Ο Αλβανός φώναζε κι η φωνή του χανόταν μέσα σ’ εκείνη την κόλαση: «Σκότωσ’ το, σκότωσ’ το». Με μια ομοβροντία, τρείς αραβίδες άδειασαν το μολύβι τους στο κεφάλι -όσο απέμενε έξω από το νερό- του άτυχου ζωντανού.
Οι πυροβολισμοί προήλθαν από έναν άλλον ανθυπολοχαγό και τρείς στρατιώτες που είχαν έρθει αναζητώντας τον Τσίγκο για να τον σώσουν, αν αντιμετώπιζε πρόβλημα, και είχαν λυτρώσει τα μουλάρι από τον πόνο του. Ο Τσίγκος κατάφερε να ανέβει σε ένα άλλο μουλάρι. Τρέμοντας από το σοκ και τον πυρετό, δεν ένιωθε τίποτε άλλο παρά «μιαν απέραντη θλίψη, μια πρωτόγνωρη πίκρα που είχε απλωθεί σε όλο μου το είναι».
