Αλβανία. Μία χώρα τόσο κοντινή, αλλά και τόσο άγνωστη, υπό την έννοια ότι κρύβει τόσες ομορφιές και έχει τόση ιστορία, άγνωστες στους περισσότερους Έλληνες.
Ο Ορειβ. Σύλλογος Αχαρνών, έχων υπόψιν αυτά πραγματοποίησε από 8 έως 15 Ιουν.2014 ορειβατική και πολιτιστική αποστολή σε όλη την Αλβανία που περιλάμβανε το τρίγωνο Κορυτσά-Σκόδρα-Αργυρόκαστρο. Σ’ αυτήν έλαβε μέρος και ο γράφων ως μέλος του ΕΟΣ Αχαρνών και του Συλλόγου Πεζοπορίας Ορειβασίας Τρικάλων.
Η εκδρομή είχε ως στόχο την πραγματοποίηση δύο 9/ωρων πορειών στις Αλβανικές Άλπεις, οι οποίες ευρίσκονται στα βόρεια της χώρας στα σύνορα με το Μαυροβούνιο. Οι πορείες μας θα διέσχιζαν τις κοιλάδες του Τέθι και της Βαλμπόνα,οι οποίες έχουν την φήμη ότι αποτελούν κάποια από τα ωραιότερα μέρη των Βαλκανίων. Η ομάδα αποτελείτο από 26 άτομα, όχι όλοι ορειβάτες, πλην όμως όλους μας διακατείχε η επιθυμία να γνωρίσουμε καλά την γειτονική χώρα σε ένα πλήρες οδοιπορικό.
Η ομάδα ξεκίνησε με μια επίσκεψη στην ωραία Κορυτσά, χαρακτηριστική πόλη της Αλβανίας, οι οποίες συνδυάζουν το παλαιό με το νέο, κτίρια και κατοικίες οι οποίες πηγαίνουν πολύ πίσω στον χρόνο, είτε καλοσυντηρημένες, είτε όχι και τελείως καινούρια κτίρια μεσογειακής αρχιτεκτονικής. Πραγματικά, οι αλβανικές πόλεις παρουσιάζουν αυτόν τον συνδυασμό παλαιού και νέου, έχουν όμως αρκετό δημόσιο χώρο, μεγάλες πλατείες και πλατειά πεζοδρόμια, πλην όμως το οδικό δίκτυο, αστικό και εθνικό παραμένει, παρ όλες τις βελτιώσεις σε κακή κατάσταση.
Η ομάδα επιβιβάστηκε σε βαν 4/4 στην Σκόδρα και μετά από μια υπέροχη διαδρομή κατέλυσε σε ορεινές κατοικίες στις παρυφές της κοιλάδας του Τέθι. Στο σημείο αυτό επισημαίνω ότι ο αλβανικός ορειβατικός τουρισμός είναι ακόμη ανοργάνωτος. Δεν υπάρχουν ορειβατικά καταφύγια, ούτε χιονοδρομικά κέντρα, ούτε ξενοδοχεία, ούτε, το σπουδαιότερο, καλοί δρόμοι σε μια από τις ωραιότερες περιοχές της χώρας τους. Υπόψιν εδώ ότι οι Αλβανικές Άλπεις είναι οι νοτιότερες απολήξεις των Άλπεων, οι οποίες αρχίζουν από την Ν.Γαλλία. Το τοπίο θυμίζει την περιοχή των Δολομιτών στις Ιταλικές Άλπεις, όρη ψηλά, απότομα, με κάθετες κόψεις, ασβεστολιθικά που στους πρόποδες σχηματίζουν δασωμένες κοιλάδες με ποτάμια. Η διαμονή όμως γίνεται, ελλείψει καταφυγίων σε ιδιωτικές κατοικίες, η μεταφορά των πραγμάτων, πλην του ατομικού σακιδίου γίνεται με άλογα και οι οδηγοί βουνού είναι ντόπιοι. Η ομάδα έμεινε 3 ημέρες στα βουνά και πραγματοποίησε τις διασχίσεις των κοιλάδων Τέθι και Βαλμπόνα με επιτυχία. Η αποστολή δεν είχε στόχο κορυφές των Αλβανικών Άλπεων, διότι το ακόμη παρόν χιόνι και η έλλειψη μονοπατιών και οργάνωσης καθιστούν ακόμη και τον Ιούνιο την ανάβαση εκεί συνώνυμο της αυτοκτονίας. Παρόλα αυτά η περιοχή είναι εξαιρετικής ομορφιάς, καθαρά αλπική και μελλοντικά αξιοποιήσιμη, αν κρίνω από τον μεγάλο αριθμό Άγγλων και Αυστραλών ορειβατών και τουριστών.
Το οδοιπορικό έκλεισε με την διάσχιση με πλοιάριο της λίμνης Κομάνι, μια λίμνη απίστευτης ομορφιάς που με τις κάθετες δασωμένες πλαγιές της θυμίζει τα φιόρδ της Νορβηγίας.
Η επιστροφή περιελάμβανε διαμονή στην Σκόδρα, στα Τίρανα, στους Δρυμάδες και στην πόλη-μνημείο του παγκόσμιου πολιτισμού Αργυρόκαστρο, όπως επίσης και προσκυνηματική επίσκεψη στους τάφους πεσόντων Ελλήνων στρατιωτών κατά τον πόλεμο του 1940.
