Γυρεύοντας την πίστη στον καιρό της πανδημίας
(Αποσπάσματα από το βιβλίο του Γεωργίου Μπάρλα)
Εκδόσεις Γρηγόρη
Αφιερωμένο στη μνήμη του φίλου του Δαυίδ Μπάκα, που έφυγε τον Φεβρουάριο του 2021 από τον κορονοϊό
Επιλέγει ο Δρ Θεόδωρος Κ. Γκαλέας
Ο Γιώργος Μπάρλας είναι εκπαιδευτικός (θεολόγος-φιλόλογος) και
ραδιοφωνικός παραγωγός στον ρ/σ «Πειραϊκή Εκκλησία». Γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1970. Έχει γράψει τα βιβλία «Φύλακας του αδελφού μου», εκδ. Αρχονταρίκι και ¨Μια μολυβιά χαράς», εκδ. Γρηγόρη, ενώ συμμετείχε σε αρκετές άλλες εκδόσεις και συλλογικούς τόμους με επιμέρους άρθρα ή τη συγγραφή εισαγωγής και επίμετρου. Ασχολείται με την επιμέλεια βιβλίων.
Εδώ και αρκετούς μήνες ζούμε σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού. Εξαιτίας αυτής ήδη έχουν χαθεί πάρα πολλές ανθρώπινες ζωές παγκοσμίως, έχουν αρρωστήσει εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ οι συνήθειες της ζωής μας έχουν αλλάξει άρδην.
Στην περίοδο αυτή φάνηκαν και τα αντανακλαστικά των χριστιανών, το πώς δηλαδή ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των καιρών και στην κρισιμότητα της κατάστασης. Και η αλήθεια είναι ότι η πανδημία δεν μας βρήκε έτοιμους. Έλειψε η νηφαλιότητα και η ψυχραιμία από πολλούς, διατυπώθηκαν πολεμικά επιχειρήματα που δεν λάμβαναν υπόψη την πραγματικότητα, έγινε λόγος για διωγμό της πίστης, για παγκόσμια αντιχριστιανική συνωμοσία κλπ… Πιστεύω ότι η εκκλησία έχει την παρακαταθήκη να αντεπεξέλθει σε τέτοιες κρίσεις και να βοηθήσει τους ανθρώπους να βγουν από τα αδιέξοδα της αρρώστιας και του θανάτου, έτσι ώστε να αποτελέσει βάλσαμο για τις ψυχές. Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται και τα σχόλια του ανά χείρας τόμου.
Όσοι χριστιανοί ισχυρίζονται ότι εντός του ναού οπωσδήποτε δεν κολλάμε κορονοϊό θέλουν να είναι σίγουροι ότι το θαύμα υπάρχει, ότι είναι ορατό, χειροπιαστό. Ότι ναι μεν ζούμε μέσα στην αβεβαιότητα και την ανασφάλεια, αλλά να «για δείτε μέσα στο ναό είμαστε ασφαλείς, αισθανόμαστε το θαύμα, το επέκεινα το ακουμπάμε με τις αισθήσεις μας!». Δεν είναι τίποτε άλλο παρά το γεγονός ότι ο άνθρωπος θέλει να δει για να πιστέψει. Δεν θυμάται όμως ότι ο Χριστός τού αρνείται αυτά τα θαύματα. Ένα ορατό, επαναλαμβανόμενο, θαύμα δεν υπάρχει. Ο Θεός μας αφήνει μέσα στην ανασφάλεια, σε μια ανασφάλεια τρομακτική. Αλλά ακριβώς μέσα σε αυτή μπορεί να γεννηθεί το κατεξοχήν θαύμα: η πίστη.
Κοινωνούμε, όσοι κοινωνούμε ακόμα, διακριτικά, με φόβο Θεού, και όχι με τον εγωισμό ότι εγώ πιστεύω και δε φοβάμαι τίποτα. Αλίμονο, σε λίγο θα διαδίδουμε ότι με τόση πίστη μετακινούμε και βουνά…. Το να κομπάζει κανείς για την πίστη του δημόσια είναι η απόδειξη ότι δε γνωρίζει τα πνευματικά του μέτρα και θυμίζει τον Φαρισαίο της παραβολής. Ο φαρισαϊσμός άλλωστε είναι η παιδική ασθένεια των χριστιανών ─ όλοι την περνάμε. Πήγαινε ταπεινά να κοινωνήσεις, παρακάλεσε τον Θεό να μη φοβάσαι ότι θα κολλήσεις κάτι, σκέψου αν ήξερες ότι στο κουταλάκι μαζί με τη Θεία Κοινωνία είχε και δυο σταγόνες υδροκυάνιο θα κοινωνούσες; και έλα στα μέτρα τα ανθρώπινα, μη νομίζεις ότι είσαι άγιος και ξεχωριστός από τους άλλους. Άλλωστε όπως λέει και ο αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς οι άγιοι και οι μη άγιοι το ίδιο απέχουμε από τα αστέρια…..
