Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) έχει καθιερώσει την 28η Απριλίου ως «Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία», με στόχο την επικέντρωση του διεθνούς ενδιαφέροντος στα θέματα πρόληψης ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΔΟΕ:
• 2.000.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή από εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες, κάθε χρόνο, σε όλο τον κόσμο.
• Σε 270.000.000 υπολογίζονται τα εργατικά ατυχήματα και 160.000.000 τα περιστατικά επαγγελματικών ασθενειών.
• 440.000 εργαζόμενοι χάνουν τη ζωή τους από επικίνδυνες ουσίες (100.000 από άσβεστο).
• Ένας εργαζόμενος πεθαίνει κάθε 15 δευτερόλεπτα, 6.000 κάθε ημέρα.
• Το συνολικό κόστος των ατυχημάτων και ασθενειών ανέρχεται ετησίως στο 4% του ακαθάριστου παγκόσμιου προϊόντος.
Συμπέρασμα: Η Εργασία σκοτώνει πιο πολλούς ανθρώπους απ’ ότι οι Πόλεμοι.
Η Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία, έλκει την καταγωγή της από τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης Εργατών, που εορτάζεται την ίδια ημερομηνία από το 1984. Η πρωτοβουλία ανήκε στο συνδικαλιστικό σωματείο των δημοσίων υπαλλήλων του Καναδά, οι οποίοι καθιέρωσαν την 28η Απριλίου ως Μέρα Μνήμης Εργατών (Worker’s Memorial Day), για να τιμήσουν τους νεκρούς των εργατικών ατυχημάτων. Η 28η Απριλίου επελέγη συμβολικά, επειδή την ημερομηνία αυτή του 1914 ψηφίσθηκε από την Καναδική Βουλή ο νόμος για την αποζημίωση των εργαζομένων από εργατικά ατυχήματα.
Θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε ότι βασικές αρχές πρόληψης των κινδύνων στην εργασία είναι:
• Η αποφυγή των κινδύνων.
• Η εκτίμηση των κινδύνων που δεν μπορούν να αποφευχθούν.
• Η καταπολέμηση των κινδύνων στην πηγή τους.
• Η προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο ,ειδικότερα όσον αφορά στην διαμόρφωση των θέσεων εργασίας, καθώς και την επιλογή του εξοπλισμού εργασίας και των μεθόδων παραγωγής (παράλληλα με την μείωση τα μονότονης εργασίας στο μέτρο του πρακτικά δυνατού).
• Η προσαρμογή στην τεχνική πρόοδο.
• Η αντικατάσταση των επικίνδυνων στοιχείων από μη επικίνδυνα στοιχεία .
• Η ανάπτυξη μιας συνεκτικής και ολοκληρωμένης πολιτικής πρόληψης η οποία ενσωματώνει την τεχνολογία ,την οργάνωση της εργασίας ,τις συνθήκες εργασίας ,τις κοινωνικές σχέσεις και την επίδραση παραγόντων που σχετίζονται με το εργασιακό περιβάλλον .
• Η προτεραιότητα στη λήψη μέτρων συλλογικής προστασίας έναντι της λήψης μέτρων ατομικής προστασίας.
• Η παροχή κατάλληλων οδηγιών στους εργαζόμενους.
Ο ρόλος της διοίκησης και η συμμετοχή των εργαζομένων στην πρόληψη
Η υγεία και η ασφάλεια στην εργασία πρέπει να αποτελούν μέρος της καθημερινής διαδικασίας λειτουργίας μιας επιχείρησης . Αν δεν αντιμετωπίζεται σωστά το ζήτημα της ασφάλειας και υγείας στην εργασία ,δεν λειτουργεί σωστά η επιχείρηση. Από τις ανώτερες μέχρι τις κατώτερες διοικητικές βαθμίδες , η διαχείριση της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εργασιακής νοοτροπίας και όχι μια ξεχωριστή εργασία που εμπίπτει στην αρμοδιότητα των ειδικών.
