ΤΡΕΙΣ ΟΜΟΙΟΙ (μορφολογικώς) ΒΡΑΧΟΙ
(Mε τη δική του ιστορία ο καθένας)
[Ο Βράχος της Θεόπετρας, ο Βράχος της Μονεμβασιάς, ο Βράχος του Γιβραλτάρ]
Του Κων/νου Β. Παυλάκου,
π. Σχολικού Συμβούλου Φιλολόγων
Ο ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΠΕΤΡΑΣ
Ο Βράχος της Θεόπετρας
Ετυμολογία, θεόπετρα <θεός + πέτρα>. Το πρώτο συνθετικό εδώ (θεο-) έχει μεγεθυντική, επιτατική, σε υπερθετικό βαθμό, σημασία, δηλαδή «Πολύ μεγάλη πέτρα». (Πρβλ. θεό-γκρεμνό θεο-νήστικος, θεό-πτωχος θεό-τρελος, θεο-πάλαβος, θεο-σκότεινος, θεό-γυμνος κ.α.
Για να σχηματιστεί ο ασβεστολιθικός βράχος της θεόπετρας, που βρίσκεται 3 χιλιόμετρα νότια της Καλαμπάκας, η φύση χρειάστηκε να «κοιλοπονήσει» 72 εκατομμύρια χρόνια, δηλαδή, από τα 137 έως τα 65 εκατομμύρια χρόνια.
Στον Βράχο της Θεόπετρας ύψους 300 μ. βρίσκεται και το σπήλαιο, το Σπήλαιο της Θεόπετρας, η έκταση του οποίου είναι περίπου 500 τ.μ. και η είσοδός του, αψιδωτή, με πλάτος 17 μ. και ύψος 3 μ.
Το Σπήλαιο της Θεόπετρας άρχισε να κατοικείται κατά την Μέση Παλαιολιθική Εποχή (130 χιλιάδες χρόνια) μέχρι και το τέλος της Νεολιθικής Εποχής (3 χιλιάδες χρόνια πριν από τις μέρες μας).
Έχουν βρεθεί, ως τώρα, 4 ανθρώπινοι σκελετοί, χρονολογημένοι από τους ειδικούς σε διάφορες χρονικές περιόδους.
Εδώ βρέθηκαν αποτυπώματα ανθρωπίνων πελμάτων (πατημασιές) που χρονολογούνται περί τις 130 χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα. Είναι τα δεύτερα σε αρχαιότητα αποτυπώματα ποδιών στην Ευρώπη μετά από εκείνα της Terra Amata (Αγαπημένης Γης) της Γαλλίας (380 χιλιάδων ετών), ενώ άλλα που βρέθηκαν σε σπήλαια της Γαλλίας και της Ιταλίας χρονολογούνται κάτω από τα 20 χιλιάδες χρόνια.
ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ
που προκαλούν ίλιγγο !
- Ηλικία του Σύμπαντος: 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια
- Ηλικία της Γης: 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια
- Ο Βράχος της Θεόπετρας σχηματίστηκε από τα 137 έως τα 65 εκατομμύρια χρόνια, δηλ. 72 εκατομμύρια χρόνια
- Το Σπήλαιο της Θεόπετρας άρχισε να κατοικείται από τις 130 χιλιάδες ως τις 3 χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα
- Ατομική παροδικότητα της ανθρώπινης ζωής, που διαρκεί περί τα 90 (συν-πλην) χρόνια!
Ο ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ
Ο Βράχος της Μονεμβασιάς
Βρίσκεται 96 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Σπάρτης, στον ανοιχτό κόλπο Επιδαύρου Λιμηράς, ατενίζοντας το Μυρτώο Πέλαγος. Πρόκειται για βραχώδη νησίδα ύψους 300 μ. η οποία αποτελεί ρηξιγενή προεξοχή (τεκτονικό κέρας) που αποκόπηκε από την γειτονική χέρσο κατά το πρόσφατο γεωλογικό παρελθόν. Σήμερα, η νησίδα αυτή δίνει την εντύπωση μικρής χερσονήσου, καθώς η επικοινωνία με τη λακωνική ακτή γίνεται μέσω μιας μικρής λίθινης γέφυρας, μήκους 130 μέτρων. Έτσι εξηγείται και η ονομασία Μονεμβασία, δηλ. μόνη έμβαση (μοναδική είσοδος, μοναδικό πέρασμα).
Η καίρια θέση της Μονεμβασιάς στον θαλάσσιο δρόμο προς την ανατολική Μεσόγειο υπήρξε στόχος πειρατικών επιδρομών καθώς και επιδρομών ηγεμόνων της Δύσης (Γι’ αυτό και η Μονεμβασιά ονομάστηκε το Γιβραλτάρ της Ελλάδος).
Διετέλεσε υπό την κυριαρχία των Βυζαντινών, των Φράγκων, των Ενετών, των Τούρκων.
Κατά την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως το φρούριο της Μονεμβασιάς πολιορκήθηκε από ξηρά και θάλασσα· και ύστερα από τετράμηνη πολιορκία παραδόθηκε στους Έλληνες (23 Ιουλίου 1821).
Είναι πανελληνίως γνωστό το Δημοτικό τραγούδι που αναφέρεται στα τρία σημαντικότερα κάστρα, το κάστρο της Μονεμβασιάς, το κάστρο της Λαμίας (ή Αθήνας) και το κάστρο του Παλαμηδίου στο Ναύπλιο:
«Λαλούδι της Μονεμβασιάς και κάστρο της Λαμίας (ή Αθήνας) και Παλαμήδι τ’ Αναπλιού άνοιξε να’ μπω μέσα…»
[λαλούδι= πέτρινο κάστρο· από το ο λάας – και συνηρημένο λας = λίθος, πέτρα· πρβλ. λα-τομείο]
Ο ΒΡΑΧΟΣ ΤΟΥ ΓΙΒΡΑΛΤΑΡ
Ο Βράχος του Γιβραλτάρ
Βρίσκεται σε μια στενή χερσόνησο στη νοτιότερη μεσογειακή ακτή της Ισπανίας. Η υψηλότερη κορυφή του έχει ύψος 425 μέτρα.
Η ονομασία του Γιβραλτάρ προέρχεται από παραφθορά της αραβικής ονομασίας Τζαμπάλ Ταρίκ (όρος Ταρίκ) προς τιμήν του μουσουλμάνου Ταρίκ που κατέλαβε τη χερσόνησο το 711 μ.Χ
Ο βράχος του Γιβραλτάρ και ο απέναντι βράχος της Θέουτα, στην αφρικανική ακτή, σχηματίζουν τις Ηράκλειες Στήλες των αρχαίων Ελλήνων. Ο πορθμός που σχηματίζεται μεταξύ των δυο αυτών βράχων ενώνει τη Μεσόγειο θάλασσα με τον Ατλαντικό ωκεανό.
Το Γιβραλτάρ είναι βρετανική αποικία η οποία αυτοκυβερνάται σε όλους τους τομείς, εκτός από αυτόν της άμυνας.