Στον αρχαίο χριστιανισμό όταν η πανούκλα θέριζε τους πάντες και οι άνθρωποι άφηναν τους αρρώστους αβοήθητους και στους δρόμους για να μην κολλήσουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας, οι χριστιανοί πήγαιναν και τους βοηθούσαν διότι τους το πρόσταζε η αγάπη προς τον πλησίον. Και βέβαια πολλοί κολλούσαν την ασθένεια και πέθαιναν. Δεν έλεγαν θα βοηθήσω και ο Θεός εξάπαντος θα με προστατεύσει, αλλά θα βοηθήσω διότι η ─χωρίς το απαιτητικό εκ μέρους μου αντάλλαγμα─ αγάπη του Θεού με εμπνέει και με καθοδηγεί. Τι λέτε, δεν είναι πεδίο δόξης λαμπρό αν χρειαστεί να βοηθήσουμε στα νοσοκομεία ή στα σπίτια σοβαρά ασθενείς από τον κορονοϊό; Εκεί και σιωπηρά θα πρόκειται για ομολογία. Τα άλλα είναι μόνο λόγια και ρητορεία.
Πολλοί χριστιανοί έχουν ως κριτήριο ορθότητας της στάσης τους σε διάφορα θέματα (εδώ το γράφω με αφορμή την άρνησή τους στο αν υπάρχει επιδημία) το γεγονός ότι με τη συγκεκριμένη στάση τους είναι «αναπαυμένοι»… Θυμίζω απλά ότι πολύ συχνά οι λογισμοί που μας «αναπαύουν» είναι κατεξοχήν οι αμαρτωλοί λογισμοί ─ αλλιώς θα τους αποφεύγαμε ενώ γι’ αυτή ακριβώς την «ανάπαυση» που προσφέρουν τους αποζητάμε.
Όταν κανείς είναι χριστιανός και μετέχει στη θεία λειτουργία, του ανοίγονται δύο δρόμοι: αυτός του Ιούδα και εκείνος των άλλων μαθητών του Χριστού. Ο πρώτος χαράμισε τη ζωή του αυτοκτονώντας και οι άλλοι, σχεδόν όλοι, θυσίασαν τη ζωή τους ως απόστολοι. Επί της ουσίας δεν υπάρχει μέση λύση, ένας ουδέτερος τρόπος ύπαρξης. Ό,τι και να κάνεις, στάσιμος δε μένεις ποτέ ενώπιον του Θεού. Ή Τον πλησιάζεις ή απομακρύνεσαι. Δε τη βγάζεις καθαρή όπως λέμε…. Και στις δύο περιπτώσεις καλείσαι να χάσεις τη ζωή σου. Ο τρόπος είναι που διαφέρει….
Επειδή πολλά ακούγονται περί της προέλευσης/κατασκευής του κορονοϊού σε εργαστήρια κλπ., ας προσθέσουμε ότι κατά τη φοβερή επιδημία πανώλης στη Γενεύη του Καλβίνου (1542-1545) το θρησκευτικό Συμβούλιο συνέλαβε και βασάνισε φρικτά μερικούς κουρελήδες, μέχρι να ομολογήσουν ότι αυτοί ήταν που έφεραν την πανούκλα στην πόλη, αλείφοντας τα πόμολα στις πόρτες των σπιτιών με μια αλοιφή φτιαγμένη από τα περιττώματα του Σατανά. Ξεπερασμένες μέθοδοι αναμφίβολα για την προηγμένη τεχνολογικά εποχή μας….