Η διαβούλευση με τους εργαζομένους και τους εκπροσώπους τους όσον αφορά στην ασφάλεια και την υγεία στην εργασία πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως κατευθυντήρια αρχή αποτελεσματικής διαχείρισης .H διοίκηση καλείται , όχι μόνο να ζητά την γνώμη των εργαζομένων, αλλά και να συμπράττει ενεργά μαζί τους και να τους ενθαρρύνει να συμμετέχουν ουσιαστικά στην διαδικασία λήψης αποφάσεων. H διαβούλευση δεν αποτελεί απλώς μια νομική απαίτηση, μπορεί συν τοις άλλοις, να είναι οικονομικά επωφελής για την επιχείρηση. Οι εργαζόμενοι γνωρίζουν τους βασικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν κατά την εργασία τους σε καθημερινή βάση και μπορούν συχνά να βρίσκουν απλές και οικονομικά αποδοτικές λύσεις.
Η υγεία και η ασφάλεια στην εργασία πρέπει να εντάσσονται στην καθημερινή διαδικασία λειτουργίας μιας επιχείρησης και πρέπει να γίνονται αντιληπτές ως ένα δυναμικό σύστημα που προσαρμόζεται και εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου και οχι ως μια δυσκίνητη γραφειοκρατική διαδικασία που αντιστέκεται στην αλλαγή.
Η ηγεσία της διοίκησης είναι καίριας σημασίας . Δεν αρκεί για παράδειγμα να απαιτεί από τους εργαζόμε-νους να τηρούν τους κανόνες ασφάλειας , καλείται και να τους τηρεί και η ίδια.
Αυτό σημαίνει ότι η ηγεσία στην πράξη πρέπει:
• να είναι ορατή με ενεργό δέσμευση του διοικητικού συμβουλίου και των διοικητικών στελεχών/του ιδιοκτήτη μιας επιχείρησης.
• να δημιουργεί αποτελεσματικά συστήματα επικοινωνίας και δομές διαχείρισης από «πάνω προς τα κάτω» ή εγκάρσιας επικοινωνίας στις μικρές επιχειρήσεις.
• να ενθαρρύνει την συμμετοχή του εργατικού δυναμικού και των εκπροσώπων του στην προαγωγή και στην επίτευξη ασφαλών και υγιών συνθηκών εργασίας , μέσω, για παράδειγμα , της ανάθεσης των σχετικών αρμοδιοτήτων στο προσωπικό (π.χ. τεχνικός ασφάλειας) ,της ενθάρρυνσης της αποτελεσματικής επικοινωνίας «από κάτω προς τα πάνω» και της παροχής κατάρτισης υψηλής ποιότητας.
• διαχείριση της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία βάσει της διενέργειας εκτιμήσεων κινδύνου.
• ενσωμάτωση της σωστής διαχείρισης της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία σε όλα τα τμήματα μιας επιχείρησης .
• παρακολούθηση ,υποβολή εκθέσεων και εξέταση των επιδόσεων στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία.
Επειδή οι εργαζόμενοι και τα διοικητικά στελέχη στην ουσία είναι αυτοί που διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στον εντοπισμό των προβλημάτων και στην εξεύρεση λύσεων σημαίνει ότι και στην πράξη πρέπει :
• να υπάρχει ανοικτός και αποτελεσματικός διάλογος , όπου λαμβάνονται ουσιαστικά υπόψη οι προβλημα-τισμοί όλων σε πλήρη συνεργασία με τους εργοδότες με στόχο την ευημερία στους χώρους εργασίας .
• επιλύονται τα προβλήματα και λαμβάνονται αποφάσεις από κοινού.
• Συμμετέχουν στην ανάπτυξη πολιτικών και πρακτικών σε θέματα ασφάλειας και της υγείας στην εργασία και στην προώθηση και διαμόρφωση ασφαλών και υγιών συνθηκών εργασίας.
• Θέσπιση ρυθμίσεων για την πρακτική εφαρμογή των παραπάνω.
[EU-OSHA-Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία]