Η Βόρεια Ήπειρος κατελήφθη 3 φορές από τον Ελληνικό Στρατό, το 1912, το 1914 και το 1940.Ιταλικές βλέψεις όμως στην Αλβανία, ισορροπίες και δούναι-λαβείν των Μεγάλων Δυνάμεων και το γεγονός οτι η Αλβανία θεωρήθηκε θύμα επίθεσης του Άξονα κατά τον Β’ Παγκ. Πόλεμο δεν επέτρεψαν στην Ελλάδα να ενσωματώσει στον εθνικό κορμό την Β. Ήπειρο, όταν αυτή ήταν ακραιφνώς ελληνική. Σήμερα ο πληθυσμός εκεί είναι μεικτός με πλεονάζον το αλβανικό στοιχείο, οπότε επισήμως δεν μπορεί να τεθεί θέμα διεκδίκησης, αλλά ούτε καν αυτονομίας, λόγω της ισχυρής πληθυσμιακής αλλοίωσης. Ούτως όμως ή άλλως η Αλβανική Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχει για όλους τους ορθοδόξους ελληνόφωνους, αλβανόφωνους, δίγλωσσους και δεν αφήνει-ορθώς-περιθώρια ανόητων και άσκοπων πια εθνικισμών.
Η αρχαία Ιλλυρία περιελάμβανε 4 ιλλυρικά κράτη, το νότιο εκ των οποίων εφάπτεται της δικής μας ιστορίας. Εκτιμούν πολύ τον βασιλέα Πύρρο, τον οποίον η αλβανική Ιστορία τον θεωρεί λανθασμένα βεβαίως δικό της. Ιλλυρικοί εποικισμοί κατά την αρχαιότητα υπήρχαν σε όλα τα δυτικά Βαλκάνια, από τον Αμβρακικό Κόλπο μέχρι τα σημερινά ιταλικά σύνορα, πράγμα που αποδεικνύει ότι το ιλλυρικό έθνος κάθε τόσο έστελνε τον πλεονάζοντα πληθυσμό του όλο και πιο μακρυά, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει οργανωμένη κατάκτηση. Οι Ιλλυριοί ήταν πάντα σφηνωμένοι ανάμεσα σε δύο μεγάλα πολιτιστικώς ισχυρότερα έθνη, το ελληνικό και το ιταλικό, το καθένα εκ των οποίων τους διεκδικούσε για την επέκταση και την ασφάλειά του. Αρχαίοι ελληνικοί εποικισμοί υπήρχαν στην Ιλλυρία (Απολλωνία. Επίδαμνος, Βουθρωτό) και η ελληνική πολιτιστική επίδραση είναι εμφανής από τα αρχαία αγάλματα και τις βυζαντινές επιγραφές και εικόνες που υπάρχουν σε όλα τα αλβανικά μουσεία.
Το όνομα Αλβανία προέρχεται από την λέξη ARBER που κατά την αρχαιότητα ήταν το όνομα της σημερινής Κεντρικής Αλβανίας. Οι Αλβανοί πολέμησαν υπό τον Σκεντέρμπεη σκληρά τους Τουρκους, μέχρι να κατακτηθούν το 1470 από αυτούς. Αργότερα πολλοί εξισλαμίσθηκαν οικειοθελώς και υπηρέτησαν τους στρατούς των Σουλτάνων. Το 1912 όμως ήλθε η ώρα της εθνικής αφύπνισης.Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας ξεσήκωσε τους πιστούς της εναντίον των Τούρκων και προέτρεψε και τους Αλβανούς Καθολικούς και Μουσουλμάνους να κάνουν το ίδιο, διαφορετικά τους απείλησε με γενική σφαγή και πλήρη εξόντωση μεσαιωνικού τύπου. Όσοι Τούρκοι και Τουρκαλβανοί διεφώνησαν διέφυγαν στην Θράκη και στην Τουρκία σε μεγάλους αριθμούς. Οι υπόλοιποι κήρυξαν την Ανεξαρτησία.
Η Αλβανία δοκιμάσθηκε σκληρά με το κομμουνιστικό καθεστώς 1945-1990.Στο εθνικό Μουσείο των Τιράνων υπάρχει μια ολόκληρη αίθουσα, όπου υπάρχουν φωτογραφίες πολλών νεκρών και αριθμοί.5177 άνδρες και 89 γυναίκες ήταν τα θύματα της κομμουνιστικής περιόδου, την οποία κανείς Αλβανός δεν θέλει να θυμάται πια.
Η Αλβανία σιγά-σιγά προοδεύει. Στον δρόμο πολλοί Αλβανοί όταν άκουγαν ελληνική λαλιά μας έλεγαν ”ζήτω η Ελλάδα”. Μερικοί εξέφραζαν παράπονα που η Ελλάδα της κρίσης τους άφησε άνεργους. Όσοι δούλεψαν εδώ είχαν καλά λόγια μόνο να πουν. Φύγαμε από την χώρα με καλά αισθήματα για τον λαό αυτόν, για την φιλία του,γ ια την φιλοξενία του και συνιστώ σε όλους ένα ταξίδι εκεί.
Ιωάννης Ξηρός