Πολλοί έχουν βάλει σημείο ενδεικτικό της πίστης τους το αν φοβούνται ή όχι το ενδεχόμενο να κολλήσουν κορονοϊό στον ναό εξαιτίας του συνωστισμού κλπ. (όχι από τη θεία Κοινωνία). Αυτός που δεν φοβάται λ.χ. πιστεύει πολύ και αντίστροφα. Ωστόσο και ο ολιγόπιστος αντιμετωπίζεται με συγκατάβαση. Τι να γίνει, δεν έχουν όλη την πίστη που έχω εγώ…Τώρα τι σχέση έχει η πίστη με το αν θα κολλήσεις κορονοίό στον ναό ή οπουδήποτε αλλού δεν το καταλαβαίνω. Δηλαδή, τι λέμε στον Θεό; «Θα έρθω στην εκκλησία αλλά επειδή ΕΓΩ ΠΙΣΤΕΥΩ θα με προφυλάξεις από το κακό». Πάμε στην εκκλησία δηλαδή υπό τον όρο ότι δεν θα πάθουμε τίποτα. Πιστεύω για να μου πάνε όλα καλά. Το δόγμα του ακίνδυνου χριστιανισμού. Μα ο χριστιανισμός μόνο ακίνδυνος δεν είναι. Εκτός αν του αφαιρέσουμε τον σταυρό. Αλλά τότε δεν είναι χριστιανισμός….
Ενώ δεν έχει καμιά προφανή σχέση η πίστη με το αν θα κολλήσω κορονοϊό στον ναό ή όχι, έχει η πίστη σχέση με το πώς θα αντιμετωπίσω τον κορονοϊό αν αρρωστήσω, έχει σχέση με το αν προσέχω στοιχειωδώς να μην κολλήσω και χάσω το δώρο του Θεού που είναι η υγεία, έχει σχέση με το να προστατεύσω τον άλλον από το να τον κολλήσω κ.τ.ό. Αλλά ποιος νοιάζεται γι’ αυτά; Εμείς βάζουμε κριτήρια και μέτρα για την πίστη, ερήμην του Θεού, και χαιρόμαστε που πιστεύουμε σε έναν ακίνδυνο Θεό, που άλλο δεν κάνει παρά να μας φυλάει από τον κορονοϊό. Ενώ αυτό μπορούμε να το κάνουμε κατά το δυνατόν και οι ίδιοι.
Ομολογία πίστεως υφίσταται όταν την κάνεις και κινδυνεύεις να χάσεις κάτι και, πάνω απ’ όλα, τη ζωή σου. Αλλιώς, όταν κανένας δε σε ρώτησε ή δε νοιάζεται, το να λες «εγώ κοινωνάω και δε φοβάμαι» ή «εγώ νηστεύω» κ.ο.κ., δεν είναι ομολογία πίστεως αλλά αργολογία ─ όταν δεν είναι κρυφός εγωισμός και επίδειξη. Είναι επιπλέον και αφέλεια διότι νομίζουμε ότι λέγοντας τι κάνουμε εμείς (κοινωνάμε, νηστεύουμε, εξομολογούμαστε κλπ.) θα επηρεάσουμε και τους άλλους, αγνοώντας ότι συχνά απλά τους εκνευρίζουμε. Η εποχή μας δεν είναι η παραδοσιακή θρησκευτική εποχή. Οι άνθρωποι δε νοιάζονται αν πιστεύουμε ή όχι. Ας είμαστε διακριτικοί.
Τα αποσπάσματα αυτά του βιβλίου του Γιώργου Μπάρλα αναδημοσιεύονται μετά από άδεια από τις Εκδόσεις Γρηγόρη, τους οποίους και ευχαριστούμε. Είναι μια εκδοτική εταιρεία με στίγμα την υπεύθυνη και σοβαρή παρουσία στο χώρο του βιβλίου, συμβάλλει από της ιδρύσεώς της στην εκπαιδευτική διαδικασία με βιβλία που απευθύνονται σε μαθητές, φοιτητές, σε εκπαιδευτικούς και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, σε συνεργασία με πληθώρα πανεπιστημιακών δασκάλων. Ο προσανατολισμός των εκδόσεων είναι στους χώρους της φιλολογίας, της φιλοσοφίας, της παιδαγωγικής, της εκπαίδευσης, της ιστορίας, της γλωσσολογίας, της θεολογίας αλλά και στο καλό ποιοτικό παιδικό βιβλίο.
Για πολλά χρόνια η φωνή του Γιώργου Μπάρλα ακούγεται από τον ρ/σ της Πειραϊκής Εκκλησίας, να διαβάζει με καθαρή φωνή αξιόλογα βιβλία. Στις 4-5 κάθε μεσημέρι αλλά και σε άλλες εκπομπές. Θα συνιστούσα να το διαβάσετε.
